ویژگی حاج قاسم این بود که نمی‌گفت من را ببینید
به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، برنامه حوالی کتاب یکشنبه (هفدهم دی ۱۴۰۲) با حضور احمد شاکری کتاب «پسرم قاسم؛ خاطرات والدین از نام گذاری فرزند خود به یاد شهید سلیمانی» نوشته مریم قربان‌زاده را معرفی کرد.
شاکری در این برنامه تلویزیونی اظهار داشت: عنوان کتاب به ما می‌فهماند که از نام قاسم دنیایی می‌توان «دریافت» داشت که از میان این دنیا دریافت و روایت، ۷۵ روایت در کتاب جای گرفته است. همه این راویان در نامگذاری فرزندشان به «قاسم» تجربه‌ای از سر گذرانده‌اند. حال این سؤال می‌تواند برای ما وجود داشته باشد که آیا نام قاسم برآمده از یک شخص معاصر است یا یک پیشینه و عقبه در تاریخ اسلام دارد؟ آیا به فرزند امام حسن مجتبی(ع) در واقعه عاشورا ارتباط پیدا می‌کند یا حتی فراتر از آن به ابوالقاسم کنُیه پیامبر اکرم(ص) مرتبط می‌شود.
وی افزود: این نامگذاری یک وجه وقوعی و روایی دارد؛ وجه وقوعی آنچه در ذهن راویان گذشته و تأکید کتاب هم بر آن است به این نکته اشاره دارد که راویان هم به واسطه آشنایی با حاج قاسم و هم مقطع مهم شهادتش که نقطه درخشان و برجسته حیاتش نیز به شمار می‌آید، به ذهنشان رسیده که به تعبیری نام قاسم را به فال نیک بگیرند. آنها از خدا هم می‌خواهند با چنین نامگذاری آینده درخشانی را برای فرزندشان رقم بزنند چنان‌که در روایت‌های‌شان هم آمده که با انتخاب این نام امیدوارند فرزندان‌شان سرنوشت نیک و سعادتمندی داشته باشند. این درخواست سعادتمندی به احترام این نام و علی‌القاعده وام‌گیری قاسم از شخصیت حاج قاسم سلیمانی است.
شاکری ادامه داد: سوال اینجاست که این نامگذاری ما را به چه رهنمون می‌کند؟ این موضوع بسیار مهمی است. ادبیات دفاع مقدس هر دو وجهش یعنی هم دفاع مقدس و هم ادبیاتش یک جهانِ درخود مانده نیست؛ به عبارتی، جهان در خلأ مانده یا بدون موطن نیست. همه حرف حضرت امام(ره) در انقلاب اسلامی این است که زمینه‌سازی برای ظهور حضرت حجت و شکل‌گیری آن جهان آرمانی شکل بگیرد. چون انقلاب شیعه، در خود مانده و جامانده و ستم‌پذیر را قبول نمی‌کند. به معنای واقع همین عقبه است که جنگ ما را از دیگر جنگ‌ها متمایز کرده است.
این نویسنده و منتقد ادبی در بخش دیگری از سخنان خود درباره امتیازهای ویژه سال‌های دفاع مقدس که آن را از دیگر جنگ‌ها متفاوت می‌کند، گفت: اگر عقبه‌ها را برداریم چه تفاوتی میان دفاع مقدس ما و دیگر جنگ‌هاست؟ امروز حرفی که برخی روشنفکرها می‌زنند همین است؛ یکی از آنها در مقاله‌ای آورده است جنگ هشت ساله ما در مقایسه با جنگ جهانی اول و دوم مثل یک اختلاف مرزی کوتاه مدت است. اینکه امتیاز نیست، اما امتیاز در چیست؟ حتی اگر شما در عنوان کلی پایداری نگاه کنید ادبیات و دفاع مقدس ما چیزی فراتر از پایداری است. بسیاری از اقوام و ملت‌ها بودند که تحت ستم و تجاوز قرار گرفتند به دلیل وطن‌پرستی، ناموس‌پرستی و دیدگاه‌شان از کشورشان دفاع کردند.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین به ویژگی اصلی تفکر حاج قاسم که پیروی از ولایت است، اشاره کرد و ادامه داد: دفاع مقدس ما بسیار بالاتر از سایر جنگ‌هاست، اما دلیل برتری آن ارتباط و اتصالی است که با عقبه فکری خودش دارد. اما ادبیات ما باید مُشیر به چه باشد؟ یعنی وقتی رزمنده را معرفی می‌کنیم باید بگوییم این آدم خوبی بود؟ این مسیر، مسیر درستی است یا باید ما را معرفی به چیز دیگری بکند؟ اتفاقاً ویژگی حاج قاسم، این بود که نمی‌گفت من را ببینید. می‌گفت مکتب را ببینید و ولایت را. همچنان‌که در ولایت، مقام معظم رهبری هم نمی‌گوید من را ببینید. می‌گوید ولایت ائمه را ببینید. هیچکدام نمی‌خواهند خود را مطرح کنند بلکه درصددند مشیر به یک حقیقتی باشند. چون اتصال حقیقی در رسیدن به آن حقیقت است.
نویسنده رمان «انجمن مخفی» اضافه کرد: حضرت امام(ره) می‌گوید من خادم این ملتم. حال سؤال این است که روایت ما از یک موضوع می‌تواند مشیر باشد یا نه؟ وقتی وارد حوزه روایت می‌شویم از این مسئله عبور می‌کنیم. این‌ها روایت نامگذاری است، روایت نام نیست. بله شما اسمی دارید و بنده هم اسمی دارم هر کسی اسم ما را بشنود، متوجه خود ما می‌شود. متوجه موضوعی بالاتر نمی‌شود، چرا؟ چون معمولاً اسم‌های ما اعتباری است و حقیقی نیست. حالا سؤال این است در این کتاب که موضوع اسم است و روایت نامگذاری است ما را به کدام مسیر می‌خواهد سوق بدهد؟ این خودش موضوعی است که حالا در این کار به دلایلی غرضی که دارد ما را وارد ساختارهای روایی می‌کند. آیا ما در این روایت به حاج قاسم سلیمانی می‌رسیم یا به عقبه او؟
گفتنی است، برنامه تلویزیونی «حوالی کتاب» با موضوع معرفی و نقد کتاب‌هایی با محوریت شخصیت سردار سلیمانی کاری مشترک از معاونت شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران و تلویزیون اینترنتی کتاب است که از ۱۶ تا ۲۰ دی ماه ۱۴۰۲ هر روز ساعت ۱۹ از تلویزیون اینترنتی کتاب به نشانی ketab.tv پخش می‌شود.
انتهای پیام/ 121
