به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، ماه مبارک رمضان یعنی عجین شدن روح و جسم با حقیقت توحید عالم. در این ایام، حال و هوای حیات و زندگی، رنگ دیگری دارد و انسان به راستی درک می‌کند که در فضای خاص و استثنایی قرار گرفته است. در ادامه سخنان رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در این باره می‌خوانیم.
روزه جسم و جان چیست؟
یک روایتی از امیرالمؤمنین(علیه‌الصّلوةوالسّلام) هست که روزه را به روزه جسم و روزه جان تقسیم می‌کند. درباره روزه جسم می‌فرماید: «صوم الجسد الامساک عن الاغذیه بأرادة و اختیار»؛ روزه جسم این است که انسان خوراکی‌ها را با اراده و اختیار خود مصرف نمی‌کند، «خوفا من العقاب و رغبة فی الثواب و الاجر»؛ با این انگیزه، انسان از غذا اجتناب می‌کند. این روزه جسم است. اما روزه جان: «و صوم النفس امساک الحواس الخمس عن سائر المآثم» این، روزه جان است که حواس پنجگانه را از همه گناهان ممنوع کنید و امساک بدهید.
امساک در روزه جان
«و خلوّ القلب من جمیع اسباب الشرّ»؛ دل را از اسباب و موجبات شرّ خالی کنید؛ این، روزه جان است. حالا اسباب شرّ چیست؟ امساک از گناهان حواس خمس، برای کسی که اراده امساک داشته باشد، آسان است. اینکه دست، چشم، گوش و زبان انسان مرتکب گناه نشود، لیکن آن امساکِ خلوّ قلب از اسباب الشرّ، خیلی سخت است، این سخت‌تر است و تمرین و مجاهدت می‌خواهد... گناه اسباب شرّ، حسد، حرص، حرص به دنیا، حرص به جمع مال، افزون‌خواهی دنیوی، بدخواهی نسبت به دیگران، بددلی، بدخواهی، سوءظن، نخوت و کبر، خودبرتربینی، دیگران را کوچک دانستن، تحقیر کردن، مردم را حقیر شمردن است.
سرمنشأ فجایع انسانی و شرارت‌ها را کجا باید پیدا کرد؟
این شروری که در عالم به وجود می‌آید، از همین چیزها به وجود می‌آید. در انسان‌هایی، نخوت آن‌ها، کبر آن‌ها، حرص آن‌ها، حسد آن‌ها، بخل آن‌ها و شهوت‌خواهیشان، آن‌ها را به حرکاتی وادار می‌کند که تأثیر عمیق این حرکات در آغاز راه، خیلی به نظر نمی‌رسد، لیکن به‌تدریج که پیش می‌رود، به فاجعه‌های انسانی و تاریخی تبدیل می‌شود، که می‌ماند. وقتی این فجایع بزرگ تاریخی را نگاه می‌کنیم و به طرف سرچشمه این مفاسد می‌گردیم، می‌رسیم به چنین خصوصیاتی که در یک انسان و در یک شخص وجود دارد: افزون‌خواهی، حرص، بخل و شهوتی در یک انسان و در یک مجموعه انسانی وجود دارد، که منشأ همه ابعاد این فاجعه بزرگ شده است. «ریاکاری» و نقطه مقابل آن، «بی‌مبالاتی، پرده‌دری» هم از اسباب شرّ است. اینها چیزهایی است که انسان باید دلش را از آن‌ها خالی کند. ماه رمضان، ماه تمرین و تربیت ما برای این چیزهاست.(۱۳۸۵/۰۷/۱۸)
بر سر سفره ضیافت خدا چه چیزهایی قرار دارد؟
یک جمله هم راجع به این شب‌ها و روزها عرض کنیم. من می‌خواهم به شما برادران و خواهران عرض کنم، اینکه می‌گویند ماه رمضان، ماه ضیافت الهی است و سفره‌ی ضیافت الهی پهن است، محتویات این سفره چه چیزهایی است؟ محتویات این سفره که من و شما باید از آن استفاده کنیم، یکی‌اش روزه است؛ یکی‌اش فضیلت قرآن است، قرآن را گذاشتند در این سفره با فضیلتِ زیاد، بیش از ایام دیگر و به ما گفتند که تلاوت قرآن کنید یکی‌اش همین دعاهایی است که می‌خوانیم «یا علی و یا عظیم»، دعای افتتاح، دعای ابوحمزه. اینها همان مائده‌هایی است که سر این سفره گذاشته شده.
بعضی هستند که وقتی از کنار سفره رد می‌شوند، این‌قدر حواسشان پرت است و متوجه جاهای دیگرند که اصلاً سفره را نمی‌بینند. داریم کسانی را که اصلاً سفره ماه رمضان را نمی‌بینند، یادشان نیست که ماه رمضانی آمد و رفت. بعضی هستند که سفره را می‌بینند، اما به خاطر همان سرگرمی‌ها و اشتغال، وقت ندارند سر این سفره بنشینند، می‌خواهند سراغ یک سرگرمی بروند، کار دیگری دارند - دنبال دکان، دنبال کار، دنبال دنیا، دنبال شهوات مجال اینکه سر این سفره بنشینند و از آن بهره ببرند، ندارند. بعضی دیگر هم هستند که نه، سر سفره می‌نشینند، سفره را می‌بینند، قدرش را هم می‌دانند، لیکن آدم‌های خیلی قانعی‌اند، به کم قناعت می‌کنند، لقمه‌‌ای برمی‌دارند و می‌روند. نمی‌نشینند پای سفره، خودشان را بهره‌مند و سیراب کنند و از آنچه در سفره هست، خود را محظوظ کنند، لقمه مختصری برمی‌دارند و می‌روند.
بعضی هستند که احساس بی‌میلی می‌کنند، یعنی اشتهایشان تحریک نمی‌شود، به خاطر اینکه غذای پوچِ بیهوده‌ای را خورده‌اند و پای سفره ضیافتی که رنگین و جذاب و مقوی است، اصلاً اشتها ندارند. بعضی هم هستند که نه، در حد اشتها که اشتهاشان هم زیاد است از این سفره استفاده می‌کنند و واقعاً سیر نمی‌شوند، چون مائده، مائده معنوی است. تمتع به این مائده، فضیلت است، چون فتوح و انفتاح و تعالی روح انسانی است، هر چه انسان از این مائده بیشتر استفاده کند، روح انسان تعالی بیشتری پیدا می‌کند و به هدف خلقت نزدیک‌تر می‌شود. این، غیر از موائد جسمانی است. مائده جسمانی برای رفع نیازی است که بشود انسان بدن را راه ببرد. زیاده‌روی در آن، یک اشتباه و خطاست؛ یک غلط است. در مائده روحی و معنوی این‌طور نیست، چون اصلاً خلقت ما برای تعالی معنوی و تعالی روحی است. مائده روحی چیزی است که این تعالی را برای ما امکان‌پذیر، تسهیل و محقق می‌کند. بنابراین هر چه بیشتر بتوانیم استفاده کنیم، باید بکنیم.(۱۳۸۴/۰۷/۱۷)
انتهای پیام/ 121
