گروه فرهنگ دفاع‌پرس _ حجت الاسلام علی شیرازی؛ عاشق امام عاشورا با شناخت آن پیام‌ها و حرکت بر طبق آن راه مستقیم حضرت سیدالشهدا (ع) را می‌پیماید و جامعه انسانی را در مسیر تحقق اهداف نهضت عاشورا و اسلام ناب محمدی (ص) به حرکت در می‌آورد. برای درست حرکت کردن، پیر و جوان و زن و مرد، نیازمند شناخت پیام‌های عاشورا هستند.
حال بر این اساس تبیین نمایی از پیام‌های بلند، برجسته و زیبای عاشورا را در جلوی دید مخاطب قرار می‌گیرد تا عاشقان امام عاشورا، راه درست حرکت کردن را ترسیم کنند و با اراده و همت، خود را در مکتب امام حسین (ع) پرورش دهند.
لذا به ترتیب حروف الفبایی، اول از آزادگی می‌گوییم:
آزادگی
آزادگی به آن معناست که انسان کرامت و شرافت خویش را بشناسد و تن به ذلت و اسارت دنیا و زیر پا نهادن ارزش‌های انسانی ندهد لذا آزادگی از مهم‌ترین فضایل انسانی و یکی از اصول مهم زندگی اولیای الهی است به همین جهت امام حسین (ع) در پاسخ به درخواست کنندگان بیعت به نفع یزید، فرمودند: لا وَ اللّهِ لا اُعْطِیْهِم بِیَدی اِعْطاءَ الذّلیلِ وَ لا اَقِرُّ اِقْرارَ إلْعَبیدِ - به خدا سوگند؛ نه دست ذلّت به آنان می‌دهم و نه، چون بردگان تسلیم حکومت آنان می‌شوم!
آزادگی آنقدر اهمیت دارد که امام حسین (ع) فرمودند: انْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دِینٌ وَ کُنْتُمْ لَا تَخَافُونَ الْمَعَادَ فَکُونُوا أَحْرَاراً فِی دُنْیَاکُم - اگر دین ندارید و از معاد هم نمی‌ترسید، پس در دنیایتان آزاده باشید.
امر به معروف و نهی از منکر؛
امر به معروف و نهی از منکر از آموزه‌های مهم و ارزنده نهضت عاشورا و دو واجب از فروع دین است؛ امام حسین (ع) در وصیت نامه‌ای به برادرشان محمد حنفیه نوشتند: انی لم اخرج اشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی و ابی ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن المنکر - من برای سرکشی و عداوت و فساد کردن و ظلم نمودن، از مدینه خارج نشدم و جز این نیست که برای اصلاح در میان امت جدم و پدرم خارج شدم. در نظر دارم امر به معروف و نهی ازمنکر کنم.
همچنین آن امام بزرگوار در نامه‌ای به نخبگان کوفه نیز نوشتند: هر مسلمانی، سلطان ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال می‌شمارد و پیمان الهی را در هم می‌شکند و با سنت رسول خدا مخالفت می‌کند و در برابر چنین سلطانی با عمل یا گفتار مخالفت نکند، بر خداوند سزاوار است که چنین کسی را داخل آتش جهنم سازد؛ لذا امام و یاران ایشان با چنین نگاهی وارد میدان جهاد و مبارزه با یزید و یزیدیان شدند و شهادت را به آغوش کشیدند تا معروف رونق بگیرد و منکر و زشتی از جامعه رخت بربندد.
بصیرت و آگاهی
بصیرت، یک بینش عقلانی و به معنای شناخت حقیقت و قدرت درک صحیح امور است؛ یکی از جلوه‌های عاشوراییان، بصیرت و آگاهی ایشان به مسئولیت و وظایف خطیر خود در جامعه اسلامی و در قبال امام زمان خود است؛ در جامعه فتنه زده‌ای که تاریکی جهل و سفاهت دامن گیر بسیاری از مسلمانان شده بود، یاران امام حسین (ع) با بصیرت و آگاهی، تمام پرده‌های جهل و تاریکی را از جلوی چشمان خود بر طرف نمودند، دست رد به سینه طاغوت زمان خود زدند و به حمایت و پشتیبانی از ولی امر مسلمین به پا خواستند.
