سیاوش ستاری، دبیر بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، با بیان اینکه این جشنواره متنوع‌ترین و اصیل‌ترین نوع جشنواره‌های نمایشی کشور است، اظهار داشت: تفاوت اصلی این دوره نسبت به دوره‌های قبلی، مدت زمان برگزاری بود؛ زیرا اجرای برنامه‌ها در ده روز نمی‌گنجید.
دبیر بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی افزود: در این جشنواره اتفاق بزرگی افتاد؛ به مدت دو ماه مداوم برنامه‌هایی در سراسر کشور برگزار شد. بیش از یک ماه و اندی، ۱۲۰ کارگاه آموزشی ۱۵ روزه در ۶۸ شهر ایران برای آموزش انواع اشکال نمایش‌های سنتی، آیینی و بازی‌های اقوام ایرانی برگزار کردیم. بسیاری از این اشکال نمایشی تنها توسط یک نفر در ایران اجرا و حفظ شده بود و تلاش کردیم جوانان را به این هنرها پیوند دهیم.
وی ادامه داد: با این اشکال نمایش، نشان دادیم که اگر می‌خواهیم نمایش ایرانی و این میراث ناملموس را حفظ کنیم، نیازمند آموزش مداوم هستیم. همچنین بخش پژوهش و سمینار‌های علمی برگزار شد؛ پنج نشست علمی پرشور داشتیم و دو روز مقالات ارائه‌شده را بررسی کردیم. امروز در اختتامیه جشنواره، پس از یک هفته اجرا‌های مداوم در سالن‌ها و فضای باز، گرد هم آمده‌ایم. بخش فضای باز جشنواره در خانه اتحادیه برگزار شد و با استقبال گرم هم‌میهنان عزیز همراه بود که زحمت کشیده و برای تماشای آثار آمده بودند. بیش از ۸۰ اثر در این بخش اجرا شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت. در بخش سالن نیز ۱۵ اثر در چهار سالن مجموعه تئاتر و تالار حافظ اجرا شد.
ستاری با اشاره به پایان کار بیست و دومین دوره جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی عنوان کرد: بیست و دومین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی به پایان رسید و امیدواریم نمایش ایرانی زنده و پاینده بماند. امیدواریم که با ارج نهادن به این میراث کهن، تدبیری صورت گیرد که آثار نمایشی به سالن‌ها و شهر‌های مختلف منتقل شوند. امسال به دلیل محدودیت زمان، فرصت تولید اثر بسیار اندک بود؛ با این حال، سه اثر تازه تولید شده داشتیم که امیدواریم اجرا‌های موفقی داشته باشند.
دبیر بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی افزود: تفاوت بخش فضای باز این بود که شرایطی فراهم کردیم تا مردم به میهمانی آیینی بیایند، همان‌طور که در گذشته این آثار غالباً در تکیه‌ها یا در خانه‌ها اجرا می‌شد. ما تلاش کردیم همان فضا و امکان را ایجاد کنیم، زیرا بسیاری از مهارت‌های این هنرها به دلیل اجرا در سالن‌های معمولی در حال از بین رفتن است. مثلاً امروزه کمتر کسی است که بتواند سیاه‌بازی کند و به صورت ۳۶۰ درجه برای تماشاگران اجرا داشته باشد. این مهارت‌ها به تدریج فراموش شده‌اند. ما تلاش کردیم یادآوری کنیم که باید به این مسائل توجه کنیم.
وی خاطرنشان کرد: نمایش‌های آیینی و سنتی هنوز در شهر‌هایی مانند اصفهان و یزد که بافت سنتی خود را حفظ کرده‌اند، زنده است. نمایش‌های آیینی در سراسر ایران وجود دارد و همه اقوام ایرانی سرشار از آیین هستند. ما ملتی هستیم که با آیین زندگی می‌کنیم و بخش زیادی از آیین‌ها نمایش هستند. باید ضرورت آیین را در زندگی درک کنیم؛ برای مثال، همه اقوام آیین باران‌خواهی دارند که نشان‌دهنده احترام به طبیعت و کائنات است.
