گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: به دنبال درگیری‌های نظامی مابین دو کشور «تایلند» و «کامبوج» که بر اثر اتفاقات و اختلافات روی داده در منطقه اطراف معبد تاریخی «پریاه ویهیره» و کشته شدن یک سرباز کامبوجی از تاریخ ۲۸ مه (هفتم خرداد) آغاز شد، شاهد بودیم که موج جدیدی از درگیری‌های نظامی بین دو طرف شروع شد که تلفات قابل توجهی از دو طرف برجای گذاشت.
این درگیری‌ها که در مدت کوتاهی به یکی از شدیدترین درگیری‌های دهه اخیر در جنوب شرق آسیا تبدیل شده بود، با تبادل آتش توپخانه‌ای، حملات پهپادی و حتی حملات هوایی همراه بود و منجر به کشته شدن دست‌کم ۳۸ نفر، از جمله غیرنظامیان، و آوارگی حدود ۳۰۰ هزار نفر از دو طرف مرز شد. اما در این میان کشور «مالزی» به‌عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه کشور‌های جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) نقش کلیدی در میانجی‌گری و برقراری آتش‌بس فوری میان دو کشور ایفا کرد.
اما برای فهم بهتر ریشه و علل بروز درگیری میان «تایلند» و «کامبوج» باید به ریشه تاریخی آن توجه کنیم. در واقع مناقشه مرزی میان این دو کشور ریشه‌ای تاریخی دارد و به دوران استعمار «فرانسه» بازمی‌گردد که مرز‌های دو کشور را ترسیم کرد. بر همین اساس، معبد «پراه ویهیر»، که در منطقه‌ای مرزی قرار دارد، به‌عنوان نمادی از هویت ملی و فرهنگی هر دو کشور، کانون اصلی اختلافات بوده است.
اختلافات دو کشور از آنجایی وارد فاز درگیری نظامی شد که تنش‌های میان «تایلند» و «کامبوج» در ماه مه ۱۴۰۴ پس از کشته شدن یک سرباز کامبوجی در اثر انفجار مین در منطقه مرزی بالا گرفت. این حادثه به تبادل اتهامات و تشدید درگیری‌ها منجر شد، به‌طوری‌که از ۲ مرداد ۱۴۰۴ (۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵) درگیری‌ها به سطح بی‌سابقه‌ای رسید و هر دو طرف یکدیگر را به آغاز حملات متهم کردند.
در شرایطی که شاهد بسط و گسترش روزافزون بحران و درگیری‌های نظامی میان «تایلند» و «کامبوج» بودیم، «مالزی» به‌عنوان رئیس دوره‌ای «آسه‌آن»، به‌سرعت وارد عمل شد تا از گسترش بحران در منطقه جلوگیری کند. نقش‌آفرینی «مالزی» در برقراری آتش‌بس میان دو کشور در چند مرحله کلیدی انجام شد که شامل «پیشنهاد آتش‌بس و تماس‌های اولیه»، «میزبانی مذاکرات در پوتراجایا» و «اقدامات پس از آتش‌بس» بوده است.
در مرحله «پیشنهاد آتش‌بس و تماس‌های اولیه»، انور ابراهیم، نخست‌وزیر مالزی، در تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۴ (۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵) با «پونتگان»، نخست‌وزیر موقت تایلند و «هون مانه»، نخست‌وزیر کامبوج، تماس‌های تلفنی برقرار کرد و پیشنهاد آتش‌بس فوری را مطرح کرد. هر دو طرف به‌طور اصولی با این پیشنهاد موافقت کردند، اما اعلام کردند که برای جابه‌جایی نیرو‌های نظامی و انجام مذاکرات به زمان نیاز دارند.
مرحله دوم «میزبانی مذاکرات در پوتراجایا» بود که مالزی در این مرحله میزبان نشستی اضطراری در پوتراجایا، پایتخت اداری این کشور، بود. در این نشست، «هون مانه» و «پونتگان» حضور داشتند و مذاکرات با حضور «انور ابراهیم» نخست‌وزیر مالزی برگزار شد. این نشست با حضور نمایندگان آمریکا و چین نیز همراه بود، اما مالزی تأکید کرد که رهبری مذاکرات بر عهده «آسه‌آن» و به‌طور خاص «مالزی» است.
بر همین اساس، نتیجه مذاکرات «تایلند» و «کامبوج» دست‌یابی به توافق بر سر انجام آتش‌بس فوری و بدون قید و شرط بود که از نیمه‌شب ۶ مرداد (۲۸ ژوئیه) اجرایی شد. نخست‌وزیر مالزی در کنفرانس مطبوعاتی پس از نشست اعلام کرد که این توافق گامی مهم برای توقف خونریزی و آغاز گفت‌و‌گو‌های سیاسی است.
مرحله سوم «اقدامات پس از آتش‌بس» بود که مالزی در این مرحله برنامه‌ریزی کرد تا نشستی با حضور فرماندهان نظامی دو کشور در ۷ مرداد (۲۹ ژوئیه) برگزار شود تا خطوط ارتباطی، مناطق امن، و بازگشت غیرنظامیان به خانه‌هایشان هماهنگ شود. علاوه بر این، کمیته مشترک مرزی (GBC) قرار است در ۱۳ مرداد (۴ اوت) در کامبوج تشکیل جلسه دهد تا نقشه راهی برای همکاری بلندمدت طراحی کند.
اما با وجود توافق آتش‌بس، ارتش تایلند در تاریخ ۷ مرداد (۲۹ ژوئیه) کامبوج را به نقض آتش‌بس متهم کرد و ادعا کرد که نیرو‌های کامبوجی به مناطقی در قلمرو تایلند حمله کرده‌اند. کامبوج این اتهامات را رد کرد و سخنگوی وزارت دفاع این کشور اعلام داشت که هیچ درگیری پس از توافق رخ نداده است. «انور ابراهیم» و نخست‌وزیر تایلند این اتهامات را کم‌اهمیت جلوه دادند و بر ادامه گفت‌و‌گو‌ها تأکید کردند.
و در آخر، باید اشاره کنیم که مالزی با رهبری «انور ابراهیم» و هماهنگی‌های «محمد حسن» وزیر امور خارجه، توانست نقش موثری در برقراری آتش‌بس فوری میان «تایلند» و «کامبوج» ایفا کند. این میانجی‌گری نه‌تنها به توقف درگیری‌های مرگبار منجر شد، بلکه گامی در جهت اعتمادسازی و حل اختلافات بلندمدت میان دو کشور بود. با این حال، اتهامات نقض آتش‌بس نشان می‌دهد که حفظ این توافق نیازمند تلاش‌های مداوم و گفت‌و‌گو‌های بیشتر است.
انتهای پیام/ ۱۳۴
