به گزارش گروه سایر رسانههای دفاع پرس، رسانههای روسی اخیرا تصاویری از بلال اردوغان، پسر رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه منتشر کردند و مدعی شدند که همراهان او در این عکس اعضای داعش هستند. آیا ماجرای رابطه فرزند رییس جمهور ترکیه با داعش داستانی ساخته و پرداخته روسهاست؟ آیا این صرفا یک واکنش احساسی به اقدام ترکیه در سرنگونی هواپیمای روسی است؟ آیا واقعا دولت ترکیه در تامین مالی داعش نقش دارد؟ در سطور پیش رو این ادعاها را بیشتر کنکاش میکنیم.
«نجم الدین بلال اردوغان»، فرزند سوم رجب طیب اردوغان، متولد 1981 است (دیگر فرزندان اردوغان احمد بوراک، سمیه و اسراء نام دارند). او پس از پایان تحصیلات دبیرستانی در 1999، برای تحصیلات دانشگاهی به ایالات متحده رفت.
آن چه که نام بلال را برای نخستین بار بهطور گسترده در رسانههای ترکیه مطرح کرد، مساله فساد بزرگ دولتی در دسامبر سال 2013 بود.
تحقیقات ضد فساد و بسط دیکتاتوری اردوغان
در 17 دسامبر 2013، اداره مبارزه علیه جرایم مالی و درآمدهای مجرمانه وابسته به دایره امنیت استانبول، 47 نفر از جمله پسران سه تن از وزرای کابینه نخست وزیر وقت، رجب طیب اردوغان (وزرای کشور، اقتصاد و محیط زیست) را دستگیر کرد. مصطفی دمیر، شهردار ناحیه فاتح استانبول، سلیمان اصلان، مدیر هالک بانک و رضا ضراب، تاجر ایرانی از دیگر دستگیرشدگان بودند. در ادامه دستگیریها، مقامات حکومتی از قبیل «اگمن باغیس»، وزیر امور اتحادیه اروپا به جرم گرفتن رشوه از رضا ضراب بازداشت شدند.
پلیس در همان موج اول دستگیریها، حدود 17.5 میلیون دلار پول رشوه را توقیف کرد. در موج اول، در کل 91 نفر از مقامات دولتی، وابستگان این مقامات و تجار نزدیک به حکومت به حکم دادستانهای مبارزه با فساد در بازداشت قرار گرفتند. روزنامههای مهم ترکیه خبر از این دادند که در 26 نوامبر 2013، تحقیقات جدیدی در راه است که در آن پای دو پسر نخست وزیر، یعنی بلال و احمد بوراک هم به میان خواهد آمد.
دادستان اصلی پشت این تحقیقات، معمّر عکاّش، همان روز از کار برکنار شد. او در مصاحبهای مطبوعاتی گفت که دستانی در دولت مانع انجام وظیفه او شدند؛ در حالی که موج دوم دستگیریها برنامهریزی شده و حتی فهرست افراد هم به مطبوعات درز کرده بود. طولی نکشید که ضدحمله دولت به رهبری اردوغان آغاز شد.
او طی حکم حکومتی 350 افسر پلیس را، از جمله مسوولان واحدهای مبارزه با جرایم اقتصادی، قاچاق و جرایم سازمان یافته، از کار تعلیق نمود. اردوغان این تحقیقات را «یک توطئه بین المللی» برای سرنگونی خود خواند و مخالفان خود، ازجمله جماعت اسلامی وابسته به فتحالله گولن را تهدید به انتقام کرد.
همان موقع، احزاب مخالف، از جمله حزب جمهوری خلق، نخست وزیر را به تلاش برای سلطه بر دستگاه قضا و پوشاندن فساد دولتی متهم کردند. بعد از استعفای 4 وزیری که خود و وابستگانشان متهم به دست داشتن در فساد شدند، اردوغان در مجموع 10 وزیر کابینه را تغییر داد. در 23 دسامبر، جنازه یک کمیسر پلیس مبارزه با قاچاق و جرایم سازمانیافته در خانهاش پیدا شد! در 24 دسامبر، «عبدی آلتینوک»، معاون دایره امنیت اسپارتا و از اعضای تیم تحقیقات ضدفساد هم خودکشی کرد!
عملا در پایان، این ماجرا به فرصتی برای اردوغان تبدیل شد تا دستگاه پلیس و قضاء را از مخالفانش تصفیه کند و حلقه اطرافیان او دست بازتری برای کسب منافع مالی پیدا کردند.
