به گزارش خبرنگار سیاسی دفاع‌پرس، نشست خبری همایش ما و غرب در آراء و اندیشه‌های امام خامنه‌ای امروز (یکشنبه) با حضور «محمد اسحاقی» معاون آموزشی و پژوهشی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، «موسی حقانی» دبیر علمی همایش، «موسی نجفی» و «محمدجواد لاریجانی» از اعضای شورای سیاستگذاری این همایش در دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای برگزار شد.
تمدن غرب در بحران مشروعیت قرار دارد
«محمد اسحاقی» معاون آموزشی و پژوهشی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای در این نشست با بیان اینکه تمدن و فرهنگ غرب علی‌رغم دستاورد‌های علمی و فناوری، امروز در بحران‌های جدی هویتی و اخلاقی گرفتار شده است، اظهار داشت: انقلاب اسلامی از آغاز ماهیت حقیقی تمدن غرب را شناخته و نسبت به خطرات آن هشدار داده بود.
وی افزود: امروز ما از روز ملی مبارزه با استکبار جهانی به سمت روز جهانی مبارزه با استکبار جهانی حرکت کرده‌ایم و این تحول نتیجه ایستادگی ملت ایران و روشنگری امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
اسحاقی تصریح کرد: در طول تاریخ انقلاب اسلامی، افشای چهره واقعی تمدن غرب و بیداری ملت‌ها موجب شده است که غرب با وجود ادعای تمدن‌آفرینی و پایان تاریخ، اکنون با چالش‌های جدی در عرصه‌های نظری و عملی روبه‌رو شود.
وی با اشاره به مبانی فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه نقد تمدن غرب اظهار داشت: در منظومه فکری ایشان، مباحثی، چون حقوق بشر، دموکراسی، سکولاریسم، حقوق زنان و کودکان از منظر غربی، همگی بر پایه دوگانگی و سلطه‌جویی استوار است. غرب پس از جنگ جهانی دوم با بهره‌گیری از قدرت نظامی، اقتصادی، رسانه‌ای و فناوری، نظام سلطه‌ای را بر جهان تحمیل کرد اما با پیروزی انقلاب اسلامی این ساختار سلطه دچار تزلزل شد.
معاون آموزشی و پژوهشی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای تأکید کرد: امروز بنیاد‌های نظری تمدن غرب بیش از هر زمان دیگری افشا شده است. رفتار قدرت‌های غربی در قبال ملت‌های مظلوم به‌ویژه در غزه، لبنان و ایران نشان می‌دهد که آنان کمترین اعتقادی به حقوق بشر ندارند و تنها منافع خود را محور قرار داده‌اند.
وی ادامه داد: پروژه‌های تمدن غربی در مناطق مختلف از آسیای میانه تا آمریکای لاتین و غرب آسیا با شکست‌های پی‌درپی مواجه شده و دیگر توان اجرای کامل برنامه‌های گذشته خود را ندارند. این نشانه‌ای از افول تاریخی تمدن غرب است.
اسحاقی خاطرنشان کرد: آگاهی‌بخشی به ملت‌ها و نخبگان می‌تواند نقش مؤثری در افشای چهره واقعی نظام سلطه داشته باشد. همایش «ما و غرب در آراء و اندیشه‌های امام خامنه‌ای» در همین راستا طراحی شده است تا دستاورد‌های علمی و نظری مرتبط با این موضوع ارائه شود.
وی اعلام کرد: این همایش روز ۱۹ آبان‌ماه در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار می‌شود و در آن اندیشمندان، پژوهشگران و شخصیت‌های داخلی و خارجی به ارائه دیدگاه‌های خود خواهند پرداخت. همچنین نشست‌های علمی از روز‌های ۱۳ و ۱۴ آبان به‌صورت تکمیلی برگزار خواهد شد.
اسحاقی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: در تحلیل کلان رهبر معظم انقلاب، تمدن غرب که بر پایه نظریات سکولار و قدرت‌طلبانه بنا شده، امروز در عرصه فرهنگی و معرفتی دچار فروپاشی است. ملت ایران با تکیه بر سنت‌های الهی و تجربه انقلاب اسلامی توانسته گفتمان مقاومت را به حرکتی جهانی تبدیل کند که در خدمت بیداری و نجات بشریت است.
وی در پایان نقش رسانه‌ها را در تبیین این مباحث کلیدی دانست و تأکید کرد: اصحاب رسانه باید با زبان‌های گوناگون این واقعیت‌ها را برای افکار عمومی جهان تبیین و منتقل کنند.
