خبرگزاری دفاع مقدس؛ شاید کمتر کسی باشد که یکی از فعالان جدی عرصه مداحی اهل بیت یعنی حاج حسین سازور را نشناسد.حاج حسین سازور متولد 1339 در تهران است که کودکی و نوجوانی خود را در محله غیاثی پشت سر گذاشته است. جوانی اش به رزمندگی در جبهه های دفاع مقدس سپری شده و مدتی نیز از محافظان شهید رجایی بوده است .وی که از شاگردان و همراهان حاج منصور ارضی است، برای بسیاری از مداحان جوان حکم استادی را دارد.هیئت هایی نظیر موج الحسین، بیت الشهداء، محبان مرتضی، بیت الرضوان علی بن موسی الرضا و مسجد موسی بن جعفر(ع) شاهد حضور و مستمع نوای این ذاکر اهل بیت(ع) هستند.
* مهم ترین ویژگی ذاکر امام حسین(ع) داشتن تقواست
حاج حسین سازور درباره اینکه چطور ذاکر اهل بیت شده گفت:ما هفت برادر هستیم که فقط بنده به این حیطه وارد شده ام. منزل ما در خیابان غیاثی حوالی میدان خراسان بود. آن زمان حضرت آیت الله شهید سعیدی روحانی مسجد موسی بن جعفر در محله ما بود که محرم ها به منزل ما برای روضه خوانی می آمد، من آن موقع 10-11سال داشتم که با هفت- هشت نفر دیگر در خانه خودمان مراسم عزاداری برپا کرده بودیم. بعدها که بزرگ تر شدیم این جلسات هم بیشتر شد و در همان محله حسینیه ای برپا کردیم که هر شب جمعه مراسم هیئت هفتگی برقرار بود تا اینکه انقلاب شد و بعد هم به برکت انقلاب اسلامی برنامه ها و مناسبت ها وسعت بیشتری یافت.
وی ویژگی های یک مداح را اینطور ذکر کرد:بنده معتقدم که هر قشری از جامعه به خصوص مداحان اهل بیت(ع) باید تقوا داشته باشند. چون تقوا در همه موارد حرف اول را می زند و کسی در نزد خدا محبوب تر است که تقوای بیشتری دارد. پس مهم ترین ویژگی یک ذاکر امام حسین(ع) داشتن تقوا است. انسان متقی اگر دنیا هم به طرفش بیاید آن را پس می زند. البته فقط داشتن تقوا کافی نیست بلکه باید این تقوا را در جامعه اجرا کند. مانند کسی که سرمایه ای داشته باشد که این 05 درصد کار است مهم این است که این سرمایه را در جای خوبی خرج کند، اینکه تقوا را برای خود داشته باشی هنر نیست، هنر آن است که تقوا را در سطح جامعه بیاوریم، چرا که سبک زندگی ما جمعی است و اگر بتوانیم تقوای خود را در جامعه مدیریت کرده و عامل تقوا باشیم مطمئناً مردم زیادی به سوی تقوا کشیده می شوند. پس دومین ویژگی مداح این است که تقوا را به جامعه و هیئت بکشاند و شرط اساسی که مداحان ما باید داشته باشند این است که این تقوا باید منتقل شود. در دستگاه فکری امام حسین(ع) باید سه کار را با هم انجام دهیم یک: حفظ این دستگاه دو: نشر سه: انتقال. ما باید دستگاه فکری امام حسین(ع) را به نسل های بعد منتقل کنیم. ذاکر امام حسین(ع) باید این سه کار را با هم انجام بدهد که کار سختی هم است اما هر کس توانست این کارها را انجام دهد توانسته رسالت خود را به انجام برساند.
* تعهد ما در قبال جامعه نشر فرهنگ اهل بیت(ع) است
استاد سازور با اشاره به تعهد یک مداح نسبت به جامعه بیان کرد: یک ذاکر باید روی چهار پایه ای قرار بگیرد که این چهار پایه شامل اصول و آداب ذاکری، فنون مداحی، مقتل و تاریخ اهل بیت(ع) است که باید بر این چهار شرط احاطه داشته باشد.در رابطه با اصول و آداب مداحی بنده مطالبی نوشته ام حدود 32 فصل که هر فصل 10 بخش و هر بخش 10موضوع دارد. در کل حدود دو-سه هزار موضوع در آن است. در یکی از این فصل ها راجع به تعهدات یک مداح در قبال خود، خانواده، جامعه، اهل بیت(ع) و مستمع توضیح داده شده است که این پنج تعهد بزرگ است که باید یک مداح داشته باشد. تعهد در مقابل جامعه یکی از این تعهدات است.اگر بخواهیم درباره این تعهدات حرفی بزنیم می گوییم تعهد در مقابل جامعه این است که مداح باید به مردم آگاهی دهد، مردم باید بدانند چه دشمنی در مقابلشان صف آرایی کرده و راه مقابله با آن چیست؟ و یک تعهد ما در قبال جامعه نشر فرهنگ اهل بیت(ع) است که اگر مردم جامعه با فرهنگ اهل بیت(ع) مأنوس شوند، خیلی از مشکلاتشان حل می شود. به عنوان مثال: همین مسائل اخیر اقتصادی جامعه، اگر در این شرایط مردم با
فرهنگ اهل بیت مأنوس باشند بسیاری از مشکلات حل خواهد شد یا اصلاً به وجود نخواهد آمد.