در 9 اکتبر 2015، حکومت ترکیه تایید کرد که بنیاد «تورک گِو»، که بلال و سمیه، فرزندان اردوغان عضو هیات مدیره آن هستند، قطعات بزرگ زمین را در استانبول به قیمتی 200 بار کمتر از قیمت واقعی خریداری کرده است. در پاسخ به سوال نماینده پارلمان از حزب اپوزیسیون جمهوری خلق، وزیر مالیه ترکیه، «مهمت شمشک» تایید کرد که یک زمین 780000 متر مربعی به قیمت 3 میلیون لیر ترکیه به این بنیاد فروخته شد، در حالی که ارزش بازاری آن 606 میلیون لیر بود.
بلال اردوغان، قبل از این هم سابقه دریافت پولهای مشکوک را داشت و بنیاد «تورک گِو» او جزو اهداف اصلی تحقیقات ضدفساد 17 دسامبر 2013 بود. دادستانهای بعدا برکنار شده آن پرونده، مدعی بودند که بلال با استفاده از نفوذ پدرش، زمینهای خوب به قیمت بسیار نازل را برای بنیاد خودش میخرد. برای مثال، شرکتهای بزرگ ترکیه که در ارتباط با دولت بودند، برای ادامه کسب و کار یا موفقیت خود، باید سبیل بلال را چرب میکردند که یکی از راههای آن همین واگذاری املاک مرغوب به قیمت نازل بود.
در یک فایل صوتی منتشر شده از مکالمه خود رجب طیب اردوغان در زمان نخست وزیری، او یکی از مقامات ارشد دولتی را بابت فروش مجموعهای از زمینها، بدون کسب اجازه او، به شدت سرزنش میکند.
گفتنی است که اصولا یکی از دلایل کلید خوردن تحقیقات ضدفساد 2013، طرح غیرقانونی انتقال مالکیت زمین با ارزش آکادمی پلیس «اِتیلر» به شرکت «بسفر 360» بود که به بلال تعلق داشت. یکی دیگر از موارد موجود در آن تحقیقات، روابط خانواده اردوغان با «یاسین القاضی»، تاجر سعودی وابسته به القاعده بود که در فهرست تروریستهای تحت تعقیب ایالات متحده قرار داشت.
در سپتامبر گذشته، گروه BMZ، شرکت حمل و نقل دریایی متعلق به بلال (که دیگر اعضای خانواده اردوغان هم در آن سهم دارند)، دو تانکر نفتکش دریایی به ارزش تقریبی 36 میلیون دلار خریداری کرد. به گزارش خبرگزاری «دنیز هابر»، این دو تانکر «تورکتر 82» و «آرمادا فِر» نام دارند؛ که طول هریک 140 متر و عرض آنها 16 متر، با تناژ 7100 است.
چند سال پیش، وقتی بلال یک کشتی 96 متری خرید، پدرش در مصاحبههای مطبوعاتی سعی کرد با «قایق» خواندن آن کشتی، این خرید را بیاهمیت جلوه دهد. این اصطلاح هم اکنون هم به طنز برای اشاره به تجارت دریایی خاندان اردوغان در مطبوعات مخالف دولت استفاده میشود. بلال اردوغان و 4 وزیر سابق دولت و چند تاجر طرفدار دولت در اکتبر 2013 در جریان تحقیقات ضد فساد مورد بازجویی قرار گرفتند، لیکن با انتصاب دادستانهای جدید، پیگری قضایی مساله متوقف شد.
نام دو شریک اصلی بلال در BMZ یعنی مصطفی اردوغان و ضیاء ایگلین هم وقتی رسانهای شد که فایل مکالمه رجب طیب اردوغان با پسرش در فوریه 2014 در اینترنت پخش شد. اردوغان در این مکالمه به پسرش دستور میدهد که پولهای کلانی را که در در خانه چند تن از خویشاوندان، از جمله مصطفی اردوغان و ایگلین پنهان شده، از دسترش خارج کند. این مکالمه در 25 دسامبر، یعنی چند روز بعد از آغاز عملیات ضدفساد پلیس در 17 دسامبر انجام گرفت.
گفتنی است پسر دیگر اردوغان، یعنی احمد بوراک هم یک ناوگان تجاری در اختیار دارد. به نقل از روزنامه Suzcu ترکیه، یکی از کشتیهای بزرگ ناوگان بوراک به نام «سفران 1» معمولا در بندر اشدود رژیم صهیونیستی پهلو میگیرد، و یکی دیگر از کشتیهای او در کار انتقال کالا از آمریکا به مصر است.
