قنوات؛ نماد دانش بومی و شاهکار مهندسی ایرانی

رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور گفت: قنوات یکی از شاهکارهای مهندسی بومی ما بوده که با شیب‌های بسیار دقیق یک در هزار ساخته شده‌اند.
کد خبر: ۷۸۳۹۴۴
تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۴۰۴ - ۱۳:۲۴ - 08October 2025

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از بیرجند، در نشست خبری بیست‌وچهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات، «سردار زهرایی» رئیس سازمان بسیج سازندگی  کشور ضمن تأکید بر بحران‌های پیش‌روی کشور در حوزه جمعیت و آب، قنوات را نمونه‌ای از دانش بومی و تجربه عملی در مدیریت منابع آب معرفی کرد و اظهار‌داشت: باید پیش‌فرض کم‌آبی برنامه‌ریزی کرد و دانشگاه و میدان را به هم پیوند داد.

برگزاری بیست‌ و چهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات در دانشگاه بیرجند

وی اظهار کرد: قنوات یکی از شاهکار‌های مهندسی بومی ما بوده که با شیب‌های بسیار دقیق یک در هزار ساخته شده‌اند.

سردار زهرایی ادامه داد: به عنوان نمونه، در خراسان جنوبی قنات‌هایی با ساختار دو طبقه داریم که منابع آب و استخر‌های تغذیه‌شان در فصول بارش و غیر بارش به طور متفاوت تغذیه می‌شوند.

رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور افزود: مقنیان یا مدیران قنوات، دانش و تجربه بسیار بالایی در کنترل و بهره‌برداری از این منابع دارند که باید به عنوان سرمایه‌های ملی حفظ و تقویت شود.

وی تاکید کرد: این در حالیست که تاکنون آن طور که باید و شاید این دانش تجربی در پژوهش‌ها و سیاستگذاری‌ها مورد توجه قرار نگرفته است.

سردار زهرایی تصریح کرد: با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی تلاش کرده‌ایم آموزش علمی را با تجربه مقنیان تلفیق کنیم، برای مثال، در کشور آب شرب هفت هزار ۱۳۸ روستا با تفاهم‌نامه‌هایی که با وزارتخانه منعقد شده، که باید در مکان سنجی و اولویت‌بندی آن از توان مراکز علمی استفاده می‌شد.

رئیس سازمان بسیج سازندگی  کشور ادامه داد: باید تلاش کنیم علاوه بر تامین آب، خدمات مومنانه مانند آزادسازی زندانیان، کمک معیشتی و خدمات اجتماعی را با روش‌های علمی و میدانی انجام دهیم.

وی تاکید کرد: دو بحران بزرگ کشور که در آینده‌ای نه چندان دور به شکلی جدی‌تر گریبانگیر ما خواهند شد، بحران جمعیت و بحران آب است. بحران جمعیت ناشی از کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش سالخوردگی است که اگر به آن پرداخته نشود، کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد شد.

سردار زهرایی ادامه داد: بحران آب از آن جهت اهمیت دارد که جنگ جهانی سوم را جنگ آب خوانده‌اند؛ اگرچه این جنگ ملموس نیست، اما نمونه‌هایی مانند تمرکز شدید کشور‌های همسایه روی آب نشان می‌دهد که این موضوع اهمیت استراتژیک دارد.

رئیس سازمان بسیج سازندگی  کشور افزود: در کشور ما نیز در حوزه آب دچار خطا‌های استراتژیک بوده‌ایم؛ از هفت هزار چاه غیرمجاز گرفته تا سیاست‌هایی که فقط به توزیع آب پرداخته‌اند نه مدیریت منابع، همه ما را به شرایط بحرانی رسانده است.

وی عنوان کرد: بحران، وضعیت خاصی است که کل کشور و تصمیم‌گیران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نباید آن را با شرایط سخت عادی اشتباه گرفت، این بحران باید به عنوان واقعیتی جدی پذیرفته شود.

سردار زهرایی تصریح کرد: یکی از مشکلات اساسی ما این است که در برنامه‌ریزی‌ها و پژوهش‌ها پیش‌فرض کم‌آبی را به درستی لحاظ نکرده‌ایم.

رئیس سازمان بسیج سازندگی  کشور اضافه کرد: به عنوان مثال در خراسان جنوبی همه باید قبول کنیم که استان کم‌آبی هستیم و با این نگاه پیش برویم، بودجه‌ها، سیاست‌ها و حتی طرح‌های صنعتی و کشاورزی باید بر اساس کم‌آبی تعریف شوند.

وی ضمن اشاره به برگزاری بیست و چهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات و جایگاه آن در پیوند علم و عمل یادآور شد: این همایش فرصتی برای هم‌نشینی پیشکسوتان مقنی، اساتید دانشگاه و کارشناسان است تا دانش تجربی و علمی را به هم نزدیک کنند و نتایج ملموس و قابل اجرا به دست آید.

سردار زهرایی با اشاره به ضرورت پوشش رسانه‌ای تخصصی و علمی بحران آب، از اصحاب رسانه خواست فراتر از انعکاس ساده اخبار، به تحلیل‌های عمیق بپردازند و افزود: اگر پیش‌فرض کم‌آبی پذیرفته نشده و در همه سطوح برنامه‌ریزی‌ها لحاظ نشود، خراسان جنوبی به عنوان یکی از خشک‌ترین و کم‌بارش‌ترین استان‌ها، اولین منطقه‌ای خواهد بود که تبعات بحران آب را خواهد دید.

رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور تاکید کرد: امیدواریم با همت همه مسئولان، دانشگاهیان و فعالان میدانی بتوانیم از ظرفیت‌های علمی، تجربی و فرهنگی این منطقه استفاده کنیم و راهکار‌های پایدار برای حفظ منابع آب و توسعه متوازن ارائه دهیم.

وی با بیان اینکه تاریخ در حوزه آب‌های زیرزمینی توسط مقنیان ایران ساخته شده است تصریح کرد: اکنون ۵۰ هزار رشته قنات در کشور وجود دارد که حدود ۴۰ هزار رشته فعال است.

سردار زهرایی بیان کرد: آمادگی برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی - پژوهشی برای انتقال دانش و تجربه پیشکسوتان مقنی را داریم تا این میراث ارزشمند زنده بماند و به نسل‌های آینده منتقل شود.

انتهای‌پیام/

نظر شما
پربیننده ها
آخرین اخبار