چقدر زیبا فرمود، امام راحل در همان سال هایی که تحریم ها شدت گرفته بود که: اگر ما را محاصره اقتصادی کنید، ما فرزند رمضانیم و مولایمان علی(ع) است؛ اگر ما را محاصره نظامی کنید، ما فرزند محرمیم و مولایمان حسین(ع) است. مقام معظم رهبری هم این دیدگاه را تبیین و نشر دادند.
دیگر تعهد نسبت به جامعه، تبیین مسائل روز برای مردم و تطبیق این مسائل با تاریخ است که اگر تاریخ ائمه و سختی هایی که حضرت رسول(ص)، حضرت علی(ع)، امام حسین(ع)و... در راه بقای اسلامی متحمل شدند را برشماریم و عبرت های آن را بازگو کنیم این فرهنگ در وجودشان نهادینه می شود و مردم این مسائل را بهتر درک می کنند.
دیگر مسئله ای که ما با آن درگیر هستیم بدست آوردن روزی حلال و دوری از حرام است. اینکه مردم چطور کاسبی می کنند و به چه طریقی کسب درآمد می کنند؟
صحبت در این زمینه ها از جمله وظایف مهم خطبا و ذاکرین اهل بیت است، چرا که مردم باید آگاهی بیشتری در این زمینه کسب کنند.
*شور باید همراه باشعور باشد
از وی درباره روش های مداحی می پرسیم که عنوان می کند:روش هایی که در حال حاضر داریم روش های بسیار خوبی است و الحمدالله ما در این زمینه بسیار غنی هستیم. ما باید سنت هایی که از قبل بوده را حفظ کرده و با توجه به این سنت ها برنامه هایمان را انجام دهیم. این زمینه خیلی وسیع است و فضای زیادی برای کار دارد فقط هر کاری باید با حفظ اصول باشد. در حال حاضر جلساتی که ما داریم تلفیق شده از اصول بنیان گذاشته شده توسط خوبان که از قدیم بوده اند و همچنین نیازی که در جامعه حسن می شود. برای مثال: قدیم شور سینه زنی نبود اما حالا شور سینه زنی نیاز مستمع و جامعه است.
پس باید با حفظ اصول برنامه ریزی کرد.-گفتید شور سینه زنی، نظر شما درباره جمله «شور باید همراه باشعور باشد» چیست؟ این جمله کاملا اشتباه است چون کسی که شعور نداشته باشد در دستگاه امام حسین(ع) چه کار می کند؟ این همه دستگاههای انحرافی هستند که می توانست به آنجا برود. شعور بوده که به این جا آمده است. در مجلس امام حسین(ع)، شور، روضه و نوحه، گریه، خطابه خواندن قرآن، نماز اول وقت و... است کسی که به این مجلس قدم می گذارد مطمئنا با شعور آمده و این مجلس را انتخاب کرده است. همان طور که مقام معظم رهبری در بیانات اخیرشان فرمودند: ما آرمان گرا هستیم ولی باید با واقعیت های جامعه خود را تطبیق دهیم، باید آرمان ها را حفظ کرده و با واقعیت ها همراه شویم.
*مداح تا شاگردی نکند استادی نخواهد کرد
مداح و ذاکر اهل بیت با بیان آسیب هایی که مداحان جوان را تهدید می کند،گفت:مداحان جوان باید استاد متقی، دوره دیده و اصول گرا (منظور اصول مداحی) داشته باشند که در مقابل او زانوزده، شاگردی کنند و یاد بگیرند. مطمئن باشید تا شاگردی نکنید استادی نخواهید کرد. امکان ندارد از پله اول به پله دهم بروید. باید این مسیر را طی کرده و پله ها را یک به یک و به کمک استاد بالا روند.
