برجام؛ دستاوردها و مشکلات بر سر راه اجرای آن

به گزارش گروه اخبار داخلی دفاع پرس؛ این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای و معاون وزیر امور خارجه کشورمان صبح امروز در نشست شورای هماهنگی امور حقوقی و دستگاههای اجرایی که با حضور الهام امینزاده معاون حقوقی رئیس جمهور در دفتر مطالعات سیاسی و بینالملل وزارت امور خارجه برگزار شده بوددر ابتدای سخنان خود با تأکید بر اینکه برجام یک دستاورد بزرگ برای ملت و ثمره بیش از 12 سال مقاومت و پافشاری ملت ایران بر روی خواستههایش است، گفت: پافشاری ملت ایران بر روی این موضوع که دستیابی به انرژی صلحآمیز هستهای حق مسلم ایران است ما را به جایی رساند که طرف مقابل به این نتیجه رسید که راهی جز مذاکره ندارد و باید به پای میز مذاکره بیاید.

عراقچی با تأکید بر صحبتهای قبلی خود مبنی بر اینکه ما در این مذاکرات با رویکرد برد- برد به نتیجه رسیدیم، اظهار کرد: با این رویکرد ما میتوانیم این ادعا را بکنیم که به خواستههای خود رسیدیم و برنده شدیم و طرف مقابل نیز میتواند چنین ادعایی را مطرح کند. البته در این چارجوب باید به این نکته نیز توجه داشت که لزوماً خواستههای طرف مقابل در تناقض با خواستههای ما نبوده است.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای به تشریح بخشی از خواستههای ایران در جریان مذاکرات پرداخت و گفت: یکی از خواستههای اصلی ما در این مذاکرات این بود که حق ما در داشتن انرژی صلحآمیز هستهای تثبیت شود و ما بتوانیم کار خود را در این زمینه ادامه دهیم و شما دیدید که حق ایران در داشتن انرژی صلحآمیز هستهای و همچنین موضوع غنیسازی به رسمیت شناخته شد.

وی همچنین با اشاره به اینکه تحریمها علیه ایران نیز برداشته شد، گفت: برداشتن تحریمها نیز بخشی از خواسته کلان ما در جریان این مذاکرات بود که خوشبختانه این تحریمهای ظالمانه نیز برطرف شد.

عراقچی در همین راستا ادامه داد: خواسته طرف مقابل بعد از چندین مرحله جرح و تعدیل به نقطهای رسید که جلوی دستیابی ایران به بمب هستهای را بگیرد. موضوعی که ایران هیچگاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود.

وی ادامه داد: درواقع آنها ادعا میکنند که ما بدون اینکه به سمت جنگ برویم جلوی دستیابی ایران به بمب هستهای را گرفتهایم و درواقع ایران این اعتماد را ایجاد کرده که به دنبال این موضوع نمیرود.

عراقچی افزود: البته از نظر ما این موضوع امتیازی نیست که به آنها داده باشیم. چرا که حرکت به سمت دستیابی به سلاح هستهای و در اختیار گرفتن آن در دکترین دفاعی و اصول دینی ما جایگاهی ندارد و ما به دنبال این موضوع نبوده و نیستیم.

وی ادامه داد: با ایجاد برخی از محدودیتهای موقت در برنامه هستهای ایران این اعتماد ایجاد شده ولی باید توجه کنیم که این محدودیتها هیچ نیازی از ایران را در این زمینه تعطیل نمیکند و از طرف دیگر طرف مقابل تمام سیاستهای گذشتهاش مبنی بر عدم به رسمیت شناختن غنیسازی در ایران، تعطیلی فردو و همچنین قطعنامههای شورای امنیت را کنار گذاشت و رضایت داد که ایران ترتیباتی را اتخاذ کند که در آنها این اطمینان ایجاد شود که ما به سراغ بمب نمیرویم.

عراقچی با بیان اینکه بر اساس دستاورد هستهای آنها، اگر ایران بخواهد به سراغ بمب هستهای برود آنها ترتیبی اتخاذ کردهاند که این موضوع از نظر فنی و تکنولوژی حدود یک سال طول بکشد، ادامه داد: ما هیچگاه به دنبال دستیابی به سلاح هستهای نبودهایم و آنها نیز خود میدانند که اگر ایران بخواهد به این سمت برود کسی نمیتواند جلوی آن را بگیرد ولی ما به این سمت حرکت نکرده و نمیکنیم.

