گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- علیرضا محمدی؛ سال ۱۴۰۳ سالی سرنوشت ساز برای عمق بخشی امنیتی در استان‌های مرزی کشورمان بود. با شروع تقابل نظامی مستقیم بین ایران و رژیم صهیونیستی از ابتدای این سال، در حالی که شمارش معکوس برای یک نبرد بزرگتر آغاز شده بود، ایران در خلال سال ۱۴۰۳ دو گام بزرگ و اساسی برای تامین امنیت در مرز‌های شمال غرب و جنوب غرب کشور انجام برداشت که نتایج این اقدامات در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بیشتر نمایان شد.
نگاهی به رویداد‌های منتهی به جنگ ۱۲ روزه نشان می‌دهد که تغییر مناسبات منطقه‌ای پس از عملیات طوفان الاقصی در مهر ماه ۱۴۰۲، «نبرد سایه ها» بین ایران و اسرائیل را تبدیل به رویارویی مستقیم کرد. این تقابل با حمله جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به یکی از ساختمان‌های دیپلماتیک ایران در سوریه آغاز و به دو عملیات وعده صادق یک و دو منجر شد.
پس از وعده صادق ۲ و تجاوز هوایی پنجم آبان ماه ۱۴۰۳ رژیم صهیونیستی به اهدافی در کشورمان، مشخص شده بود که در آینده نزدیک درگیری بین دو طرف شدت خواهد گرفت؛ لذا احساس نیاز می‌شد تا در خلال سال ۱۴۰۳ نگاه جامع تری به وضعیت استان‌های مرزی و خصوصا وجود گروه‌های تروریستی و تجزیه طلبی در شمال غرب و جنوب شرق کشور صورت بگیرد. مناطقی که از دیرباز شاهد حضور گروهک‌های تروریستی و تجزیه طلبی بودند که می‌توانستند در وقایعی، چون جنگ ۱۲ روزه، اتفاقات دردناکی را برای کشور رقم بزنند.
تمرکز سپاه روی جنوب شرق کشور
در واقع حمله اسرائیل به کنسولگری کشورمان در ۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۳ و اتمام دوران «جنگ سایه‌ها»، زنگ خطر برای برای عمق بخشی امنیتی را به صدا درآورده بود. برای نهاد‌های امنیتی کاملا مشخص بود که آبشخور گروه‌های تروریستی از کجا نشات می‌گیرد. سه روز پس از تجاوز صهیونیست‌ها، گروه تروریستی جیش‌الظلم حملاتی را به مقر‌های نظامی راسک، چابهار و سرباز در بامداد پنج‌شنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۳ انجام داد که نشان از هماهنگی تروریست‌های این گروه با سازمان‌های امنیتی رژیم صهیونیستی داشت.
چند ماه بعد نیز در پی تجاوز هوایی اسرائیل به ایران در پنجم آبان ۱۴۰۳، درست در همان روز جیش‌الظلم در منطقه تفتان سیستان و بلوچستان به یک گروه از رزمندگان نیروی انتظامی حمله کرد که به شهادت ۱۰ نفر از آنها منجر شد. در این سوی ماجرا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سلسله رزمایش «شهدای امنیت» را یک روز پس از واقعه تفتان آغاز کرد؛ رزمایشی عملیاتی که سپاه اعلام کرد پایانی برای آن در نظر نگرفته و تا حصول امنیت، در جنوب شرق کشور ادامه خواهد یافت.
تمرکز سپاه روی استان سیستان و بلوچستان و در نگاهی کلان‌تر بر روی جنوب شرق کشور، در سراسر نیمه دوم سال ۱۴۰۳ به وضوح نمایان بود. رزمایش سپاه در جنوب شرق یک رزمایش از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اما اینکه سخنگوی رزمایش اعلام کرد پایانی برای آن در نظر گرفته نشده است، نشان می‌داد که قرار است اقداماتی اساسی در این خطه از کشورمان صورت گیرد.
تا پایان سال ۱۴۰۳ رزمایش شهدای امنیت توانست ضربات سختی به گروه‌های تروریستی خصوصا جیش‌الظلم وارد کند. هلاکت و دستگیری تمامی تروریست‌های حاضر در واقعه تفتان، هلاکت صلاح‌الدین فاروقی، خلیفه گروهک تروریستی جیش‌الظلم، هلاکت سرتیم عملیاتی جیش‌الظلم که در وقایع سال ۱۴۰۳ نقشی محوری داشت و همچنین هلاکت و بازداشت ده‌ها نفر از گروه‌های تروریستی حاضر در جنوب شرق کشور، بخشی از دستاورد‌های رزمایش شهدای امنیت بودند که تا کنون نیز ادامه دارد.
اجرای تفاهم نامه امنیتی تهران- بغداد
اجرای تفاهم نامه امنیتی تهران- بغداد گام بزرگ دیگری در تامین امنیت پایدار در داخل ایران بود. در آخرین روز‌های شهریورماه ۱۴۰۳ و قبل از آنکه مسعود پزشکیان به عراق سفر کند، گام‌های اساسی و البته عملی برای انجام مفاد تفاهم نامه امنیتی تهران- بغداد با عقب‌نشینی گروه‌های تروریستی از مرز‌های شمال غرب کشور، انجام گرفت.