مداحان جوان باید توسل و تقوا داشته باشند، باید استاد داشته باشند و به اصول پایبند بمانند و این راه را دائمی ادامه دهند. کسانی که مقطعی می آیند و می روند به جایی هم نمی رسند. مانند کسانی که آمدند در دین سرک کشیدند با لباس دین آمدند اما عاقبتشان چه شد؟ دین که همچنان پا برجاست، در انقلاب هم همین طور چقدر کسانی بودند که در انقلاب با لباس دین و شعار دین آمدند ولی بعدا کجار رفتند؟ آنها رفتند و آنچه مانده انقلاب، شهدا، امام و مقام معظم رهبری هستند که تا قیامت هم خواهند ماند.
* ارتباط مداح با علما و مراجع باید ناگسستنی باشد
وی در رابطه با ارتباط مداحان با علما و مراجع تاکید کرد:یکی از حلقه هایی که باید ناگسستنی باشد ارتباط مداح با علما، زعما و مراجع است
اگر کسی خود را از مراجعه به بزرگان بی نیاز بداند مطمئنا در صراط انحراف است. چون ما مدعی هستیم که کار دینی انجام می دهیم غیرممکن است که با پرچم داران دین، قرآن و مکتب اهل بیت(که علما، بزرگان و مراجع ) هستند بی ارتباط باشیم. حتی مردم عادی که در جامعه زندگی می کنند نیاز به ارتباط با علما دارند.
حاج حسین سازور بزرگ ترین آسیبی که مداحان جوان را تهدید می کند را بی تقوایی دانست و خاطر نشان کرد:بزرگ ترین آفتی که می تواند جامعه ما را دین گریز کند دوری از علما، دوری از مراکز دینی و بی تقوایی است اما اگر بخواهیم اختصاصا برای مداح بگوییم بزرگ ترین آفت این است که فکر کند به تنهایی می تواند کاری انجام دهد و بگوید من می توانم گلیم خود را از آب بیرون بکشم. بار دین سنگین است و نیاز به محاسبه و تقوا دارد و به تنهایی نمی توان این بار را به دوش کشید. هر کس بخواهد به تنهایی عمل کند قطعا منحرف می شود. نمونه بارز این مسئله در جامعه کسانی هستند که ادعای مهدویت و ارتباط با امام زمان دارند می گویند نیاز به ولی فقیه، علما و مراجع ندارند که این عین انحراف است. چرا که خدا هم در قرآن فرموده که نزد من با وسیله بیایید. ارتباط با خدا توسط ائمه امکان پذیر است، برای ارتباط با ائمه باید نزد مراجع برویم و برای رفتن پیش مرجع هم باید سراغ عالم برویم. پس اظهارنیاز نکردن به وجود علما اصل انحراف است.
*حاج منصور ارضی مقتل ناطق است
وی موثق ترین منبع در بین مقاتل در حال حاضر را کتاب هایی نظیر لهوف سیدابن طاووس، منتهی الامال شیخ عباس، مقتل الحسین معرفی کرد و گفت: تقریباً همه با این مقاتل آشنایی دارند. اخیراً چند نفر از علما دست به کار شدند و کارهایی را از کتب معتبر مقاتل استخراج کرده و در یک کتاب جمع آوری کردند که می توان به آنها مراجعه کرد. نظیر یک شب و روز عاشورا، که همه آن مقتل است. غیر از این کتاب ها، مداحانی نیز هستند که مقتل ناطق هستند کسانی همچون حاج منصور ارضی استاد بنده، که این افراد چون اصول را رعایت می کنند، استاد هستند و مبتنی بر تقوا و دین عمل می کنند بهترین کتاب مقتل هستند به چنین مداحانی که حدود 50-60 سال است که روضه می خواند می توان رجوع کرد. چون ما وقتی کتاب مقتلی را می خوانیم حتماً باید استادی داشته باشیم که مقتل را برایمان توضیح دهد درست است که مقتلی که نوشته شده، شارح هم دارد اما آن شرح از نگاه یک نویسنده است و ممکن است شرح های دیگری هم داشته باشد و هزاران نکته باریک تر از مو در این مقتل باشد که چند مورد آن به ذهن برسد، چند مورد به ذهن این آقا و موردهایی به ذهن دیگری بیاید که البته باید کسانی نظر بدهند که قدرت فهم مقتل خوانی را دارند.