وی با بیان اینکه ما در این مذاکرات توانستیم اراده خود را به طرف مقابل تحمیل کنیم؛ کشورهایی که سالهای زیادی به ما فشار میآوردند که غنیسازی را متوقف کنیم، تصریح کرد: این مسأله مهمی است که ما بدانیم رسیدن به این دستاوردها حاصل چه عواملی بوده است. آیا فقط مذاکره و مذاکره کنندگان در این مسیر تأثیرگذار بودهاند یا اینکه توانمندیهای ایران نیز آنها را مجبور کرد که به پای میز مذاکره بیایند و مذاکره کنند.

عراقچی با تأکید بر اینکه چهار دسته از توانمندیهای ایران باعث شد که مذاکرات شکل بگیرد و در آن نتیجه برد- برد حاصل شود، در تشریح این توانمندیها به توانمندیهای علمی کشور اشاره کرد و افزود: اگر ما از نظر توانمندی هستهای به نقطهای نرسیده بودیم که از نظر آنها این توانایی برگشتناپذیر است آنها به سمت مذاکره نمیآمدند. در واقع اگر این توانمندی ایجاد نشده بود آنها به پای میز مذاکره نمیآمدند.

معاون وزیر امور خارجه به توانمندیهای دفاعی کشور نیز اشاره کرد و گفت: اگر دشمنان ما میتوانستند که توانمندی هستهای کشور را از طریق نظامی از بین ببرند و از عواقب آن نگران نبودند شکی نکنید که این کار را میکردند.

وی ادامه داد: درواقع اگر توانمندیهای دفاعی کشور نبود قطعاً آنها سعی میکردند که از طریق نظامی این موضوع را حل کنند و ما در این زمینه مدیون توانمندی نیروهای مسلح و توانمندی موشکی خود هستیم که اکنون آنها حتی نمیتوانند به حمله نظامی به ایران فکر کنند. همانطور که در زمینه پیشرفتهای هستهای مدیون دانشمندان هستهای از جمله شهدای هستهای کشورمان هستیم.

سیدعباس عراقچی دسته سوم از توانمندیهای کشور را توانمندی اقتصادی کشور جهت ایستادگی و مقاومت در برابر تحریمها عنوان کرد و افزود: نمیگویم که تحریمها فشاری به ایران وارد نکرد و هزینهای نداشت ولی ما را به زانو درنیاورد. آنها میخواستند با فشارهای اقتصادی ایران را به زانو درآورند و فلح کنند ولی مقاومت مردم و تلاشهایی که صورت گرفت مانع این موضوع شد و طرف مقابل به این نتیجه رسید که تهدید راهحل مشکل نیست و اگر باز هم به همین مسیر ادامه دهد ملت ایران همچنان دست خود را به نشانه تسلیم بالا نمیبرد و ایستادگی خواهد کرد.

وی با بیان اینکه اگر دشمنان از تهدیدهای نظامی و تحریمهای اقتصادی ناامید نشده بودند پای میز مذاکره نمیآمدند دسته چهارم از توانمندیهای کشور را توانمندیهای دیپلماتیک و حقوقی کشور عنوان کرد و گفت: در عرصه بینالمللی دیپلماتهایی موفق هستند که بتوانند به پشتوانه قدرت داخلی و ملت خود در عرصه دیپلماسی و مذاکره حضور پیدا کنند و هیچ مذاکرهای را نمیتوان با دست خالی به نتیجه رساند.