توافقنامه امنیتی تهران- بغداد در اسفند ۱۴۰۱ به امضا رسیده بود. در آن زمان ایران شش ماه به عراق مهلت داد که احزاب کُرد تجزیه طلب مستقر در اقلیم کردستان عراق را خلع سلاح و اردوگاه‌های نظامی آنها را تعطیل کند. تهدید ایران از آنجا جدی تلقی شد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حدود شش ماه قبل از امضای این تفاهم‌نامه امنیتی، مقر گروه‌های تروریستی در شمال عراق را موشکباران کرده بود. در حمله ۶ مهر ۱۴۰۱ ایران، پهپاد‌ها نیز موشک‌های سپاه را مشایعت کردند تا یکی از بزرگترین حملات ترکیبی ایران به مقر تروریست‌ها در اقلیم کردستان عراق صورت پذیرد.
مهلت ایران به عراق تا شهریور ۱۴۰۲ بود. اما در آن زمان صرفا گزارش‌هایی از خلع سلاح گروه‌های تروریستی منتشر شد که مورد تایید رسمی قرار نگرفت. با شروع عملیات طوفان‌الاقصی در مهرماه ۱۴۰۲ و سپس آغاز رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل از ابتدای سال ۱۴۰۳، لزوم پیگیری جدی تفاهم نامه امنیتی تهران- بغداد بیش از پیش احساس شد.
شهریور ۱۴۰۳ و پیش از سفر رسمی رئیس جمهور ایران به عراق و اقلیم کردستان، مرز‌های مشترک ایران و عراق در شمال غرب شاهد اتفاقاتی بود که در تاریخ رویارویی با گروه‌ها و احزاب غیرقانونی کُرد بی‌نظیر بود. در روز پنج‌شنبه ۱۵ شهریور ۱۴۰۳ روند جابجایی سه شاخه کومله از اردوگاه‌های نظامی نزدیک مرز‌های ایران آغاز شد. به این ترتیب، اعضای سه جریان کومله، از اردوگاه‌های خود در منطقه زرگویزه به منطقه‌ای به نام سورداش منتقل شدند که در ۷۰ کیلومتری اردوگاه‌های قبلی آنان قرار داشت. جابجایی کومله‌ها در حالی صورت گرفت که مدتی قبل نیز مقر حزب دمکرات کردستان ایران در منطقه گرده چال در نزدیکی اربیل تخلیه شده بود.
پیش از جابجایی گروه‌های تروریستی از مرز‌ها و انتقال آنها به عمق‌های ۴۰ و ۷۰ کیلومتری، روند خلع سلاح این گروه‌ها در مرز‌ها انجام گرفته بود. نهایتا تا پایان سال ۱۴۰۳ ایران توانست با دو گام اساسی رزمایش شهدای امنیت و اجرای توافقنامه امنیتی تهران-بغداد، به موفقیت‌های بزرگی در عمق بخشی امنیتی در این مناطق پیش از هرگونه درگیری بزرگتر با رژیم صهیونیستی دست یابد.
۱۵ رزمایش مهم نیرو‌های مسلح ایران در سال ۱۴۰۳
تقریبا در سراسر سال ۱۴۰۳ رزمایش‌های متعددی در اقصی نقاط ایران انجام گرفت. چنانچه تعداد این رزمایش‌ها به عدد ۱۵ رسید که میانگین بیش از یک رزمایش در هر ماه را به ثبت رساند؛ هرچند که برخی از این رزمایش‌ها از قبل در تقویم و برنامه سالانه نیرو‌های مسلح وجود داشت، اما تمرکز به عمق بخشی امنیتی در تمامی این رزمایش مشاهده می‌شد.
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵ ایران، چین و روسیه، رزمایش مرکب دریایی آیونز، نخستین رزمایش مشترک زمینی بین ایران و عمان، رزمایش مشترک دریایی ایران و عمان، رزمایش مرکب امداد و نجات و امنیت دریای خزر، رزمایش مشترک ارس ۱۴۰۳، رزمایش مشترک همزمان مقابله با تروریسم ایران و آذربایجان، رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳، رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۹، رزمایش اقتدار پدافند هوایی ۱۴۰۳، رزمایش امنیتی تهاجمی و متحرک نیروی زمینی ارتش، رزمایش مشترک اقتدار ۱۴۰۳، رزمایش عملیاتی شهدای امنیت و رزمایش بزرگ فرهنگی-رزمی ۱۱۰ هزار نفری «راهیان قدس» که با حضور گسترده بسیجی‌ها برای تمرین تامین امنیت در فضای داخلی شهر‌ها صورت گرفت، رزمایش‌های مهم و بزرگی بودند که در خلال سال گذشته انجام گرفتند.
این رزمایش‌ها توانستند تا حد زیادی علاج واقعه‌ای باشند که تحلیلگران وقوع آن را پیش بینی می‌کردند؛ در بامداد ۲۳ خردادماه ۱۴۰۴ رژیم صهیونیستی حمله گسترده هوایی به چند نقطه از کشورمان را انجام داد و با شهادت تعدادی از فرماندهان و دانشمندان و چهره‌های علمی، دشمن تصور می‌کرد نظام اسلامی به ضعیف‌ترین حد ممکن رسیده است. در چنین شرایطی انتظار می‌رفت تا شورش‌هایی در برخی از مناطق ایران خصوصا در استان‌های مرزی صورت گیرد. اما دیگر رمقی برای گروه‌های تجزیه طلب و تروریست در این مناطق باقی نمانده بود.
انتهای پیام/
