به گزارش گروه فرهنگ دفاع‌پرس،«خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت اول آن را در ادامه می‌خوانید:
خاطره نویسی شاهراه شناخت دفاع مقدس
دفاع مقدس، واژه‌ای است که به جنگ تحمیلی حزب بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران اطلاق می‌شود. شروعی که برای خاتمه‌ی آن هشت سال مردان غیور و زنان شیردل ایران زمین با ایمان، ولایت مداری، بصیرت و شهادت طلبی، همزمان با دنیایی از کفر و استکبار جنگیدند و هزاران شهید و جانباز تقدیم انقلاب کردند؛ اما وجبی از خاک میهن را حتی برای لحظه‌ای زیر چکمه‌های دشمن غاصب تحمل نکردند.
دفاع مقدس ملت ایران برگرفته از مکتبی عاشورایی بود که با رهبری امام خمینی (ره) برای حفظ اسلام و انقلاب اسلامی و عزت وطن شکل گرفت و بنا بر فرمایش امام خمینی (ره) «جنگ تا رفع فتنه» ادامه دارد. جنگی که برای ما دفاع مقدس و دفاعی که از دید رهبر کبیر انقلاب اسلامی «نعمتی بزرگ» بوده و هست. نکته‌ی مهم در تفاوت گرامیداشت یاد و خاطره‌ی هشت سال دفاع مقدس با سایر وقایعی که در کشور‌های دیگر رخ داده، این است که اساسا هر کشوری پایان جنگ و یا هر بحرانی را گرامی می‌دارد، اما در کشور ما شروع جنگ تحمیلی گرامی داشته می‌شود.
تاریخ ایران فراز و نشیب‌های بسیاری به خود دیده است. دوران‌هایی که سلاطین مختلفی بر آن حکومت کرده‌اند؛ قاجاریه، پهلوی و... در هر دوره‌ای ماشاهد تجاوز‌هایی به خاک میهن و یا حتی زشت تر، شاهد بذل و بخشش‌های عجیب حکومت‌های سلطنتی در اهدای بخش‌های مهم و استراتژیک کشور بوده‌ایم. این بخش از تاریخ ایران، تأسف آورترین پیامد‌ها و حتی خجالت آورترین قرارداد‌ها را در خود ثبت کرده است.
اما در طول هشت سال دفاع مقدس با اینکه بیش از سی کشور جهان مستقیم و غیرمستقیم از صدام حسین حمایت می‌کردند؛ رزمندگان ما سرفصل جدیدی از تاریخ ایران را در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی به ثبت رساندند. در این جنگ نه تنها یک وجب از خاک ایران در دست نیرو‌های عراقی باقی نماند، بلکه عراق به عنوان کشور متجاوز به نظام بین الملل معرفی شد. مهم‌ترین دلیل گرامیداشت هفته‌ی دفاع مقدس، زنده نگه داشتن یاد و خاطره‌ی کسانی است که حماسه ساز وخلق کننده‌ی آن دوران طلایی هستند.
ادبیات در تاریخ هر ملتی می‌تواند بیانگر حقایق، رخدادها، رویدادها، خوشیها، ناخوشی‌ها و حماسه‌های انکارناپذیری باشد که اگر عنایت و توجه ویژه‌ی ادیبان و فرهیختگان عصر خود را در بر داشته باشد دارای وجوه شاخصی در اعصار دیگر می‌گردد. چشم انداز و برداشت و نگاه هر نویسنده‌ای در متون ادبی، برآیند نوینی است که او از حماسه‌ها، احساسات و جریان‌های زندگی پیرامونی خود دارد، هر چه قدر این نگاه زلال‌تر و شفاف‌تر باشد به خوبی می‌تواند جریانات فکری جامعه‌ی خود را بسازد و در قالب آثاری مانا و ماندگار قرار دهد و آثاری، چون شعر، قصه، رمان، نمایشنامه، فیلم نامه و سایر آثار ادبی را به ارمغان گذارد.
اگر فرصت‌ها مجال پرداختن به پدیده‌های مهم و بزرگ را به نویسنده ندهد، نویسنده می‌تواند با انتخاب اجزایی از یک پدیده‌ی بزرگ شاهکاری بزرگ خلق کند و زندگی پیرامونی خود را با الهام از پدیده‌های مهم آن چنان ترسیم نماید که حماسه‌ای از کلمات بسازد. در ادبیات نویسنده قادر خواهد بود با استخدام کلمات بیانگر حوادث، رویدادها، احساسات گردد و جان پیام را به مخاطبان با شیوه‌ها و ابزار‌های مورد دلخواه انتقال دهد.
یکی از پدیده‌های مهمی که فکر و ذهن نویسندگان معاصر را به خود معطوف داشته و خالق نوعی ادبیات در میهن اسلامی‌مان گردید، پدیده‌ای به نام دفاع مقدس است که از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ رخ داده است. پدیده‌ی دفاع مقدس صرف نظر از این که می‌تواند به تنهایی کتاب قطوری از دائره‌المعارف انقلاب اسلامی باشد و به عنوان زیر مجموعه‌ای از آن قرار گیرد.
اما دارای آن چنان غنا، شور، نشاط، بالندگی، حوادث، رویدادها و رخداد‌های عبرت آموز تاریخی، اسلامی و انسانی است که خود به عنوان یک جریان فکری در ادبیات جا باز نموده و در تقسیم بندی ادبیات معاصر برای آن نوعی امتیاز و برجستگی قائل شده‌ایم؛ لذا اینک ادبیات دفاع مقدس در همه‌ی زمینه‌ها از جمله شعر، خاطره، داستان، رمان، نمایش نامه، فیلم نامه، قطعات ادبی، مقالات تحلیلی، توصیفی، تمثیلی، انتقادی و ... حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارد که در کمتر پدیده‌ای این گستردگی را می‌بینیم.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