عراقچی با اشاره به اینکه ابزار یک دیپلمات کلام است و اگر این کلام دارای پشتوانه داخلی نباشد دیپلمات نمیتواند به اهداف خود دست پیدا کند و منافع کشور را تأمین کند، تصریح کرد: همانطور که قدرتهای داخلی نیز بدون دیپلماتهای غربی نمیتوانند به اهداف خود برسند.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان با تأکید بر اینکه مذاکرات هستهای متبلور توانمندیهای دیپلماتیک و حقوقی ایران بود، ادامه داد: حقوقدانان ایرانی که در این مذاکرات حضور داشتند پا به پای حقوقدانهای آمریکایی و اروپایی مسائل را به ریز دنبال میکردند و به امور مسلط بودند. اگر یک زمانی خاطرات این مذاکرات نوشته شود باید عنوان شود که چطور حقوقدانان ما با دقت و وسواس خود بعضاً طرفهای آمریکایی را کلافه میکردند.

عراقچی با بیان اینکه در سیستمهای غربی، حقوقدانان از جایگاه ویژهای برخوردارند و تیم حقوقی طرف مقابل بسیار قوی و گسترده بودند و مدام با واشنگتن در ارتباط بودند، ادامه داد: آمریکاییها برای تهیه مصوبه شورای امنیت کارشناسان درجه یک حقوقی خود را از نیویورک آورده بودند و با مشورت آنها این متن را تهیه میکردند. یک جایی از این متن دچار مشکلی بود که طرف ایرانی و آقای دکتر ظریف متوجه ایراد آن شدند ولی آنها متوجه نشده بودند و بعد از بررسی متوجه شدند که حق با ما بوده است.

وی افزود: ما اعتقاد داریم تا وقتی توانمندیهای مورد اشاره را حفظ کنیم میتوانیم به اجرای برجام مطمئن باشیم و باید این توانمندیها را در اجرای برجام به کار بریم. اگر قدرت ایران و توانمندیهای مورد اشاره نباشد به هیچ تضمین دیگری نمیتوان برای اجرای برجام اتکا کرد. شورای امنیت اگر اراده کند میتواند قطعنامه خود را نقض کند ولی میداند که این کار برای آنها هزینهمند است. آنها نیز میدانند که اگر ما اراده کنیم میتوانیم این توافق را نقض کنیم و اگر منافع ما در برجام تأمین نشود دلیلی بر پایبندی به آن وجود ندارد و آنچه که باعث میشود ما به آن پایبند باشیم منافع ملی و تأمین امنیت ماست.

عراقچی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 50 روز است که از اجرای برجام میگذرد به برخی از اثرات اجرای برجام اشاره کرد و گفت: یکی از مهمترین اثرات آن از لحاظ حقوقی است. در اثر اجرای برجام تمام زیرساختهای حقوقی تحریم برچیده شده است و 6 قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران لغو شده است.

وی با اشاره به قطعنامه تحریمی جدیدی که شورای امنیت علیه ایران صادر کرده است، گفت: این قطعنامه علیرغم تمام بحثهایی که در مورد آن وجود دارد ذیل اصل هفت نیست و این قطعنامه اذعان میکند که دوران جدیدی از روابط بین ایران و شورای امنیت سازمان ملل متحد شروع شده است.

عراقچی با بیان اینکه مهمترین پایه تحریم علیه ایران قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران بود، ادامه داد: این قطعنامهها به نوعی برای تحریمهای چندجانبه آمریکا و اروپا علیه ایران نیز مشروعیت ایجاد میکرد.

وی به لغو قطعنامههای شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه ایران اشاره کرد و گفت: زیرساخت قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران را نیز همین قطعنامههای شورای حکام تشکیل داده بود و این 12 قطعنامه لغو شده است و در قطعنامه جدیدی که شورای حکام و همچنین شورای امنیت صادر کردهاند شاهد نگاه به آینده هستیم و دیگر نگاهی به گذشته وجود ندارد.

عراقچی با بیان اینکه در واقع در این قطعنامهها بحث بر سر این است که توافق صورت گرفته چگونه در عمل اجرا شود، گفت: آنچه که حاصل شده دستاورد حقوقی و سیاسی است.

این عضو تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان به بسته شدن موضوع PMD نیز اشاره کرد و گفت: در نامهای که مقام معظم رهبری در مورد برجام نوشتند دو اقدام ایران را موکول به بسته شدن PMD عنوان کرده بودند و خوشبختانه این PMD بسته شد.

