ایران و هند، دو متحد از زمان انقلاب اسلامی/ اهمیت ژئواقتصادی دو کشور برای یکدیگر
به گزارش خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، بعد از سقوط رژیم پهلوی فضای جدیدی در روابط ایران و هند ایجاد شد.
عنصر مطلوب در انقلاب ایران برای کشور هند تاکید ایران بر هویت و استقلال خویش بود. هر چند که تفاوت‌هایی میان دو کشور درخصوص مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای وجود داشته است، اما این تفاوت‌ها هیچگاه موجب مخدوش شدن روابط دوستانه میان این دو کشور نشده و هند ازجمله کشور‌هایی بود که در زمانی اندک انقلاب اسلامی ایران را به رسمیت شناخت.
چالش‌هایی، چون جنگ ایران و عراق، عدم تمایل ایران به برقراری رابطه با کشور‌های سکولار و نیز ناآرامی‌های کشور‌های حوزه خلیج‌فارس تا حدودی در روابط ایران و هند اثرات نامطلوبی را بر جا گذاشت. هر چند که دو کشور در دهه‌ی ۱۹۸۰ با وجود تمامی این مسایل در چالش‌ها به ارتباط خود در زمینه اقتصادی ادامه دادند. گرچه اعزام برخی گروه‌های مهندسی هندسی به ایران برای گره‌گشایی روابط دو کشور که باعث توسعه روابط آن‌ها در سال‌های ۱۹۹۰ گردید را نمی‌توان نادیده گرفت.
پس از انقلاب ایران و تحریم‌های صورت گرفته علیه آن از طرف ایالات متحده، ارتباط با کشوری، چون هند برای ایران حایز اهمیت بوده است. هر چند که هند به دلیل لحاظ منافع ملی خود دارای روابط گسترده‌ای با کشور‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و کشور‌های جنوب شرق و شمال آسیاست، تلاش می‌کند تا در راستای ایجاد توازن قدرت در پاکستان با کشور‌های مسلمان از جمله ایران روابط خوبی را برقرار نماید و این ارتباط اعتباری برای هند محسوب می‌شود.
همچنین ایران در سازمان کنفرانس اسلامی به عنوان یک عضو صاحب نفوذ می‌تواند برای تامین امنیت هند نقش مهمی را ایفا نماید. هند نیز به رابطه خوب و مسالمت‌آمیز با ایران جهت ملاحظات سیاسی داخلی خود نیازمند است. این رابطه موجبات رضایت شمار زیاد مسلمانان در حال افزایش هندی را فراهم می‌آورد که این امر برای هندی‌ها بسیار حایز اهمیت است.
ایران نه تنها در حوزه اقتصاد منطقه‌ای برای هند با اهمیت دانسته می‌شود، بلکه یک پل ارتباطی برای هند در راستای ارتباط آسیای مرکزی با کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس و منطقه قفقاز است. بندر چابهار نه تنها برای منافع ژئوپلیتیک هند در غرب آسیا حائز اهمیت فراوان است، بلکه این امر در مورد افغانستان و آسیای مرکزی به عنوان همسایگان جدید این کشور نیز حیاتی است.
به‌علاوه اهمیت این بندر به‌دلیل تلاش چین برای افزایش نفوذ خود در همسایگان هند، اهمیتی دوچندان برای دهلی‌نو یافته است. چین با برنامه‌هایی نظیر ابتکار «یک کمربند-یک راه» و سرمایه‌گذاری در بندر گوادر پاکستان سعی در محدود ساختن حوزه نفوذ هند در این مناطق دارد. با همین استدلال بود که دهلی‌نو تصمیم به سرمایه‌گذاری عظیم در بندر چابهار را اتخاذ کرد. در دسامبر ۲۰۱۸، شرکت سهامی محدود بنادر جهانی هند دفتری را در بندر چابهار گشود و عملیات بندر شهید بهشتی را در این شهر عهده‌دار شد. این بندر می‌تواند ارتباط هند با افغانستان و آسیای مرکزی را تقویت و حفظ کند.
اساس روابط ایران و هند بر پایه «رفاه از طریق تقویت ارتباطات» بر همکاری دوجانبه در حوزه‌های انرژی، تجارت، ارتباطات و تقویت روابط تجار دو کشور متمرکز است. ایران و هند به همراه افغانستان پیمان سه‌جانبه‌ای را برای توسعه بندر چابهار امضا کرده‌اند. ایران نقش حیاتی در کمک به هند برای تبدیل به یک قدرت نوظهور جهانی ایفا می‌کند.
این روابط دوجانبه با ایران نه‌تن‌ها برای تامین منافع اقتصادی هند ضروری است، بلکه اهمیت بسزایی نیز در توسعه نفوذ دهلی‌نو در همسایگان جدید در حوزه خلیج‌فارس و آسیای مرکزی خواهد داشت. در واقع ایران برای دسترسی هند به آسیای مرکزی نقش حیاتی دارد و می‌تواند به دهلی‌نو کمک کند تا رشد نفوذ چین در میان همسایگان هند تعدیل شود.
اهمیت ژئو اقتصادی ایران برای دهلی‌نو
ایران را می‌توان تا حد زیادی یک اقتصاد هیدروکربنی دانست. این کشور دارای ذخایر قابل‌توجه نفت و همچنین پس از روسیه، بزرگ‌ترین ذخیره گاز مایع جهان را داراست. پس از آزادسازی اقتصاد هند در اوایل دهه ۹۰، روابط دو کشور نیز تسهیل شد. با این حال در سال ۲۰۱۴ و به‌دلیل تحریم‌های آمریکا، میزان تجارت بین دو کشور به کمترین میزان رسید.
براساس گزارش اگزیم بانک هند واردات این کشور از ایران تا حد زیادی وابسته به نفت است که نزدیک به ۸۶ درصد از واردات هند از ایران را به خود اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۱۴، هند دومین بازار وارداتی برای نفت ایران بود، با این حال با بازگشت دوباره تحریم‌ها و عدم امکان پرداخت از طریق کانال‌های مالی، واردات هند از ایران به‌تدریج کاهش یافت.
گزارش از امیر قشقایی
انتهای پیام/341