امام صادق (ع) در توصیف حضرت ابو الفضل العباس (ع) فرمودند: کانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِیٍّ نافِذَ البَصیرَةِ صُلبَ الإیمانِ جاهَدَ مَعَ أبی عَبدِاللّه و أبلى بَلاءً حَسَنا و مَضى شَهیدَا - عموى ما، عباس، داراى بینشى ژرف و ایمانى راسخ بود؛ همراه با امام حسین (ع) جهاد کرد و نیک آزمایش داد و به شهادت رسید.
خطر پذیری
خطرپذیری به معنای به استقبال خطر رفتن و قبول کردن خطر است؛ امام عاشورا به ما آموخت که هر وقت احساس کردیم دشمن برای مکتب اسلام، یک نقشه خطرناکی چیده است، باید به میدان بیاییم و خود را برای قبول هر خطری، و در هر جای سخت و دشواری آماده کنیم. این خطر هر چه باشد، ولو کشته شدن در صحرای سوزان و در غربت؛ باید بپذیریم و شهادت مظلومانه را مایه افتخار و روسفیدی بدانیم.
امام حسین (ع) و یاران با وفای ایشان، در کربلا به استقبال خطر رفتند و هر خطری را برای بقاء دین و ارزش‌ها بر جان خریدند. آن امام همام در این مسیر قطعه قطعه شد و هستیش را فدا کرد، تا اسلام عزیز آسیب نبیند.
دشمن شناسی
دشمن شناسی، بسیار مهم است و باید همه انسان ها، انواع دشمنان خود را بشناسند یعنی اگر زمان شناس نباشیم و دنیا را نشناسیم، فریب خواهیم خورد. باید زمان را بشناسیم، تا دشمن، صفوف دشمن، روش‌های دشمنی، طرح‌ها و ابعاد دشمنی دشمن را بشناسیم.
امام حسین (ع) به ما درس دشمن شناسی و غافل نشدن از دشمن داد. او به ما یاد داد که باید طرح‌های دشمن و ترفند‌های او را شناخت، تا فریب نخوریم و بر او فایق آییم.
شجاعت
صحنه عاشورا، تصویری واضح از شجاعت امام حسین (ع) و اهل بیت ایشان است. شجاعت عاشورائیان ریشه در اعتقاد آنان دارد.
نترسیدن از مرگ در لحظه‌های خطر و هنگام ادای تکلیف، یکی از مظاهر آشکار شجاعت است. این ویژگی زیبا در نهضت امام عاشورا و یاران با وفای ایشان به شکل باشکوهی به چشم می‌خورد.
رفتار و سخنان امام حسین (ع) از زمان دعوت به بیعت با یزید، تا روز عاشورا و لحظه شهادت، آهنگ همگون و یکسانی دارد. همه چیز تحت الشعاع شجاعت و صلابت عاشورائیان قرار گرفته است و عنصر ترس از مرگ و اسارت در آن نهضت بزرگ به زانو درآمده است.
صبر و پایداری
صبر، نیرویی کنشگر است، که انسان را در برابر آنچه ناخوشایند اوست، توانمند می‌کند در واقع برای مقابله با فشار‌های درونی و بیرونی و غلبه بر مشکلات، در راه رسیدن به هدف، صبر و پایداری لازم است چون بدون صبر، در هیچ کاری نمی‌توان به نتیجه مطلوب رسید.
در نهضت عاشورا نیز با این جلوه عظیم روحی رو به رو هستیم و آنچه حماسه کربلا را به اوج ماندگاری و تأثیرگذاری و فتح معنوی می‌رساند، قدرت صبر و پایداری امام حسین (ع) و یاران و همراهان ایشان است.
امام شهیدان، در یکی از منزلگاه‌های میان راه، در تبیین این حقیقت فرمودند: اَیُّهَا النّاسُ فَمَنْ کانَ منکم یَصْبِرُ عَلی حدِّ السیفِ وَ طَعْن الاسِنّةِ فَلیقم مَعَنا و اِلاّ فَلْیَنْصَرِف عَنّا -ای مردم! هر کدام از شما که تحمل تیزی شمشیر و زخم و ضربت نیزه‌ها را دارد، همراه ما بماند و الا باز گردد.
عمل به تکلیف
تکلیف، وظیفه‌ای است که از طرف خدای مهربان، برای انسان مشخص شده است. عمل به تکلیف نیز از فرامین لازم خداوند و در پی دارنده تقواپیشگی و پایداری در ایمان است؛ انبیاء و اولیای الهی، در شرایط مختلف اجتماعی، بر اساس تکلیف عمل می‌کردند. نهضت عاشورا نیز یکی از جلوه‌های عمل به تکلیف و وظیفه بود.