همایش «ما و غرب» بازخوانی ۲۲۰ سال مواجهه ایران و جهان اسلام با نظام سلطه است
موسی حقانی دبیر علمی همایش نیز در این نشست با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) و گرامیداشت یاد شهدای انقلاب اسلامی به‌ویژه شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و غزه و سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، گفت: حدود یک سال و نیم پیش با توجه به تحولات جهانی و تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر وقوع یک پیچ تاریخی در نظام بین‌الملل، ضرورت پرداخت علمی و دقیق به شناخت غرب و نظام سلطه احساس شد.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر مکرر بر پوست‌اندازی نظام بین‌الملل و تغییر نظم جهانی تأکید کرده‌اند. در این شرایط باید جایگاه و نقش ایران در این فرایند مشخص شود؛ چراکه برای نخستین‌بار در ۲۲۰ سال اخیر ایران و جریان مقاومت در این پیچ تاریخی به‌صورت فعال نقش‌آفرینی می‌کنند.
حقانی با اشاره به تجربه تاریخی ملت‌های مسلمان در مواجهه با غرب گفت: در دو پیچ تاریخی گذشته ملت‌های مسلمان و از جمله ایران قربانی سیاست‌های سلطه‌جویانه غرب شدند اما به برکت انقلاب اسلامی این‌بار ایران در جایگاه کنشگر فعال قرار گرفته است. از این رو لازم بود رابطه تاریخی ۲۲۰ ساله ایران و جهان اسلام با غرب مورد بازخوانی قرار گیرد.
وی تصریح کرد: از ابتدا بنا بر این بود که همایش به یک گردهمایی سخنرانی محدود نشود بلکه به‌صورت یک پویش علمی گسترده طراحی شود تا نیاز جامعه ایرانی به شناخت عمیق‌تر غرب و نظام سلطه را پاسخ دهد. متأسفانه با وجود دو قرن و نیم مواجهه با غرب هنوز در بخش‌هایی از جامعه عمق لازم در شناخت تمدن غرب وجود ندارد.
دبیر علمی همایش در تبیین دیدگاه‌های تاریخی ایرانیان نسبت به غرب گفت: در ۲۲۰ سال اخیر سه رویکرد در مواجهه با غرب وجود داشته است: نخست، رویکرد شیفته‌وار که نخبگان ایرانی با حیرت و تحسین به غرب نگریستند و تبعیت از آن را راه نجات کشور دانستند؛ دوم، رویکرد مرعوبانه که بر اساس آن علی‌رغم شناخت سلطه‌گری غرب، برخی به سازش و تسلیم در برابر آن رسیدند و سوم، رویکرد عزتمندانه و عاقلانه که با تکیه بر ظرفیت‌های تمدنی ایران، ضمن استفاده از تجربه‌های بشری، سلطه غرب را نپذیرفت و به ایجاد تمدن نوین اسلامی باور داشت.
حقانی افزود: هدف همایش، شناخت مبانی و اصول حاکم بر تفکر، سبک زندگی و تمدن غرب، تبیین ماهیت سلطه‌گری و روش‌های استعمار نو و فرانو و همچنین بازشناسی ظرفیت‌های تمدنی و گفتمان مقاومت در مواجهه با نظام سلطه است.
وی محور‌های دوازده‌گانه همایش را چنین برشمرد:
۱. چیستی تمدن غرب و بایسته‌های شناخت آن
۲. ماهیت استعماری غرب و سیر تاریخی استعمار
۳. راهبرد‌ها و روش‌های سلطه بر جهان
۴. کشورهای استعمارگر و مناطق تحت سلطه
۵. انقلاب‌های ضد استعماری
۶. ظرفیت‌های تمدنی ایران در مواجهه با استعمار
۷. راهبرد‌های سلطه غرب در ایران
۸. دکترین مقاومت و نهضت‌های ضد استعماری
۹. شخصیت‌های ضد سلطه در تاریخ ایران
۱۰. انقلاب اسلامی و الگوی مقابله با نظام سلطه
۱۱. ماهیت استعماری رژیم صهیونیستی
۱۲. ماهیت استعماری ایالات متحده آمریکا
حقانی ادامه داد: ذیل این محور‌ها بیش از ۳۰۰ موضوع فرعی تعریف شده است و خوشبختانه مقالات دریافت‌شده بخش قابل توجهی از این موضوعات را پوشش داده‌اند. در مجموع ۵۵۵ چکیده و ۴۶۵ مقاله دریافت شد که از میان آنها ۳۸۵ مقاله پذیرفته شد.
