دکتر "ابراهیم فیاض" پژوهشگر حوزه جامعهشناسی وعضوهیات علمی دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرگزاری دفاع مقدس اظهار کرد: اولویتهای جنبش دانشجویی در دههٔ چهارم انقلاب اسلامی بحث معرفتشناختی است که در حال حاضر در غرب دچار بحران شده ونام آن را پست مدرن گذاشتهاند. غرب در حال حاضر دچار بحران معرفتی شدید است که انقلاب اسلامی آن را به خوبی نشان داده است.
وی با اشاره به نقش جنبش دانشجویی در فرهنگ، سیاست و اقتصاد جامعه افزود: اگر دانشجو بتواند خود را تعریف کند نقش خود را میشناسد. دانشجو باید با توجه به واقعیت جهان امروز و بر اساس آن جنبش دانشجویی را شکل دهد و با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری به دنبال پیشرفت وعدالت باشند.
دکتر فیاض در رابطه با اینکه جنبشهای دانشجویی خواستههای خود را در چه مجرایی میتوانند دنبال کنند گفت: جنبش دانشجویی ابتدا باید معرفت سازی کرده وسپس گفتمان سازی انجام دهد، مبانی معرفتی را براساس سازو کار انقلاب درآورد و با استفاده از رسانههای دیجیتال مانند اینترنت و کامپیوتر تا رسانههایی مانند رادیو وتلویزیون مطبوعات و سینما به ترویج آن بپردازد. به عنوان مثال جشنوارهٔ عمار سال به سال قویتر کار میکنند و این نشان میدهد که رسانهها برای گفتمان سازی هستند که دانشجو باید به آنها دسترسی پیدا کنند.
استاد دانشگاه تهران آشوب و نابهنجاریهای اجتماعی را از خطوط قرمز جنبشهای دانشجویی برشمرد و عنوان کرد: دانشجو باید دانش محور باشد، براساس دانش بحث کند و به وسط میدان و اغتشاش و آشوب نیاید. دانشگاه نباید به باشگاه سیاسی و مرکز جولان دادن احزاب تبدیل شود، البته احزاب باید مسائل خود را در دانشگاه مطرح کنند ولی مرکز حزب، گروه و جریان نباشد.
دکتر ابراهیم فیاض با اشاره به فعالیتهای جنبش دانشجویی و نقاط قوت و ضعف آنها بیان کرد: متاسفانه بیشتر جنبشها وابسته به احزاب بوده و اپوزیسیون و شلوغ کاری داشتهاند تا اینکه بخواهند جامعه دانشجویی را براساس تئوریکهای مورد نظر بسازند. چرا که متاسفانه در چهارچوب تئوریک مشکل داشتهاند، برای تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف دانشجویان باید رشد فکری داشته باشند. آنها باید با مطالعه، درس خواندن زیاد به خصوص علوم اسلامی انسان محوری و گفتمان سازی را به وجود آورند.
وی درباره حضور هوشمندانه و بابصیرت جنبش دانشجویی درمسائل جاری کشور گفت: تا به حال در این زمینهها مشکلات عدیدهای داشتیم چون چهارچوب معرفت سازی و گفتمان سازی را نداشتیم. به این معنی که دانشجو ازمعرفت سازی دور است و تسلط رسانهای هم ندارد تنها راه پر کردن خلاءهای موجود رشد فکری و علمی است. دانشجو باید آن قدر کسب دانش کند تا در دانش به بصیرت و بینش برسد، یعنی آن قدر در دانش مهارت پیدا کند و مطالعه و تکرار داشته باشد که از این طریق بتواند به بینش دست پیدا کند.
عضوهیات علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: به طور قطع بدون دانشگاهها کسب دانش و معرفت امکان پذیر نیست اما باید توجه داشت که هدف اصلی دانشگاه نبوده بلکه هدف والای ما به دین برمی گردد. براین اساس باید حوزههای علمیه فعال شده و به میدان بیایند چرا که در مسئلهٔ معرفت سازی اگر حوزههای علمیه وارد نشوند هرگز دانشجو به مقصد نرسیده و دچار بحران میشود. زمانی که این گونه پیش برود دیگر جنبش دانشجویی به معنای واقعی نیز به وجود نمیآید.
