حجت صادقی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان، در گفت‌وگو با خبرنگار دفاع‌پرس از بندرعباس، به اهمیت نقش فضای مجازی در زندگی روزمره کودکان و نوجوانان اشاره کرد و اظهار داشت: با پیشرفت فناوری اطلاعات و گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی نسل جوان شده است.
وی افزود: استفاده گسترده از تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های مختلف، فرصت‌های زیادی فراهم کرده اما در کنار آن تهدیدهایی نیز به همراه دارد که در صورت نبود آگاهی و راهنمایی صحیح، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر هویت، رفتار و سلامت روان فرزندان ما داشته باشد.
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان تأکید کرد: نقش والدین در مواجهه با این چالش‌ها حیاتی است و افزود: مهم‌ترین راهکار، همراهی آگاهانه والدین با فرزندانشان است. والدینی که صرفاً به محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها اکتفا می‌کنند، واقعیت فضای مجازی را به‌درستی درک نکرده‌اند. امروز دیگر نمی‌توان کودکان و نوجوانان را از ورود به فضای مجازی بازداشت، بلکه باید آن‌ها را برای استفاده سالم، هدفمند و آگاهانه تربیت کرد.
صادقی با استناد به پژوهش‌های حوزه جامعه‌شناسی رسانه توضیح داد: مطالعات نشان می‌دهند که کنترل‌های سخت‌گیرانه و صرفاً فنی، نه تنها کارآمد نیست بلکه باعث پنهان‌کاری و کاهش اعتماد میان والدین و فرزندان می‌شود. آنچه اهمیت دارد ایجاد رابطه‌ای مبتنی بر گفت‌وگو، اعتماد متقابل و آموزش مستمر است.
وی ادامه داد: به جای تحمیل قوانین سخت‌گیرانه، والدین می‌توانند با مشارکت فرزندان چارچوبی برای زمان و نحوه استفاده از فضای مجازی تعیین کرده و درباره پیامدهای تخطی از آن گفتگو کنند که این روش حس مسئولیت‌پذیری را در فرزندان تقویت می‌کند.
مدرس دانشگاه آزاد هرمزگان همچنین بر ضرورت افزایش سواد رسانه‌ای و پرورش تفکر انتقادی نوجوانان تأکید کرد و گفت: فرزندان باید یاد بگیرند در برابر هر محتوا منفعل نباشند، آن را تحلیل کنند، صحت آن را بسنجند و به منابع معتبر و رسمی مراجعه نمایند. این مهارت‌ها باعث می‌شود آن‌ها در مقابل شایعات، اخبار دروغ و محتواهای آسیب‌زا مقاوم‌تر شوند.
صادقی افزود: رفتار والدین نیز نقش الگویی بسیار مهمی دارد؛ اگر پدر یا مادر خود بی‌هدف و بیش از حد در فضای مجازی باشند یا اخبار نادرست منتشر کنند، نباید انتظار داشت فرزندانشان رفتاری متفاوت داشته باشند. رفتار والدین نخستین الگوی عملی فرزندان است.
وی درباره آسیب‌های فضای مجازی به اتلاف وقت و کاهش تمرکز اشاره کرد و یادآور شد: آموزش مهارت‌های مدیریت زمان، برنامه‌ریزی دیجیتال و استفاده هدفمند از ابزارهای فناوری، کمک می‌کند فرزندان از این فضا به نحو سازنده بهره‌مند شوند.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان تأکید کرد: همراهی والدین باید پیوسته، صبورانه و به‌روز باشد و افزود: فضای مجازی نیز مانند دنیای واقعی نیازمند تربیت است؛ تنها ابزار و بستر آن متفاوت است. والدینی که مقاومت می‌کنند و ارتباط خود را با نسل جدید قطع می‌کنند، در تربیت دیجیتال موفق نخواهند بود.
صادقی بر نقش مهم نهادهای آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای تأکید کرد و گفت: علاوه بر خانواده، مدارس و رسانه‌ها باید به صورت هدفمند مهارت‌های استفاده ایمن و اخلاقی از فضای مجازی را به نوجوانان آموزش دهند. این آموزش‌ها باید از سنین پایین آغاز شود و در برنامه‌های رسمی جای گیرد.
وی یادآور شد: آگاهی والدین نسبت به سازوکارهای فضای مجازی، نخستین گام برای تربیت دیجیتال است و آن‌ها باید خودشان با ابزارها، اپلیکیشن‌ها، الگوریتم‌های محتوا و خطرات احتمالی مانند اخبار جعلی، آزار سایبری و اعتیاد دیجیتال آشنا باشند. نمی‌توان از فرزند انتظار داشت که هوشمندانه از فضای مجازی استفاده کند در حالی که والدین شناخت کافی ندارند.
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان در پایان، چند راهکار مهم برای حفاظت از فرزندان در فضای مجازی پیشنهاد داد. اول اینکه والدین باید گفت‌وگویی مداوم و صمیمی با فرزندانشان برقرار کنند، نه روش‌های بازدارنده و تهدیدآمیز، تا فرزند احساس امنیت کند و بتواند دغدغه‌ها و تجربیاتش را با والدین در میان بگذارد. دوم، تعیین چارچوب‌های منطقی و توافق‌شده برای استفاده از فضای مجازی به همراه آموزش پیوسته و تقویت حس مسئولیت‌پذیری در فرزندان ضروری است.
انتهای پیام/