وی با بیان اینکه PMD پایه مشروعیت قطعنامههای شورای حکام علیه ایران بود و ادعاهای بزرگی را مطرح میکرد از جمله اینکه ایران به دنبال سلاح هستهای است، ادامه داد: طرفهای مقابل با موضوع PMD توانسته بودند ایران را به عنوان تهدیدی در عرصه جهانی مطرح کنند و این موضوع بر اساس اسناد و مدارکی بیان میشد که عمده آنها جعلی و دروغ بود و از صحتی برخوردار نبود.

عراقچی ادامه داد: البته بر اساس برخی از اشتباهات ما و عدم تجربه ما آنها در این روند برخی مسائل دیگر را نیز مطرح میکردند ولی با بسته شدن PMD نامعتبر بودن این ادعا که ایران به سمت سلاح هستهای حرکت میکند به همه ثابت شد.

وی به موضوع لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران نیز اشاره کرد و گفت: با اجرای برجام تحریمهایی که به دستور رئیس جمهور آمریکا علیه ایران اعمال شده بود، لغو شد و البته باید به این نکته اشاره کرد که تحریمهای کنگره لغو نشدهاند ولی آمریکاییها متعهد شدهاند که این تحریمها را نباید اجرا کنند و اگر آن را اجرا کنند این به معنای نقض برجام است.

وی با اشاره به دستورات رئیس جمهور آمریکا به وزیر امور خارجه این کشور مبنی بر اینکه تحریمهای مورد اشاره اجرایی نشود، ادامه داد: در همین فرآیند راهنمای رفع تحریمها با همکاری ایران نوشته شد که متنی طولانی است و دربرگیرنده پرسش و پاسخ است.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه شورای وزیران اتحادیه اروپا نیز تحریمهای ایران را لغو کردند و تصمیمات جدیدی را درباره تعامل با ایران اتخاذ کردند و به کاری که باید در مورد لغو تحریمها انجام میدادند عمل کردند، ادامه داد: در واقع در سه سطح شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا تمام تحریمهایی که باید طبق برجام علیه ایران برداشته میشد، برداشته شد و آنها تعهدات خود را عمل کردند. این موضوع که آنها به تعهدات خود عمل کردهاند و اینکه در صحنه عمل این موضوع آن طور که باید اثر خود را داشته و یا نداشته دو موضوع متفاوتی هستند و در واقع بحث دیگری است.

وی با بیان اینکه برچیده شدن زیرساختهای تحریمها کار بزرگی است، ادامه داد: چگونگی لغو تحریمها در عرصه عمل و روندی که این موضوع طی میکند بحث دیگری است که به آن نیز میپردازد.

عراقچی به آثار عملی اجرای برجام در طی 50 روز گذشته اشاره کرد و گفت: ما وارد بازار بینالمللی مواد هستهای شدهایم چنانکه 140 تن کیک زرد از روسیه و 60 تن کیک زرد از قزاقستان خریدهایم و تقریباً 10 تن مواد غنیشده 3.5 درصد به روسیه فروختهایم. در واقع ما به عنوان صادرکننده مواد هستهای وارد بازار بینالمللی شدهایم.

وی همچنین گفت: 32 تن آب سنگین نیز به آمریکا فروختهایم.

عراقچی به اثرات اجرای برجام از نظر اقتصادی در طول 50 روز گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت مقدار زیادی ارز وارد کشور شده است که یک قلم آن حدود 12 میلیارد دلار است که این امر قبل از برجام و طبق توافق ژنو صورت گرفته است.

وی همچنین به آزاد شدن طلاهای بلوکه شده ایران اشاره کرد و گفت: 13 تن از این طلاها نیز قبل از اجرای برجام مشکلش حل شد. بعد از برجام تمام پولهای ما در خارج از کشور آزاد شد و در حال حاضر اختیار خرج کردن آن در دست بانک مرکزی و کشور خودمان است. اینکه پولها وارد کشور شوند یا نشوند یک بحث ثانوی است ولی مسأله این است که اکنون این پولها آزاد شدهاند و اختیار آن در دست بانک مرکزی است.

عراقچی با بیان اینکه در این مورد ارقام مختلفی ارائه شده است، گفت: مسأله این است که این پولها مربوط به بخشهای مختلف با صاحبان مختلف است. بخشی از این پولها که در خارج از کشور است مربوط به دولت است، برخی مربوط به بانک مرکزی و برخی دیگر مربوط به وزارت نفت است.