امام حسین (ع) فرمودند: اَرْجُو اَنْ یَکُونَ خَیْرا ما ارادَ اللّهِ بِنا، قُتِلْنَا اَمْ ظَفَرْنا - امیدوارم آنچه خدا برای ما اراده فرموده است، خیر باشد؛ چه کشته شویم و چه پیروز گردیم لذا عاشوراییان، در روز عاشورا برای ادای تکلیف آمدند؛ کاری نداشتند که امام حسین (ع) به حکومت برسد، یا شهید بشود؛ گفتند: ما برای عمل به تکلیف آمدیم، کشته شویم یا زنده بمانیم هم تفاوتی ندارد.
غیرت
غیرت؛ فضیلتی اخلاقی است که انسان را وادار می‌کند تا سر حد جان به دفاع از ناموس، خانواده، دین، آیین و همچنین مال و وطن بپردازد؛ امام حسین (ع) در رجز حماسی خود در روز عاشورا بر حمایت از ذریه پیامبر (ص) و خانواده امیرمومنان (ع) تاکید کردند و فرمودند: اَحمی عِیالاتِ اَبی، اَمضی عَلی دینِ النَّبی - ... سوگند خورده‌ام که از حریم و خاندان پدرم دفاع کنم و بر دین پیامبر پایدار بمانم.
آن حضرت، در روز عاشورا به خانواده، دختران و خواهر خود سفارش کردند که پس از شهادت ایشان، گریبان ندرند، چهره نخراشند، آه و زاری و واویلا سر ندهند و پیش دشمنان صدایشان را به گریه بلند نکنند و حتی در لحظاتی هم که مجروح بر زمین افتاده بودند، وقتی شنیدند که گروهی از سپاه دشمن قصد حمله به خیمه‌ها و تعرض به زنان و کودکان را دارند، بر سرشان فریاد کشیدند: اِن لَم یَکُن لکم دینٌ و کُنتُم لا تَخافُونَ المَعادَ فَکُونُوا اَحراراً فی دُنیاکُم ... -ای پیروان آل ابوسفیان، اگر دین ندارید و از معاد نمی‌ترسید، پس در دنیایتان آزاده باشید و اگر عربید، به اصل و تبار خویش برگردید... من با شما می‌جنگم و شما با من می‌جنگید به زنان که نباید تعرض کرد، تا وقتی من زنده‌ام، طغیانگرانتان را از تعرض نسبت به حرم من باز دارید: فَامنَعُوا عُتاتِکُم عَنِ التَّعرُّضِ لِحَرَمی ما دُمتُ حَیّاً.
فداکاری
امام حسین (ع) به ما یاد داد که مسلمان باید در راه دین فداکاری کند و از همه چیز خود بگذرد. خود او نیز بالاترین، دشوارترین و بزرگ‌ترین نوع فداکاری را در راه دین انجام داد؛ نهضت عاشورا به ما آموخت که هر کسی، و در هر شان و مقامی باید برای دفاع از دین، از جان و مال خود بگذرد. از همه هستیش بگذرد. از بهترین انسان‌های زمان خود و از برترین یارانش بگذرد. از زن و بچه و ناموس خود بگذرد و همه را فدای دین کند.
فداکاری امام حسین (ع) و یاران با وفای ایشان در نهضت عاشورا، یک فداکاری فوق العاده و استثنایی بود. هیچ حادثه‌ای با حادثه عاشورا و هیچ فداکاری‌ای با فداکاری عاشورائیان قابل مقایسه نیست؛ دقیقا با همین نگاه، ائمه ما خطاب به حضرت سیدالشهدا (ع) فرموده‌اند: لا یوم کیومک یا اباعبدالله - هیچ حادثه‌ای مثل حادثه تو و مثل روز تو نیست؛ چون عاشورا یک واقعه استثنایی بود.
مبارزه
امام عاشورا با نهضتش به ما یاد داد که چگونه در مقابل ظلم و ستم یزیدیان زمان ایستادگی کنیم و در هیچ شرایطی مبارزه با طاغوت و جهاد فی سبیل الله را ترک نکنیم.
