خبرگزاری دفاع مقدس: "طرح شهید فهمیده" نام طرحی است که از سال ۱۳۸۴ به ابتکار نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شکل گرفت و از آن سال تا کنون به اهتمام این نیرو در حال برگزاری است.
امسال نیز این طرح همزمان با ایام شهادت نوجوان شهید "محمدحسین فهمیده" و گرامیداشت یاد و خاطره شهدای دانشآموز و همچنین در آستانه ماه خون و قیام – محرم- در دوازدهم آبانماه جاری در سراسر مناطق و ردههای ساحلی نیرو در استانهای جنوبی کشور برگزار میشود.
این طرح که امسال وارد هشتمین سال اجرای خود خواهد شد، یکی از طرحهای مهم و موفق سپاه است که به همت و ابتکار نیروی دریایی سپاه از چند نقطه محدود(۶شهر) در کشور آغاز شد و اکنون به بیش از ۵۰ شهر از استانهای ساحلی خلیج فارس و دریای عمان گسترش پیدا کرده است.
وجه تسمیه یا دلیل نامگذاری این طرح به "رهروان شهید فهمیده" به خاطر این است که این شهید در شرایطی ویژه و حساس، با تصمیم و اقدام خود چنان ظرفیتی را پیدا کرد که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رحمت الله علیه از او به عنوان اسوه و الگو یاد کردند.
تعبیر حضرت امام درباره این شهید این بود که «رهبر ما آن طفل ۱۳ سالهای است که با قلب کوچک خود که ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگتر است، با نارنجک، خود را به زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم کرد و خود نیز شربت شهادت نوشید.».
شهید فهمیده با این اقدام خود در حالی که تجاوز دشمن را به حریم کشورش به خوبی احساس کرده بود، به الگویی عملی برای پایداری و ایستادگی در برابر دشمنان قسم خورده اسلام و نظام مقدس اسلامی تبدیل شد.
هدف از اجرای این طرح وجوه گوناگونی دارد. از یک منظر احیا و زنده نگه داشتن یاد و خاطره آن بزرگ مرد کوچک و از سوی دیگر انتقال و گسترش ارزش های ماندگار هشت سال دفاع مقدس به آیندهسازان میهن اسلامی است و از سوی دیگر، آثار و برکات معنوی زیادی نیز برای مجموعه نیروی دریایی سپاه در پی داشته است.
به بیانی دیگر این طرح در حقیقت نهادینه کردن ارزشهای نظام مقدس اسلامی و به عبارتی تثبیت یک فرهنگ ارزشی و پیگیری یکی از آرمانهای انقلابی است.
البته توجه به الگوها به اشکال و قالبهای دیگری در سایر کشورها و فرهنگها نیز دیده میشود چنانچه برخی کشورها زمانی که میخواهند فرهنگ و مردم خود را به سمت ارزشهای خودشان سوق دهند، الگوهای خاصی را عرصه و معرفی میکنند و با تبدیل کردن آنها به یک نماد، به افکار عمومی و یا طبقه و طیفی خاص جهت میدهند.
در جایی که موضوع فداکاری و ایثار مطرح میشود ما نمونههایی از الگوهای مطرح شده در برخی فرهنگها را در نظام آموزشی خودمان نیز شاهد هستیم. یکی از داستانهایی که در کتابهای درسی دانشآموزان ما نیز به آن پرداخته شده، داستان پطروس هلندی و نمونه داخلی آن دهقان فداکار است، اما در اینجا شاید نوعی غفلت و کم لطفی صورت گرفته باشد که ما بهایی که به کار پطروس و دهقان فداکار- که کارشان در جای خود قابل تحسین است- می دهیم، برای کار شهید فهمیده قائل نیستیم. کاری که شهید فهمیده انجام داد بسیار ارزشمندتر و مهمتر بود، اما متأسفانه در جاهایی کمتر به آن توجه و پرداخته شد.
شهید فهمیده جان خودش را در این راه به قربانگاه برد و تانک دشمن متجاوز را از ادامه پیشروی بازداشت و درسهایی داد که مقابله با متجاوزان و زورگویان، ایستادگی در برابر ظلم و ستم و دفاع از سرزمین در برابر تهاجم دشمن، بخشی از این درسها است.
یکی دیگر از وجوه تحت پوشش قرار دادن دانشآموزان ۱۳ ساله در قالب طرح رهروان شهید فهمیده، ناظر به نتایج تحقیقات روانشناسان و کارشناسان علوم تربیتی شکل گرفت. چرا که این سن، سنی است که بیشترین تأثیرپذیری و الگوپذیری وجود دارد و کاری که این طرح انجام میدهد در حقیقت فکر و اندیشه نوجوان را به سمت الگویی مانند شهید فهمیده سمت و سو میدهد و در نقطه شروع، گروه مخاطب را ملبس به لباس بسیجی میکند و به عضویت بسیج درمیآورد وبا فرهنگ و مکتبی که شهید فهمیده در آن رشد پیدا کرده است، بیشتر آشنا میکند.
در حقیقت مراسم آغازین اجرای طرح شهید فهمیده که همه ساله به طور همزمان به همت نیروی دریایی سپاه اجرا میشود، جشن تولد ارتباط این دانشآموزان با سپاه و بسیج است.