وی با بیان اینکه بخشی از این پولها در چین سپرده شده بود و به صورت سپردهگذاری قرار داشت، ادامه داد: جمع این پولها ممکن است که ارقام بالایی باشد و همانطور که گفتم صاحبان مختلف از بخشهای مختلف صاحب این پولها هستند ولی مسأله مهم در حال حاضر آزاد شدن آنهاست و اینکه اکنون در اختیار ایران قرار دارد.

عراقچی در بخش دیگری از صحبتهای خود به موضوع اتصال بانکهای ایرانی به سوئیفت اشاره کرد و گفت: علیرغم تمام حرفهایی که در این مورد زده میشود بانکهای ایرانی به این سیستم وصل شدهاند.

وی با ارائه توضیحاتی در مورد پیچیدگی شبکه بانکی و همچنین چگونگی عملکرد سیستم سوئیفت، ادامه داد: از فردای اجرایی شدن برجام سوئیفت بیانیه داد و اعلام کرد که بانکهای ایرانی و غیرتحریمی میتوانند به این سیستم وصل شوند.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه روند اتصال 36 بانک ایرانی به این سیستم انجام شده و یا در حال انجام شدن است و سوئیفت قراردادهایی را با آنها منعقد کرده است، گفت: انها نرمافزار مربوطه را گرفتهاند، بر روی سیستم بانکی نصب شده ، کدگذاریهای لازم انجام شده و آموزشهای لازم نیز به نیروی انسانی داده شده است. بانکهای ما نیز در حال حاضر به این سیستم لاگین شدهاند و از طریق سوئیفت این نقل و انتقالها در حال انجام شدن است.

عراقچی با بیان اینکه ما نباید در این روند انتظار معجزه داشته باشیم و اینکه تمام خریدها با این اتصال یکباره انجام شود، گفت: ولی تأکید میکنم که اتصال بانکهای ما به سوئیفت برقرار شده و این ارتباط بین بانکی کم و بیش برقرار شده است. البته ممکن است در این فرآیند مشکلاتی نیز وجود داشته باشد که دوستان و متخصصان امر میگویند رفع مشکلات در این زمینه کمی زمانبر است.

عراقچی تصریح کرد: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که بانکهای طرف مقابل ما خصوصی هستند و خودشان باید تصمیم بگیرند که با ما کار کنند یا کار نکنند.

وی با بیان اینکه این ارتباطات بانکی در حال ایجاد شدن است و تاکنون تبادلات مالی چند میلیاردی انجام شده است، ادامه داد: سیستم آهسته آهسته در حال برگشن به حالت قبلی است و من باز هم به این نکته تأکید میکنم که سیستم بانکی یک سیستم گسترده و پیچیده است.

عراقچی با خنده ادامه داد: اگر در زمان مذاکرات با توضیحات دوستانمان در سازمان انرژی اتمی ما در حال تبدیل شدن به دانشمند هستهای بودیم اکنون نیز با توضیحات کارشناسان اقتصادی و بانکی در حال تبدیل شدن به یک کارشناس مالی و بانکی هستیم.

وی با بیان اینکه برای این که حوالهای در عرصه بینالمللی انجام شود در این شبکه پیچیده بانکی باید مسیری را طی کند، ادامه داد: این شبکه در طول چند سال گذشته از منبع اصلیاش قطع بوده و در این مسیر دچار مشکلات زیادی بوده است.

وی با بیان اینکه طبق گزارش دوستانمان در بانک مرکزی در طول این 50 روز تبادلات بانکی در سطح قابل قبولی انجام شده است، ادامه داد: مشکلاتی در ارتباط با بحث بیمه اتکایی و نفتکشها داشتیم که این موضوع نیز حل شده، مجوزهای لازم کسب شد. البته کسب این مجوزها مدتی طول کشید ولی مشکل در این راستا حل شده است.

