ارتقای شاخص‌های جمهوریت و مردم‌سالاری در نظام جمهوری اسلامی
گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس - مهدی جبرائیلی تبریزی؛ نظام مقدس اسلامی، نظامی مردمی و دموکراتیک است که از دو رکن اسلامیت و جمهوریت تشکیل یافته است. جمهوریت آن به عنوان قشر و قالب و اسلامیتش محتوا و گوهر آن قلمداد می‌شود.
امام راحل در پاسخ به سؤال خبرنگار مجله عرب زبان «المستقبل» درباره حکومت اسلامی فرمودند: «حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما، از رویه پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد گردید».
مقام معظم رهبری ریشه جمهوریت را در آموزه‌های اسلامی می‌دانند: «در این کشور و در این نظام، اسلام با جمهوریت همراه است. جمهوریت ما از اسلام گرفته شده و اسلام ما اجازه نمی‌دهد در این کشور مردم‌سالاری نباشد. ما نخواستیم جمهوریت را از کسی یاد بگیریم؛ اسلام این را به ما تعلیم داد و املاء کرد. این ملت، متمسک به اسلام و معتقد به جمهوریت است».
البته تقسیم‌بندی مذکور به معنای تفکیک‌پذیری آنها نیست بلکه جمهوری اسلامی یک حقیقت واحدی است که سلب یکی از آن حقیقت به معنای سلب وجود از کل آن حقیقت است.
ایشان فرموده‌اند: «جمهوری اسلامی یک مُرکّب انضمامی نیست که ترکیبی باشد از چیزی به نام جمهوری و چیزی به نام اسلامی، تا یکی بگوید که من طرف‌دار جمهوریّتم بیشتر، یکی بگوید من طرف‌دار اسلامیّتم بیشتر؛ این‌جوری نیست. اصلاً می‌توان گفت مرکّب نیست، [بلکه]یک حقیقت است. آن جمهوری‌ای است، آن اتّکاء به آراء مردمی است که خدا آن را مقرّر کرده است، خدا موظّف کرده است ما را که در این زمینه رأی مردم را، انتخاب مردم را، اراده مردم را معتبر بشماریم».
مقام معظم رهبری در تبیین مردمی بودن حکومت فرموده‌اند: «مردمی بودن حکومت، یعنی نقش دادن به مردم درحکومت؛ یعنی مردم در اداره حکومت و تشکیل حکومت و تعیین حاکم و در تعیین رژیم حکومتی و سیاسی نقش دارند».
شبهه ناسازگاری ولایت فقیه با جمهوریت در طول تاریخ نظام اسلامی همواره با اهداف سیاسی مطرح بوده است. اما پایش تاریخی چندین دهه عمر جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که اتفاقا ولایت همواره پشتیبان جمهوریت بوده است.
حضرت امام در زمان پیروزی انقلاب اسلامی با پشتوانه مردمی و مقبولیتی که در بین مردم داشتند می‌توانست اصل ولایت فقیه، نوع نظام و قانون اساسی را شخصاً انتخاب کند، ولی تأکید کردند مردم رأی بدهند که چه نظامی می‌خواهند و برای قانون اساسی خود نمایندگان را تعیین و برای آن رای‌گیری شود و حتی در بحبوحه جنگ نیز فرمودند رأی‌گیری حتی در خط مقدم جبهه صورت گیرد.
در واقع نگاهی گذرا بر عملکرد حکومتی حضرت امام (ره) در طول ۱۰ سال نشان می‌دهد که علی‌رغم تمامی توطئه‌ها و وجود جنگ تحمیلی، شاخص‌های جمهوریت و مردم‌سالاری مرتبا ارتقا یافت. فراوانی کاربست کلمه مردم در بیانات و بیانیه‌های ایشان دلیل متقنی بر این ادعا است.
رهبر معظم انقلاب معتقدند: «هیچ کس در نظام اسلامی نباید مردم، رأی مردم و خواست مردم را انکار کند. بدون آرای مردم، بدون حضور مردم و بدون تحقّق خواست مردم، خیمه نظام اسلامی سر پا نمی‌شود و نمی‌ماند».
در راستای اشاره به نمونه‌هایی دال برحمایت علنی، ولی فقیه هم در بعد نظری و هم عملی از حقوق عموم مردم و صیانت از جمهوریت نظام به عنوان مصادیق این مفهوم با هدف اثبات ادعای مذکور مهم می‌نماید:
تأکید بر حضو مردم در صحنه‌ها
طبق تصریح قانون اساسی مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش در یک نظام مردم‌سالاری دینی، امری اساسی است؛ زیرا خداوند حاکم برهستی، انسان را بر سرنوشت خویش حاکم کرده است. از این رو، امور کشور در چنین نظامی، تنها به اتکای آرای عمومی مردم مسلمان اداره می‌شود (قانون اساسی، اصول ۳، ۶ و ۷).
با مروری بر سخن و سیره رهبر انقلاب در طول سال‌های تصدی این مسؤولیت، به روشنی می‌توان دریافت که ایشان در همه عرصه‌های انتخاباتی بر مشارکت حداکثری مردم تأکید داشته‌اند. نمونه‌ای از تأکید ایشان بر برگزاری بهنگام و پرشور انتخابات را می‌توان در برابر درخواست عدم برگزاری یا تعویق انتخابات مجلس هفتم به بهانه تحصن گروهی از نمایندگان مجلس ششم در اعتراض به رد صلاحیت برخی متقاضیان نامزدی برای انتخابات دید. ایشان ضمن حرام دانستن استعفا در آن شرایط مسؤولان اجرایی و نظارتی را به برگزاری به موقع و هرچه پرشورتر انتخابات مکلف کردند.