در 26 اکتبر 2015، رسانههای ترکیه خبر دادند که بلال به همراه خانوادهاش، در پی انتخابات 7 ژوئن و از دست رفتن اکثریت حزب عدالت و توسعه، کشور را به مقصد بولونیای اینالیا ترک کرده است. بهانه این سفر تکمیل دوره دکترا توسط بلال در شعبه دانشگاه جانز هاپکینز در بولونیا اعلام شد.
به گفته روزنامه جمهوریت، او در سال 2007 در این دانشگاه ثبت نام کرده بود، ولی تز خود را ارایه نکرد. فواد آونی، افشاگر معروف ترکیهای در شبکههای اجتماعی، خبر داد که بلال با ویزای دوساله تحصیلی و با مبالغ کلانی پول از کشور بیرون رفته است. رسانههای طرفدار دولت خبر انتقال پول را تایید کردند ولی دلیل اصلی سفر را همان ادامه تحصیل عنوان کردند. فواد آونی معتقد بود که آنها (خانواده اردوغان) قصد داشتند تا بلال را تا انتخابات 1 نوامبر در ایتالیا نگه دارد تا بعد، بر مبنای نتایج انتخابات، درباره بازگشت یا عدم بازگشت او تصمیم بگیرند. به گفته فواد، این طرح وزیر خارجه، فریدون سینیرلی اوغلو، بود تا در ایتالیا یک پایگاه برای خانواده اردوغان (برای روز مبادا) ایجاد شود. او به انتقال مبالغ عظیمی پول توسط ماموران رجب طیب اردوغان، به چند کشور اروپایی، از جمله ایتالیا، پس از نتایج ضعیف آک پارتی در انتخابات ژوئن اشاره کرده بود.
افشاگری روسی در روزهای اخیر، در پی سرنگونی سوخوی 24 دولت روسیه، دولت و رسانههای روسیه، آشکارا و به صراحت دولت اردوغان را به پشتیانی از داعش و تجارت نفتی غیرقانونی این گروه تروریستی متهم کردند. رسانههای روسی چنین تفسیر میکنند که حملات جنگندههای روسی به تانکرهای حامل سوخت داعش، تجارت کلان و پرسود نفت با داعش را برای برخی مقامات ارشد ترکیه به خطر انداخته و این مساله موجب خشم شدید مقامات آنکارا شده است.
شبکههای اجتماعی روسیه عکسهایی از آقازاده اردوغان، یعنی همین جناب نجمالدین بلال، در حال صرف ناهار با افرادی شبیه به اعضای داعش منتشر کردهاند. به ادعای رسانههای روسی، یکی از افراد حاضر در عکسها، از رهبران داعش است که در کشتارهای حمص و بخش کردنشین سوریه نقش فعالی داشته است. گمانهزنیها نشان میدهد که بلال اردوغان، نقش اصلی را در تجارت نفت دزدیده شده عراق توسط داعش بازی می کند.
دیوید کوهن، معاون وزیر در امور تروریسم و اطلاعات مالی شبکههای تروریستی در ایالات متحده، معتقد است:
«داعش روزانه حدود یک میلیون دلار از فروش نفت به دست میآورد. طق اطلاعات ما تا ماه گذشته، دولت اسلامی نفت را با قیمتهای بسیار پایینتر از سطح معمول به بسیاری از واسطهها، به ویژه طرفهای ترک، میفروشد که آنها هم نفت را به مقاصد دیگر منتقل میکنند و میفروشند. به علاوه، روشن شده است که بخشی از نفت صادر شده از مناطق تحت کنترل دولت اسلامی به کردهای عراقی فروخته شده که آنها هم به ترکیه فروختهاند.»
دمیتری مدودیف، نخست وزیر روسیه، این واسطههای را نهفقط تاجران ترک، بلکه مقامات ارشد دولت آنکارا معرفی کرد:
«ترکیه از دولت اسلامی حمایت میکند چون منافع مستقیم تجارت نفت پالایش شده در تاسیسات تحت کنترل دولت اسلامی، به جیب دولتمردان آنکارا میرود.»
الدار کاسایف، مشاور اتحادیه صنعت نفت روسیه، بر این باور است که داعش نفت عراق را بشکه ای 15 تا 25 دلار میفروشد که نصف قیمت معیار(نفت برنت در حدود 45 تا 50 دلار) است.