عراقچی با بیان اینکه تاکنون حدود 800 نفر اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست تحریمهای شورای امنیت و آمریکا خارج شدهاند در بخش دیگری از صحبتهای خود به کسب مجوز برای خرید هواپیما اشاره کرد و گفت: همانطور که در جریان هستیم قرار است ایران تعداد قابل توجهی هواپیما خریداری کند.

عراقچی همچنین با بیان اینکه صادرات برخی اقلام ایرانی به آمریکا کم و بیش شروع شده است، افزود: طبق اخبار به تازگی اولین محموله فرش ایرانی به آمریکا رسیده است.

عراقچی در بخش دیگری از صحبتهای مفصل خود در این جلسه به رفت و آمد هیأتهای مختلف تجاری به ایران اشاره کرد و گفت: علاوه بر اینکه هیأتهای مختلفی در این مدت به ایران سفر کردهاند آقای رئیس جمهور نیز سفری به فرانسه و ایتالیا داشتند و در جریان این سفر بالای 40 میلیارد دلار قرارداد بین ایران و این دو کشور به امضا رسید و وقتی کشوری مثل فرانسه و ایتالیا با این حجم رقم قرارداد میبندند قطعاً برای اجرای این قراردادها مسیر بانکی را نیز هموار میکنند و کسانی که نگران هستند و میگویند اتصال شبکههای بانکی ایجاد نشده و مقداری انجام کارهایشان به طول انجامیده توجه کنند که قراردادهای بسته شده این اطمینان را میدهد که موانعی که وجود دارد برطرف میشود.

عراقچی بخش دیگری از صحبتهای خود را به مشکلاتی که در راستای رفع تحریمها وجود دارد اشاره کرد و افزود: یکی از این مشکلات، مشکلات فنی و تکنیکی است که انجام و رفع آنها مقداری طول میکشد و زمانبر است.

وی با بیان اینکه پیش از تحریمها میزان فروش نفت ایران 2.5 میلیون بشکه در روز بود و با موضوع تحریمها این رقم به یک میلیون بشکه در روز رسید، ادامه داد: اگر توافق ژنو نبود فروش نفت ما نزدیک به صفر میرسید.

عراقچی با اشاره به تأثیر توافق ژنو بر کمرنگ کردن تحریمهای نفتی، ادامه داد: اکنون با رفع تحریمها و موانعی که وجود داشت ما میخواهیم رقم فروش خود را به همان میزان قبلی برسانیم ولی این به این معنا نیست که ما از فردای برجام بتوانیم این کار را انجام بدهیم. ما در طول این مدت مقداری از مشتریان قدیمی خود را از دست دادهایم و این مشتریان با دیگر کشورها قرارداد بستهاند. ما باید خریدار و مشتری پیدا کنیم .

عراقچی با بیان اینکه در طول 50 روزی که از اجرای برجام میگذرد ما از حدود یک میلیون بشکه به رقمی بین 1400 تا 1700 میلیون بشکه رسیدهایم و امیدواریم که در کمتر از یک سال به ظرفیت قبلی خود بازگردیم.

وی همچنین گفت: در طول مدت اخیر ما توانستهایم ظرفیت خود را نیز افزایش بدهیم.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان با بیان اینکه تأثیرگذاری رفع تحریمها به دلیل بحثهای فنی و تکنیکی زمانبراست و امور خرده خرده در حال انجام است و ما در این زمینه در حال حرکت به سمت جلو هستیم در بخش دیگری از صحبتهای خود به تداخل تحریمهایی که برداشته شده و برداشته نشده است اشاره کرد و گفت: برخی از تحریمها که از آن به عنوان تحریمهای اولیه یاد میکنیم و با بهانههایی مانند حقوق بشر و یا تروریسم علیه ایران ایجاد شده باقی مانده است. این تحریمهای اولیه مربوط به قبل از موضوع هستهای هستند.

وی با بیان اینکه بر اساس تحریمهای اولیه اتباع آمریکایی حق تعامل اقتصادی با ایران را ندارند، ادامه داد: این موضوع از یک جهت مهم نیست ولی از جهت دیگر نیز مهم است چرا که در عمل در اکثر شرکتها و کمپانیهای معتبر بینالمللی یک تبعه آمریکایی جزو سهامداران و هیأت مدیره هستند و این خود در بحث تجارت با ایران مشکلاتی را ایجاد میکند و باعث ایجاد عدم اعتمادهایی شده است.