ستاری تاکید کرد: آیین‌ها به ما شیوه زندگی کردن می‌آموزند. امروز که آیین‌ها را کنار گذاشته‌ایم و به آنها توجه نکرده‌ایم، می‌فهمیم که چه مصیبتی را متحمل شده‌ایم. آیین به ما یاد می‌دهد به آب و طبیعت احترام بگذاریم. ما تصور می‌کردیم آیین‌ها رسوم کهنه و بی‌ربطی هستند، اما امروز با فقدان آب و طبیعت سالم، به عمق این مسئله پی می‌بریم. با از بین رفتن آیین، رحمت الهی از سرزمین ما رخت بسته است.
دبیر بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی افزود: متأسفانه سالن اختصاصی ویژه نمایش‌های آیینی و سنتی وجود ندارد و این موضوع نیاز به تقسیم‌بندی دقیق‌تر دارد. نمایش‌های سنتی معمولاً زاده سالن نیستند و نیاز به سالن ندارند، بلکه نیازمند فضایی هستند که مردم هر شب دور هم جمع شوند و نمایش اجرا شود. بخش زیادی از این نمایش‌ها آیینی‌اند و هنوز در بین مردم زندگی می‌کنند. برای ادامه حیات این هنرها، باید شرایط زیستی مناسب فراهم شود.
وی تاکید کرد: بر اساس قواعد نمایشی سنتی، می‌توان آثاری برای سالن‌های نمایش تولید کرد که بر اساس میراث گذشته هستند و هویت ما را در جهان نشان می‌دهند. این بخش ممکن است نیازمند سالن باشد، اما سالن‌های تئاتر موجود کم نیستند. مشکل اصلی فقدان فضای بازی است که مردم بتوانند هر شب این هنرها را در دسترس داشته باشند و اجرا شوند.
ستاری ادامه داد: بسیاری از املاک بیکار در تهران در اختیار سازمانها و نهاد‌های مختلف است، چرا سهم نمایش سنتی ما نیست؟ چرا این میراث کهن ارزشمند که می‌تواند غرور ملی ما باشد، به آن توجه نمی‌شود؟ این املاک به چه درد می‌خورند و چرا درهایشان بسته است؟ آیا حیف نیست این موجود زنده که می‌توانیم به آن در جهان افتخار کنیم، رها شود تا آخرین نفس‌هایش را بکشد؟
دبیر بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با تاکید براینکه این جشنواره برای همه است؛ برای مخاطبان و نمایشگران سنتی، افزود: هر دو سال یک بار دور هم جمع می‌شویم و یادمان می‌آید که بسیاری از استادان و هنرمندان انگشت‌شمار این هنر دیگر نیستند. من در ورودی سالن، یادبودی گذاشته‌ام که در دو سال گذشته شش نفر از این هنرمندان از میان ما رفته‌اند؛ از جمله آقای ایرج صغیری، آقای حیدرپور، آقای قدوسیان و آقای کی.
وی با طرح این پرسش که آیا این هنرها زاد و ولد دارند و آیا به فکر تکثیر و حفظ آنها هستیم، پاسخ داد: این سرچشمه‌ها به زودی در اثر بی‌توجهی خشک خواهند شد.
ستاری گفت: شهرداری تهران و سایر شهر‌ها باید به این موضوع توجه کنند. بسیاری از املاک تحت نظر شهرداری و سازمان میراث فرهنگی است. میراث فرهنگی فقط شامل اشیاء نیست؛ نفس می‌کشد و آخرین نفس‌هایش را می‌کشد. لطفاً به داد آن برسید. از توجه شما سپاسگزارم و امیدوارم با حضور شما این هنرها ماندگار شوند.
انتهای پیام/ 121