در اکتبر سال گذشته، جو بایدن، معاون رییس جمهور آمریکا، در همایشی در دانشگاه هاروارد، اذعان کرد که رژیم اردوغان با میلیون ها دلار و هزاران اسلحه از داعش پشتیبانی می کند. گرچه، کمی بعد بایدن برای کسب اجازه از اردوغان برای استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک از دولت ترکیه بابت اظهاراتش عذرخواهی کرد، ولی امروز سطح آشکار شده حمایت ترکیه از داعش در رسانهها، بسیار فراتر از اظهارات بایدن رفته است. طبق گزراشهای منتشره جدید، عامل اصلی انتقال نفت تاراج شده عراق در موصل، شرکتهای وابسته به بلال اردوغان هستند.
او بهویژه همکاری نزدیکی با شرکتهای ژاپنی برای انتقال کشتی به کشتی نفت تاراج شده عراق دارد. بنا به اطلاعات رسانه های لبنانی، شرکتهای بلال، در بنادر بیروت و جیحان، لنگرگاه های اختصاصی دارند که در آن نفت قاچاق شده را به کشتی های عمدتا ژاپنی منتقل میکنند. «گونل تکین»، نایب رییس حزب اپوزیسیون جمهوری خلق ترکیه، در مصاحبه تلویزیونی اخیر خود، به شدت به آقای رییس جمهور و آقازاده اش تاخته است:
«آقای رییس جمهور مدعی است که طبق معاهدات بین المللی حمل و نقل دریایی، هیچ خدشه قانونی به اقدامات غیرقانونی پسرش وارد نیست و پسرش تجارت معمول خود را با شرکتهای ثبت شده ژاپنی انجام می دهد. اما حقیقت این است که بلال اردوغان تا گردن در ارتباط با تروریسم فرو رفته است، ولی تا زمانی که پدرش بر مسند قدرت است، از هرگونه تعقیب قضایی مصون خواهد بود.»
تکین شرکت BZM را که درگیر انتقال نفت دزدیده شده توسط داعش است، یک شرکت خانوادگی خواند که به وفور از امکانات دولتی و وامهای کلان بانک های ترکیه استفاده میکند.
تولگا تانیس، خبرنگار روزنامه جمهوریت از واشینگتن که اختصاصا روی دعاوی مربوط به همکاری دولت ترکیه را در فروش نفت داعش کار میکند، معتقد است که شرکت «پاورترانس»، شرکتی که از سوی دولت ترکیه حق انحصاری تجارت نفت با اقلیم کردستان را دریافت کرده است، توسط «برات آلبایراک»، داماد اردوغان، اداره میشود. البته طولی نکشید که بعد از مطرح شدن این مساله، دولت اردوغان از تانیس به اتهام افتراء در محاکم ترکیه شکایت کرد.
برخی مقامات اقلیم که خواستند ناشناس بمانند، تایید کردند که «احمد جالیک»، از حلقه نزدیکان اردوغان، حق انحصاری حمل زمینی نفت کردستان عراق را (که غیرقانونی و مورد اعتراض دولت عراق است) به ترکیه بر عهده دارد. بسیاری از مقامات امنیتی عراق بر این نظر هستند که حمل و انتقال نفت قاچاقی داعش را همین شبکه انجام میدهد که انتقال نفت اقلیم را به عهده دارد. نقش احمد بوراک، فرزند دیگر اردوغان که او هم دارای ناوگان تجاری است در این میان مطرح شده است.
عمران الزوبی وزیر اطلاع رسانی سوریه معتقد است:
«همه نفت (قاچاق داعش) توسط شرکت متعلق به پسر رجب طیب اردوغان منتقل میشود. این دلیل عصبانیت ترکیه از حملات هوایی روسیه علیه زیرساختهای داعش و نابودی دستکم 500 تانکر سوخت آن تا به این لحظه است. این مساله اعصاب اردوغان و شرکت متعلق به او را به هم ریخته است. این کامیونها فقط سوخت قاچاق نمیکنند، بلکه غلات و آثار باستانی را هم (به ترکیه) منتقل میکنند.»
موفق الربیعی، مشاور سابق امنیت ملی عراق هم اخیرا در مقالهای نوشت:
«پیش و یش از هر چیز، ترکها به جنگجویان داعش کمک میکنند تا نفت دزدیده شده عراق و سوریه را به قیمت بشکهای 20 دلار، یعنی نصف قیمت بازار، به ترکیه ببرند.»
ییخود نیست که آقای رجب طیب اردوغان، سلطان جدید ترکیه کاخ و بارگاهی با 1150 اتاق برای خود تدارک دیده است و روز به به روز بر استبداد همهجانبه خود میافزاید.