وی با بیان اینکه این موضوع نیز در فرآیند زمانی خود در حال حل شدن است در بخش دیگری از صحبتهای خود اشاره کرد که برخی از بانکها و کمپانیها هستند که در زمان تحریم به خاطر کار با ایران مورد جریمه آمریکاییها قرار گرفتهاند. در واقع آمریکاییها آنها را تهدید کردهاند که اگر با ایران کار کنند حق حضور در بازار آمریکا را ندارند.

وی با بیان اینکه در همین راستا برخی از بانکها برای اینکه بازار آمریکا را از دست ندهند به خاطر تعاملاتی که با ایران داشتهاند مجبور به پرداخت جریمههای سنگین به آمریکا شدهاند، ادامه داد: درواقع این شرکتها و کمپانیها در یک دوراهی قرار میگرفتند؛ یا باید ایران را انتخاب میکردند یا آمریکا را که آنها نیز به خاطر شرایطی که وجود داشت به طور طبیعی بازار آمریکا را انتخاب میکردند. برخی از آنها نیز همانطور که اشاره کردم برای از دست ندادن بازار آمریکا با وزارت خزانهداری و دادگستری آمریکا گفتوگو کردند، جریمه پرداختند تا بازار آمریکا را از دست ندهند و از دیگر سو با ایران نیز دیگر کار نکنند و این خود یکی دیگر از مشکلات در این مسیر است.

عراقچی در ادامه در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات مربوط به کشورهایی است که در طول سال های تحریم پولهای ایران را در بانک های خود نگه داشته اند. این پول ها بعد از رفع تحریم ها چه بلوکه شده یا بلوکه نشده بودند آزاد هستند و لزومی ندارد که آنها را در بانک های آن کشورها نگه داریم ولی بعضی از این کشورها زیر بار این موضوع نمی روند که به سرعت این پول ها برگردانده شود.

وی با بیان اینکه در این مدت با توجه به اینکه پول ها در بانک های آنها بوده و آنها از این موضوع سود می برند، گفت: اکنون که می گوییم پول ها را به ما برگردانید مانع تراشی می کنند تا این پول ها زمان بیشتری در دست آنها باشد.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان با بیان اینکه برخی از بانک های داخلی نیز هنوز آمادگی لازم را ندارند و برخی از قوانین داخلی نیز در این چارچوب باید اصلاح شود، گفت: در واقع قطع کردن برخی از این انشعابات غیرقانونی کار سختی است و آنها به راحتی زیر بار این موضوع نمی روند.

عراقچی یکی دیگر از چالش ها در این زمینه به بحث اعتماد و تلاش برای جلب اعتماد شرکتها و کمپانی های بین المللی جهت حضور در بازار ایران اشاره کرد و افزود: در مسیری که پیش می رویم خیلی از بنگاه ها و شرکت های اقتصادی برای کار کردن و همکاری با ایران به دنبال این هستند که یک اعتمادی به بازار ایران پیدا کنند و بعد وارد این حیطه شوند چرا که پول به طور معمول در جایی می رود که امنیت وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه این طبیعی است که برخی از شرکت های بزرگ تر صبر کنند تا مقداری زمان بگذرد تا ببینند وضعیت چگونه است و آیا مشکل ایجاد می شود یا نمی شود یا اینکه ایرانی ها و آمریکایی ها به تعهدات خود عمل می کنند یا نمی کنند؟ ادامه داد: این تحریم ها تصویر متفاوتی از ایران را ارائه داده است و تا این تصویر برداشته شود و اصلاح شود طول می کشد بنابراین آنها با احتیاط جلو می روند.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در ادامه با بیان اینکه ما برای این مشکل دو راه حل داریم، گفت: یک راه این است که رقابت ایجاد کنیم و وقتی این رقابت ایجاد شود آنهایی که احتیاط کرده اند و صبر کردند که ببینند روند چگونه است متوجه می شوند که اگر صبر کنند دیگران جای آنها را می گیرند به همین دلیل رغبت آنها برای حضور بیشتر می شود.

