آیا پیامبر بر تربت کربلا سجده کرده است؟

 قبل از پاسخ به این پرسش، لازم است اشاره ای کوتاه به سجده بر خاک داشته باشیم و سپس به موضوع اصلی در این شبهه بپردازیم.

 

بارزترین مظاهر بندگی سجده بر خاک پاک است. شیوهای که پیامبر آن را به مسلمانان آموزش داد و فرمود: «جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً». [۱] بنابراین خاک از نظر این حدیث دو ویژگی دارد: ۱. باید پیشانی را بر آن نهاد ۲. در صورت نبودن آب تیمم بر خاک جایگزین وضو و غسل است.

 

متأسفانه این دستور پیامبر سالها است که از مساجد اهل سنت برچیده شده است. در حالی که در گذشته به خاطر نبودن امکانات مالی بر حصیر یا بر زمین سجده میکردند ولی امکانات مالی سبب شد که همه مساجد مفروش گردید و این سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله از میان رفت.

 

* فضیلت سجده بر تربت کربلا برای چیست؟

 

شیعه معتقد است باید به هنگام نماز بر زمین یا چیزی که از زمین میروید سجده کرد و دلایل خود را به صورت منطقی و مستدل به روایات و سیره پیامبر بیان کرده است ولی در عین حال از نظر روایات سجده بر تربت کربلا فضیلت بیشتری دارد و این نه به خاطر آن است که برای حسین سجده میکنیم. بلکه سجده برای خداست و تربت (خاک حسینی) به اصطلاح فقهی «مسجود علیه» (محل سجدگاه) است و این کاری مستحبی است نه واجب و نکته آن این است که این خاک با خون بزرگترین سرداران اسلام که پایههای حکومت امویان را متزلزل ساخت عجین گشته است.

 

سجده بر این تربت یادآور جانبازیها و فداکاریهای آن حضرت و ۷۲ تن از شهیدان راه خداست که مرگ سرخ را بر زندگی مذلّت بار ترجیح دادند و امّا اینکه پیامبر صلی الله علیه و آله بر تربت حسین سجده نکرد- اگر صحیح باشد- برای این است که هنوز در آن زمان ملاک سجده وجود نداشت؛ زیرا هنوز این خاک به خون حسین علیه السلام آغشته و متبرّک نشده بود.

در عین حال باید در نظر داشت که شیوه و سیره بزرگان همواره این بوده که بر خاک مکانهای متبرک سجده کنند. مسروق بن اجدع (متوفای ۶۲ هجری) که از تابعان است هنگام سفر خشتی از مدینه همراه میبرد و بر آن سجده میکرد. [۳] گذشته از اینها سجده بر تربت پاک در خانهها، مسافرخانهها و مکانهای دیگر، چندان آسان نیست و لذا شیعیان تربت پاکی از پاکترین خاکهای جهان را به صورت جامد درآورده و همراه خود میبرند تا عمل به حکم الهی در همهجا آسان شود.

 

و اما در پاسخ به افرادی که سجده کردن یا نکردن پیامبر بر تربت کربلا را دستاویز شبهه پراکنی قرار میدهند باید گفت: آیا پیامبر صلی الله علیه و آله بر این فرشهای گران قیمت که امروز در مساجد انداخته شده و بر آنها سجده میکنند سجده کرده است؟ زیرا همه میدانیم که پیامبر بر سنگریزههای مسجد و گاه بر حصیر سجده میکرد بنابراین، اینگونه سخن گفتن و ایراد گرفتن، منطقی نیست.

 

شگفت اینجاست که پیامبر صلی الله علیه و آله اصرار میورزید انسان بر خاک سجده کند و حتی کسانی که بر غیر خاک سجده میکردند مانع را از زیر پیشانی آنان میکشید و میفرمود: «پیشانی خود را به زمین بچسبان». [۴] و روایت با این مضمون بسیار است بیش از آن که بتوان در اینجا نقل کرد اما امروزه اصرار بر این است که بر فرشهای گران قیمت سجده شود. از همین رو باید گفت اکنون زمانی است که سنتها بدعت و بدعتها سنت شده است!

 

 

[۱]. صحیح بخاری، ج ۱، ص ۹۱، کتاب تیمم، حدیث ۲
[۲] الانصاف، ج ۱، ص ۲۳۴- ۲۶۷
[۳] مصنف ابن ابی شیبه، ج ۲، ص ۱۷۲
[۴] العزیز شرح الوجیز معروف به شرح کبیر، ج ۱، ص ۲۵۲