در نمونه تاریخی دیگر مرحوم هاشمی رفسنجانی در بخشی از مجموعه گفتگو‌های خود با روزنامه کیهان، هنگامی که بحث به ماجرای رقابت انتخاباتی مجلس پنجم می‌رسد، به حمایت رهبری از ارائه لیست‌های متعدد از سوی جناح‌های سیاسی برای تصدی کرسی‌های مجلس اشاره می‌کند: «یک اختلاف نظری بین من و آیت‌الله خامنه‌ای بود. ایشان از زاویه اینکه رقابت‌ها خیلی جدی باشد تا مردم بیشتر پای صندوق بیایند، به انتخابات نگاه می‌کردند. من با دید اینکه اولاً رأی [جامعه]روحانیت کم نشود، موافق آن کار نبودم، چون اگر رأی روحانیت کم می‌شد، یک شکست بود؛ و ثانیاً بین ما تفرقه نیفتد. من از این دید نگاه می‌کردم. استدلال‌هایمان را کرده بودیم».
رفراندوم برای انتخاب نوع نظام
اولین تجربه مردم ایران در برخورداری از حق خویش در انتخاب اختیاری نظام حاکم پساانقلاب، رفراندوم عمومی برای تعیین نوع نظام حاکم بود.
بدین ترتیب اسلامیت نظام نه تنها نافی جمهوریت نیست بلکه اساسا متکی بدان است و حق حاکمیت ملی و جمهوریت حافظ و ضامن اسلامیت است. علاوه بر اینکه در چنین جمهوریتی، حقوق اقلیت‌ها هم تضمین شده است. بنام اسلام نه تنها نمی‌توان حق حاکمیت اکثریت ملت را سلب کرد بلکه به عنوان دفاع از اسلام، حقوق اقلیت را هم نمی‌توان نادیده گرفت.
نمونه‌های دیگری دال برحمایت علنی، ولی فقیه هم در بعد نظری و هم عملی از حقوق عموم مردم و صیانت از جمهوریت نظام:
صیانت از رای مردم
برگزاری انتخابات متعدد در سطوح مختلف و حضور اختیاری مردم در آن از افتخارات نظام مقدس اسلامی است. همگان با تشخیص فرد شایسته و انتخاب او، رای خود را بصورت امانت در اختیار مجریان قرار می‌دهند. به همین دلیل رهبرمعظم انقلاب بار‌ها ضمن اشاره به حق‌الناس بودن رای مردم، بر صیانت از آن تاکید فرموده‌اند؛ بنابراین نگاه ایشان به رای مردم ریشه دراعتقادات دینی دارد. نه اینکه موضع‌گیری فرمالیته و پوپولیستی باشد.
نکته مهم اینکه؛ در طول سالیان پس از انقلاب، امامین انقلاب رای خویش را بطور نامشخص در صندوق رای انداخته‌اند. یعنی آزادی انتخاب را حتی نسبت به قشر انقلابی و ولایی هم لحاظ داشته‌اند که تحت تاثیر نظر ایشان رای ندهند؛ و همین وجه دیگری از احترام به حق‌الناس است.
نکته دیگر اینکه رهبران نظام اسلامی با وجود مخالفت با مسلک و دیدگاه سیاسی منتخبان مردم، همواره رای مردم را در انتخابات تنفیذ کرده‌اند. مصداق تاریخی این رفتار تنفیذ ریاست جمهوری بنی‌صدراست.
نمونه تاریخی دیگر به پروسه انتخابات سال ۸۸ و حوادث حاشیه‌ای آن مربوط می‌شود. در انتخابات ریاست جمهوری آن سال برخی از کاندیدا‌ها که مورد حمایت ضد انقلاب، منافقین، صهیونیست‌ها و معاندان نظام مقدس جمهوری بودند، دریک رفتار غیر دمکراتیک به طبل ابطال انتخابات می‌کوبیدند. اما حضرت ایشان بر رای مردم اصرار کردند؛ بنابراین یکی از ابعاد اصلی فتنه ۸۸ که متأسفانه کمتر به آن توجّه شده، ادّعای دفاع از جمهوریّت نظام و قانون‌گرایی بود، درحالی‌که کنش آنها، حرکتی قانون‌ستیزانه و کودتا علیه جمهوریّت نظام به نام جمهوریّت‌خواهی بود.
برگزاری به موقع انتخابات
از دیگر مصادیق صیانت از جمهوریت، قاطعیت رهبر معظم انقلاب نسبت به برگزاری انتخابات در موعد مقرّر است.
نمونه تاریخی این مورد؛ انتخابات مجلس هفتم است. با توجه به ردّ صلاحیت تعدادی از نامزدهای انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، گروه‌های دوم خردادی خواستار عدم برگزاری این انتخابات در موعد مقرر آن شدند. در این میان، کروبی به عنوان رئیس مجلس و خاتمی به عنوان رئیس‌جمهور نیز این درخواست را مطرح کردند، اما ایشان بر تبعیت از قانون و برگزاری انتخابات در موعد مقرر تاکید فرمودند.
منبع: فارس
انتهای پیام/ ۱۳۴