این استاد دانشگاه افزود: جنبش دانشجویی زمانی کار خود را به پیش میبرد که با بینش حرکت کند، در صورتی که با بینش حرکت نکند به جای اصلاح امور آنها را به نابودی میکشد. به عنوان مثال زمانی که دانشجویان به سفارت انگلیس رفته و آنجا را گرفتند هیچ کس راضی نبود چرا که شرایط و اوضاع بدتر شد و تحریمها افزایش یافت. جنبش دانشجویی باید با بصیرت شعار دهد که این یک عمل بدون بصیرت بود.
ابراهیم فیاض با اشاره به کاهش این نوع جریانها در جنبشهای دانشجویی گفت: دانشجو جوان و از هوش هیجانی بالایی برخوردار است و باید با عقل و هوش علمی کنترل شود تا پختگی لازم حاصل شده و به بینش و بصیرت دست پیدا کند که این هم با مطالعه به دست میآید. همانطور که مقام معظم رهبری بارها فرمودهاند باید گسترهٔ بینش را وسعت ببخشیم ودر این راستا عمل کنیم. مسئولیت این کار را ارگانهایی که با جنبشهای دانشجویی در ارتباط هستند برعهده دارند از رسانهها و آموزش عالی تا کسانی که مسئول سیاست گذاری دانشجویی هستند همه باید گامهای موثری را در این زمینه بردارند چرا که بعضی از افراد به دنبال هوش هیجانی دانشجویان هستند تا بتوانند با سوءاستفاده از آن شلوغ کرده و فضا را مشوش کنند.
وی بیان کرد: متاسفانه جنبش دانشجویی حزبی عمل کرد یعنی هر حزبی که سرکار میآمد سعی میکرد دانشگاهها را به نفع خود فعال کند به همین خاطر جنبش دانشجویی غیرموثر واقع شده است. زمانی که جنبش دانشجویی در درون خود معرفتشناسی داشته باشد و این معرفت در دانشگاهها بجوشد میتواند جنبش فعال، پویای و موثری واقع شود.
دکتر فیاض در رابطه با حمایت از جنبشهای دانشجویی گفت: جنبش دانشجویی همیشه قشر آینده را رقم میزند از زمان قبل از مصدق و همان ابتدا که دانشگاه در ایران تاسیس شد همیشه جنبش دانشجویی سبب رقم خوردن آیندهٔ دانشی و ساختاری کشور شدهاند. جنبش دانشجویی یعنی آیندهٔ کشور چرا که در آینده همین دانشجویان هستند که پستهای وزارت، وکالت، اساتید دانشگاه و غیره را بر عهده میگیرند و میتواند آینده را تحت تاثیر خود قرار دهند.
وی درباره جنبش عدالتخواه عنوان کرد: چهارچوب تئوری عدالت در اسلام مشخص است شامل عدالت فردی، جمعی، تقوا پس از آن وارد جنبش عدالت میشود، مشکل جنبش عدالت خواه نیز همین بود چون چهارچوب تئوری نداشت به جایی نرسید.
پژوهشگر حوزه جامعهشناسی، هدایت جنبش دانشجویی را یک امر حزبی دانست و افزود: مشکل همین جاست که وقتی جنبش دانشجویی را حزبها اداره کنند معرفت افزایی بیمعنا میشود، اینکه جنبش دانشجویی حزبی عمل نکند برعهدهٔ آموزش عالی و شورای سیاست گذاری است که باید در جنبش دانشجویی ابتدا به دانش، بصیرت و بینش اهمیت دهند.
دکتر ابراهیم فیاض خاطر نشان کرد: متاسفانه در جنبشهای دانشجویی اندیشه وجود ندارد اگر اندیشه باشد به دنبال آن آزاد اندیشی هم میآید. در واقع فعالیتهای این جنبش بیشتر جنبه عملیاتی دارد.
گفتگو از سید محمد مشکوة الممالک
