گروه استان‌های دفاع‌پرس ـ «سید صالح ایمانی» پژوهشگر دفاع مقدس؛ جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که هشت سال به طول انجامید، گستره‌ای به مساحت بیش از ۱۶۰۰ کیلومتر مربع را در بر گرفت و یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های قرن بیستم را رقم زد. پهنه عملیاتی این جنگ از ویژگی‌های گوناگون جغرافیای انسانی و طبیعی برخوردار بود و انواع مختلف عملیات نظامی در آن انجام گرفت.
«شهرستان دهلران در مسیر جاده مهران اندیمشک واقع شده است. این شهرستان با داشتن ۲۲۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق به عنوان یک شهرستان استراتژیک در دوران جنگ برای رژیم بعث عراق محسوب می‌شد، چرا که دهلران به عنوان یک نقطه ثقل بین غرب و جنوب یکی از معابر هجوم رژیم بعث برای اشغال استان خوزستان در دستور کار قرارگرفته بود.
ارتش عراق پس از پیروزی انقلاب، با سازماندهی افراد ضدانقلاب و نفوذ دادن برخی عناصر حاشیه‌نشین مرز به منطقه ایلام و با توسل به اقدامات رعب‌آور، کوشید حاکمین نظام جمهوری اسلامی ایران را در این مناطق تضعیف کند. این تعرضات در شهریور ۱۳۵۹ افزایش پیدا کرد و در آخرین روز این ماه به هجوم سراسری سپاه سوم ارتش عراق به خاک دهلران انجامید.
هم‌زمان با هجوم سراسری ارتش بعث عراق و نفوذ به محورهای مهم و مواصلاتی دهلران، بمباران هوایی جنگنده‌های این رژیم علیه مرکز شهرستان مانند دیگر نقاط کشور، شروع شد. مردم دهلران با وجود اینکه چند ماهی بود از تحرکات عراقی‌ها در مرز مطلع بودند، هنوز باور نمی‌کردند که عراق روزی جرأت کند به این مرزوبوم حمله کرده و چشم طمع به آن داشته باشد.
مردم برای نخستین‌بار بود که هواپیمای جنگی می‌دیدند. همه به هواپیماها نگاه می‌کردند و حتی برای آنها دست تکان می‌دادند. از آنها نمی‌ترسیدند چون نمی‌دانستند هواپیمای دشمن هستند و آمده‌اند تا شهرشان را بمباران کنند. هواپیماها چند بمب و راکت انداختند و نقاطی از شهر از جمله نیروگاه برق را بمباران کردند. آن زمان بود که مردم متوجه شدند صحنه، صحنه جنگ است و شوخی‌بردار نیست.
شهر مهران قبل از دهلران سقوط کرد و جاده دهلران-ایلام به‌طور کامل قطع بود. عراقی‌ها از محور فکه- شرهانی- موسیان حمله می‌کردند تا بتوانند جاده دهلران-اندیمشک را به اشغال درآورند. با گرفتن این جاده، در واقع مسیر ایلام به خوزستان در دست عراقی‌ها قرار می‌گرفت. هدف دشمن اشغال شهر موسیان و دهلران و سپس حرکت به سوی شمال خوزستان و گرفتن شهرهای دزفول، اندیمشک و شوش بود.
درگیری عراقی‌ها از سر مرز به عمق خاک ایران ادامه داشت. نیروهای عراق از جاده شرهانی تا عین‌خوش پیش آمدند و جادهی دهلران-اندیمشک را در این نقطه تصرف کردند. با قطع شدن مسیر غرب و شرق شهر دهلران عملاً مردم در محاصره قرار گرفته بودند و راهی جز نجات جان زنان و کودکان نداشتند اما با این اوضاع و احوال ۱۸ روز تمام در مقابل دشمن تا دندان مسلح ایستادگی کردند و اجازه ندادند که دشمن به آنها تعرض کنند.
دهلران کلکسیونی از همه جنایت‌های جنگی صدام را در خود جای داده و تقریباً تمام ترفندهای دشمن بعثی در این منطقه انجام شده است. به‌کارگیری سلاح شیمیایی برای نخستین‌بار در عملیات محرم و مسلح کردن تمام مرز دهلران به انواع مین‌ها و مواد منفجره و موانع ایذایی در این منطقه منحصربه‌فرد است. یکی از تلخ‌ترین حوادث تاریخی دوران دفاع مقدس، بیست‌ویکم تیرماه سال ۱۳۶۷ در این شهرستان به وقوع پیوسته است.
در حملات هوایی ارتش بعث عراق، ۴۵ تن از ساکنان دهلران شهید و ۶۰ تن مجروح شدند. در مقابل، رزمندگان اسلام نیز با اجرای عملیات‌های متعدد، مناطق تحت اشغال متجاوزین را آزاد کردند. دهلران شاهد دلاوری‌ها و فداکاری‌های مردان بزرگ بسیاری بود و هنوز بر تارک شهر دهلران نام و تصویر مردان آسمانی چون شهید عبدالصالح امینیان و شهید هدایت صحرایی به چشم می‌خورد.
انتهای پیام/