عراقچی خطاب به شرکت کنندگان در این جلسه تاکید کرد: تا در مورد پروژه و یا طرحی با طرف مقابل خارجی به نتیجه نرسیده اید آن را تبلیغاتی نکنید و بر روی آن مانور ندهید. ما در این زمینه هر روز شکایت هایی دریافت می کنیم که طرف خارجی به ما می گوید که ما قرار است به ایران بیاییم ولی با توجه به این تبلیغات و مباحث منتشر شده تحت فشار قرار می گیریم.

وی در همین راستا افزود: وقتی می خواهید قرارداد یا توافقی را انعکاس مطبوعاتی بدهید حتما آن را با طرف مقابل هماهنگ کنید. ما در همین مورد قضیه سوئیفت می خواستیم قبل از اجرایی شدن برجام مذاکرات آن را شروع کنیم ولی آنها به دلیل همین مسائل جلو نیامدند.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان با تاکید بر اینکه باید فضای کشور را به عنوان فضایی مطلوب برای سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی به جهانیان معرفی کنیم، ادامه داد: دوستانی که مرتب می گویند که چرا تحریم ها برداشته نشده است یا این کار انجام شده یا نشده است باید بدانند که با این حرف ها زمینه آمدن دیگران به بازار ایران را تخریب می کنند و باعث تعلل هر چه بیشتر شرکت ها جهت حضور در بازار ایران می شوند. اگر مرتب این سخنان گفته شود که مثلا ال سی باز نشده و یا تحریم ها برداشته نشده و فضای منفی در این ارتباط ارائه دهیم کسانی که می خواهند وارد این فضا شوند وقتی این جو را می بینند احتیاط بیشتری می کنند.

عراقچی با بیان اینکه برجام یک چیزی است و فضای مثبتی که در پی آن ایجاد شده چیز دیگری است، گفت: اگر این فضا تخریب شود ما خیلی از دستاوردها و زمینه ها را از دست می دهیم. اکنون با اجرای برجام فضای مثبتی ایجاد شده و خیلی ها در پی این فضای مثبت به ایران آمدند و ما باید در برابر این جو و فضا اعتمادسازی کنیم و اگر دائم حرف های ناامیدکننده بزنیم خودمان با دست خودمان فضا را تخریب کرده ایم.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود به کانال خرید در برجام اشاره کرد و گفت: در برجام برای خرید کالاها و اقلام دو منظوره کانالی پیش بینی شده است تا قبل از برجام خرید این کالاها ممنوع بود و هیچ کشوری حق نداشت که به ایران چنین کالاهایی را بفروشد ولی اکنون کانال خریدی در این ارتباط پیش بینی شده و اگر کشوری بخواهد کالاهای دو منظوره را به ایران بفروشد از طریق این کانال باید عمل کند.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان خبر داد: در حال تهیه مصوبه ای هستیم که در هیات دولت یا کمیسیون اقتصادی دولت تصویب شود که بر اساس آن دستگاه های اجرایی که با اقلام دومنظوره سر و کار دارند باید بدانند که برای خرید آن چگونه باید رفتار کنند و با دوستان در ستاد پیگیری اجرای برجام در حال تعامل باشند و راه های کار را بدانند.

عراقچی ادامه داد: وزارت دفاع و بخش نظامی ما از این کانال استثناست و همچنان امور خود را از طریق کانال های قبل پیگیری می کند ولی دیگر دستگاه ها باید روند کانال را طی کنند.

وی با بیان اینکه هر چه بیشتر به جلو می رویم برجام و نتایج آن بهتر و بیشتر خود را نشان می دهد و دلواپسی ها و نگرانی ها به تدریج کمتر می شود، افزود: همان طور که گفتم در این مسیر ما چالش هایی داریم ولی بزرگ ترین چالش بی اعتمادی به طرف مقابل است. آنها همانطور که مجبور شدند که به پای میز مذاکره بیایند مجبور هستند به تعهدات خود نیز عمل کنند. اگر به تعهدات شان عمل نکنند ما هم به تعهدات مان عمل نمی کنیم.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان گفت: تبعات اقتصادی برجام به اندازه 50 روزی که از اجرای آن گذشته خود را به خوبی نشان داده است.