این طرح یک گام عملیاتی در جهت توسعه فرهنگ و ارزشهای انقلابی و کادرسازی برای آینده انقلاب و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
در این طرح بخش قابل توجهی از دانشآموزان پسر ۱۳ ساله ساکن در جغرافیای مأموریتی نیروی دریایی سپاه در استانهای ساحلی جنوب کشور، طی مراسمی به عضویت طرح پذیرفته شده و در ارتباطی که شکل میگیرد حرکت آنها در مسیر تفکر و مکتب شهید فهمیدهها، هدایت خواهد شد.
علاوه بر کارکردهای فرهنگی طرح که بخشی از مأموریت نیروی دریایی سپاه نیز هست، این طرح ناظر به تشکیل و تقویت "نیروی دریایی دوم" و یا "در سایه" نیز هست که در جریان شکلگیری این طرح در استانهای ساحلی جنوب کشور به این موضوع نیز توجه شده است.
با اجرای این طرحها و بهرهگیری از حضور پرنشاط جوانان و نوجوانان، علاوه بر اینکه به آینده موضوعات امنیتی استانهای جنوبی و مرزهای آبی کشورمان توجه میشود، برای آینده سپاه نیز از میان همین طیف، کادرسازی خواهد شد.
نکتهای که نباید از نظر دور داشت این که هر کدام از نیروها و بخشهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علاوه بر مأموریتهای تخصصی، رسالت عمومی دیگری نیز بر عهده دارند که توجه به مباحث فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و توجه به دامنه وسیع آفند و پدافند غیر عامل در مقوله پاسداری از انقلاب اسلامی بخش مهمی از این رسالت است.
سپاه، پاسدار انقلاب اسلامی است و انجام این رسالت محدود به حوزه خاص و دایره تنگی نیست. همانطور که دامنه انقلاب اسلامی همه حوزههای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... را در بر می گیرد، دامنه تهدیدات دشمن نیز نسبت به انقلاب اسلامی محدود و منحصر به حوزه تهدیدات سخت و نظامی نیست و لذا یک پاسدار علاوه بر انجام مأموریتهای تخصصی که به او واگذار میشود، باید مراقب باشد که در هر حوزهای که انقلاب اسلامی با تهدید و خطر مواجه شد، ظرفیت و توانمندی خود را در آن حوزه نیز به میدان آورده و در جهت دفع و رفع آن تهدید مجاهدت کند و لذا طرح رهروان شهید فهمیده دارای قابلیتهایی است که کاملاً در قالب رسالت عمومی و اختصاصی نیروی دریایی سپاه میگنجد.
هر ساله جمعی از دانشآموزان ۱۳ ساله استانهای ساحلنشین جنوب کشور در خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عضویت این طرح در میآیند و همانطور که عنوان شد، این طرح علاوه بر همه کارکردها، در دل خود نوعی فرهنگسازی، ظرفیتسازی و ترویج ارزشهای دفاع مقدس در میان نسلهای آینده انقلاب را جا داده است. به دنبال اهداف بلندمدتی که این طرح ترسیم شده، بخشی از ظرفیت سازمان بسیج مستضعفین و وزارت آموزش و پرورش نیز به میدان آمده است تا طرح رهروان شهید فهمیده به یک طرح ملی در سراسر کشور تبدیل شود.
این طرح در آغاز از شش شهر و با جمعیت آماری شش هزار عضو، شکل گرفت و درست یک سال پس از شکلگیری این جمعیت به دو برابر افزایش پیدا کرد و امروز به بیش از ۵۰ شهر و جمعیت آماری بالای ۲۰هزار نفر گسترش پیدا کرده است و این تعداد به اعضای قبلی طرح میپیوندند.
از آنجا که در مواقع خطر و تهدید، بار مقابله با این خطر و تهدید به دوش همه اقشار خواهد بود، پیگیری طرح رهروان شهید فهمیده به نوعی تقویت برنامههای رزمی و دفاعی نیروی دریایی سپاه در منطقه است و پیگیری طرح تشکیل "بسیج دریایی" با همکاری سازمان بسیج برای کمک به ساختار رزمی دفاعی نیروی دریایی سپاه نیز در امتداد اجرای همین طرح خواهد شد.
هر چند که این طرح از ظرفیت لازم برای توسعه و گسترش در کل کشور برخوردار است، اما در استانهای ساحلی و مناطق دریایی، وجه غالب کارکرد آن، ناظر به مسائل دریایی، دفاع و رزم دریایی خواهد بود.
برپایی دورههای آموزشی خاص برای اعضای طرح، مشارکت دادن آنان در برنامههای گشت دریایی، برقراری دورههای آموزش مجازی و حضوری، توزیع جزوات و بروشورهای آموزشی و فرهنگی از جمله بخشهایی است که حلقههای این زنجیره مستحکم را شکل میدهد.
بر پایه منشوری که برای این طرح ترسیم شده است، اعضای طرح رهروان شهید فهمیده اولویت جذب و تأمین نیروی انسانی مجموعه نیروی دریایی سپاه خواهند بود و بنا به شرایطی که اعضا دارند، در عضویت سربازی، پایور و بسیجی فعال تمام وقت به کارگیری خواهند شد.