امام حسین (ع) فرمودند: هر کسی ببیند که دین خدا به وسیله کسانی و قدرت‌هایی در جامعه اسلامی دارد از بین می‌رود و پامال می‌شود و در مقابل این حرکت نایستد؛ کان حقا علی الله ان یدخله مدخله؛ خدا او را در حکم همان کسی قرار خواهد داد که دارد با دین خدا مبارزه می‌کند و می‌جنگد.
موقعیت شناسی
کسی که دارای قدرت تشخیص و شناخت زمان، مکان یا وضعیت مناسب برای اقدام به کار یا انجام رفتاری است؛ موقعیت شناس است؛ امام عاشورا و یاران عاشورایی امام حسین (ع) و حضرت زینب کبری (س) موقعیت شناس بودند. موقعیت‌های قبل از رفتن امام به کربلا، موقعیت بحرانی روز عاشورا، و موقعیت حوادث سخت و دشوار بعد از شهادت امام عاشورا را شناختند و بر طبق هر موقعیت، یک انتخاب درست و بزرگ داشتند.
عاشورائیان در صحنه و میدان، در هر زمان، فهمیدند که باید در راه مستقیم الهی محکم باشند و امام عاشورا را تنها نگذارند. آنان در هر موقعیت، سختی راه را به درستی درک کردند و با اتخاذ تصمیم صحیح، از حق و امام حق دفاع کردند و اگر موقعیت شناسی و اقدام به موقع عاشورائیان و امام سجاد (ع) و حضرت زینب کبری (س) نبود و اگر موقعیت شناسی پیروان امام حسین (ع) در عصر پس از عاشورا نبود، امروز اثری از دین و دینداری نمی‌دیدیم.
نماز و راز و نیاز
امام حسین (ع) به مسئله نماز و راز و نیاز با خدای مهربان اهتمام جدی داشتند. در عصر تاسوعا، زمانی که لشکر عمر سعد تصمیم گرفت که جنگ را شروع کند، امام به برادر خود حضرت ابوالفضل ماموریت دادند تا از دشمن یک شب مهلت بگیرد؛ ایشان در بیان علت آن مهلت، فرمودند: امشب را به ما مهلت دهند تا به نماز و دعا و استغفار مشغول شویم؛ زیرا خدا می‌داند که من نماز و دعا و قرآن را دوست می‌دارم و در ظهر عاشورا نیز وقتی ابو ثمامه صائدی زمان نماز را متذکر شد، امام فرمودند: ذکرت الصلوه - نماز را به یاد ما انداختی، جعلک الله من المصلین ... خداوند تو را از جمله نمازگزارانی که به یاد خداوندند، قرار دهد.
وفاداری؛
وفا و عمل به پیمان و ایستادگی بر سر عهد از ویژگی‌های امام حسین (ع) و اصحاب وفادار آن حضرت است. آن حضرت شب عاشورا در توصیف اصحاب خود فرمودند: هیچ اصحابی وفادارتر و صادق‌تر از یاران خود نمی‌شناسم لذا در توصیف وفاداری امام عاشورا نیز در زیارت نامه ایشان می‌خوانیم: اَشْهدُ انّکَ قد... وَفَیْتَ و اَوفَیتَ - شهادت می‌دهم که تو به عهدی که با خداوند بسته بودی، وفا کردی.
یکی از صحنه‌های بزرگ تجلی وفاداری یاران امام حسین (ع) برخورد حضرت ابوالفضل (ع) با امان نامه‌ای است که شمر برای آن حضرت و برادران ایشان آورد؛ حضرت عباس (ع) با رد آن امان نامه فرمودند: من هرگز از دینم دست بر نمی‌دارم و تا جان در بدن دارم، از امام و پیشوایم امام حسین (ع) حمایت می‌کنم.
در زیارت نامه آن یار باوفای امام عاشورا نیز می‌خوانیم: شهادت می‌دهم، تو به بیعتی که با امام حسین (ع) بسته بودی، وفا کردی و دعوتش را اجابت نمودی و از دستوراتش اطاعت کردی و حتی در میدان کربلا، برادر، خواهر، فرزند، پسر برادر، پسر خواهر؛ همه آمدند و خودشان را سپر بلای امام حسین (ع) قرار دادند؛ در حالی که یقین داشتند، کشته می‌شوند. این همان وفاداری و فداکاری عظیم، بزرگ و بی نظیر است.
انتهای پیام/ 121