وی درباره غلو برخی مداحان در متل خوانی افزود:هر کس هرچه می خواند در راستای این است که مجهولی را به معلوم تبدیل کند. ما اگر می خوانیم خواندن ما باید مجهولات را برطرف کند و در این گونه خواندن غلوی نیست ، وقتی غلو اتفاق می افتد که من مداح برای مطلبی که می خوانم سند صحیحی نداشته باشم و خواندن سؤال ایجاد کند که جوابی هم برای آن ندارم. این غلو است. اما وقتی هر کس مطلبی که خوانده را با فهم خود بیان کند و برای فهم خود دلیل داشته باشد که غلو نیست مانند وقتی علما به یک مسئله فقهی پنج جواب داده باشند. مثلا در رابطه با حد ترخص هر مرجعی یک نظر دارد این را که نمی توانیم غلو بنامیم. مداح هم وقتی مطلبی را با فهم خود استنباط کرد و آن را خواند و برای خواندن خود دلیلی مبتنی بر روایت و عقل داشت این به هیچ وجه غلو نیست.
* سیاست از مداحی جدا نیست
این ذاکر اهل بیت با اشاره به شاعران جوان وشعرهایشان مطرح کرد:امروزه ما در شعر بسیار پیشرفت کرده ایم. شاعران بسیار خوبی همچون مرحوم کمپانی که مجتهد مسلم و شاعر بوده اند سراغ داریم. ایشان دیوان شعری داشت که شعرهای پرمعنا و قوی در آن بود. امروز نیز وقتی می خواهیم شعری را بخوانیم باید به روز باشد. شعر مقتل، مصیبت، امام زمان(عج) و... باید با مسائل روز هماهنگی داشته باشد همانطور که قبلا عرض کردم ما در قبال جامعه متعهدیم و باید مردم را با تاریخ اهل بیت(ع) تطبیق دهیم.
حاج حسین سازور در پاسخ به این سؤال که آیا سیاست در مداحی نیز جایی دارد گفت:امام خمینی(ره) فرمود: والله تمام اسلام سیاسی است. وقتی امام این چنین با قسم جلاله تاکید می کنند پس در همه جا سیاست است. آیا مداحی اسلام نیست؟ امام حسین(ع) جزء اسلام نیست؟ چه کسی گفته که در مداحی سیاست نیست، یعنی ما فقط مداحی کنیم و دزدها، جنایت کاران، استکبار و خبیث های عالم که در حال چپاول مسلمانان شیعه هستند نیز علیه دین شمشیر ببندند. نمی شود که ما بخوانیم و آنها هم جنایتشان را بکنند، اگر این طور است پس چرا حضرت امام حسین(ع) از مدینه به کربلا آمد و چرا در همان مدینه نماند؟ برای چه خانواده حضرت به اسارت رفته و همه اهل بیت(ع) امام کشته شدند؟ برای چه به این مصیبت عظما گرفتار شدند؟ برای اینکه اینها همه مربوط به مسائل روز آن زمان بوده که امام حسین(ع) به آن بی تفاوت نبوده است. پس سیاست از مداحی جدا نیست. چون از مسائل روز است و نباید از آن غافل شد.
* هر روز، روز عاشوراست
استاد سازور سخنان خود را اینچنین به پایان رساند:هر کس امام حسین(ع) را برای ثواب بخواهد در آخر منحرف می شود، هر کس برای ثواب به دستگاه امام حسین آمد و گریه کرد، همه وظیفه را انجام نداده چون ثواب کوه کوه می آید و یک دفعه هم می رود. امام صادق(ع) فرمود هر کس برای جد ما یک قطره اشک بریزد، این قطره اشک او دریاهایی از آتش را خاموش می کند، اما این همه ثواب را چه چیز از بین می برد یک گناه، حضور در مجالس سیدالشهدا باید یک وظیفه و تکلیف باشد. نباید برای ثواب باشد وقتی تکلیف را ادا کردیم همه وظیفه مان را به انجام رساندیم و هم ثواب آن را برده ایم. نکته دیگر اینکه، فرمایشی: «کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا»!
این خیلی جمله زیبایی است که هر روز، روز عاشوراست یعنی روز اتمام حجت امام حسین(ع) با مردم بود. پس هر روز روز پیروزی خون بر شمشیر است. عاشورا روز اقامه نماز بوده یعنی هر روز، روز اقامه نماز است. اینها همه درس است. امروز می تواند عاشورا باشد به شرطی که همین لحظه که در خانه نشسته اید امام حسین(ع) را یاری کنید اگر این طور باشد روزی که در آن هستی روز عاشورا و ماهی که در آن هستی ماه محرم است.
«گفتگو از سید محمد مشکوة الممالک »