وی خاطرنشان کرد: در مسیر برگزاری همایش، ۵۶ پیش‌نشست علمی برگزار شده و حدود ۱۰۰ مقاله در طول هفته جاری ارائه خواهد شد. همچنین تاکنون ۵۰ مصاحبه علمی با شخصیت‌های داخلی و خارجی انجام شده است. افزون بر این ۵۰ مرکز علمی و دانشگاهی با دبیرخانه همایش همکاری داشته‌اند که از جمله آنها می‌توان به دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه امام صادق (ع)، جامع‌المصطفی، دانشگاه قم، دانشگاه تهران، حوزه علمیه خراسان و حوزه علمیه تهران اشاره کرد.
حقانی در ادامه با اشاره به گستره جغرافیایی پیش‌نشست‌ها گفت: این نشست‌ها در شهر‌های تهران، گرگان، مشهد، تبریز، زاهدان، دزفول، اهواز، قم، شهر قدس، ری، کرمانشاه، شیراز، اصفهان و همچنین در شهر‌های بانکوک، استانبول، کراچی، کابل و اسلام‌آباد برگزار شده‌اند.
وی ضمن گرامیداشت یاد شهید دکتر تهرانچی رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: ایشان در مراحل اولیه طراحی همایش همراهی مؤثری داشتند و خوشبختانه همکاری دانشگاه آزاد پس از شهادت ایشان نیز ادامه یافت.
حقانی درباره دستاورد‌های علمی همایش نیز اظهار داشت: در مرحله نخست، مجموعه چکیده‌های مقالات در یک جلد و مجموعه کامل مقالات در ۱۲ جلد منتشر می‌شود. همچنین کتاب مجموعه نشست‌های علمی، کتاب مصاحبه‌های علمی و سه جلد اثر جدید شامل سایه‌های غروب: ماهیت غرب در تفکر و تجربه رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و شکست منطق سلطه غربی در بیانات رهبر معظم انقلاب در دست انتشار است که در مجموع حدود ۲۰ عنوان کتاب از محصولات این پویش علمی در آستانه انتشار قرار دارد.
وی در پایان با اشاره به برگزاری اصلی همایش گفت: روز ۱۹ آبان‌ماه در سالن همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما، نشست‌های علمی و ارائه مقالات برگزیده برگزار خواهد شد. همچنین دسترسی آنلاین برای علاقه‌مندان در سراسر کشور فراهم شده تا بتوانند به‌صورت مجازی در جریان مباحث علمی همایش قرار گیرند.
اندیشه سیاسی امام خامنه‌ای تمدن‌ساز است
موسی نجفی عضو شورای سیاستگذاری همایش «ما و غرب در آرا و اندیشه‌های امام خامنه‌ای» در نشست خبری این همایش با اشاره به اهمیت بازخوانی مبانی نظری انقلاب اسلامی اظهار داشت: در دهه‌های اخیر، در عرصه‌های مختلف سیاسی و مدیریتی کشور، عمل بر نظر پیشی گرفته و به مباحث نظری و استدلالی کمتر پرداخته شده است.
وی افزود: شهید مطهری معتقد بود یکی از آفات نهضت‌های اسلامی، نداشتن طرح و برنامه برای آینده است و این مسئله ضرورت پرداختن به حوزه نظر را دوچندان می‌کند.
نجفی گفت: بر همین اساس، همایش «ما و غرب» طراحی شد تا با نگاهی نظری و اندیشه‌محور به مباحثی چون استعمار و مواجهه فکری با غرب پرداخته شود.
وی با تأکید بر لزوم استفاده از ادبیات بومی در نقد غرب افزود: در سال‌های نخست انقلاب، نقد غرب با ادبیات چپ همراه بود و این رویه هنوز هم تا حدی ادامه دارد در حالی‌که باید از یک ادبیات ملی، مذهبی و بومی برای بیان مفاهیم خود بهره ببریم.
این عضو شورای سیاستگذاری همایش، در تبیین سابقه تاریخی تقابل ایران و غرب تصریح کرد: دوگانگی میان ایران و غرب تنها مختص دوران معاصر نیست، بلکه در تاریخ ایران باستان نیز نشانه‌های آن وجود دارد. از تقابل ایران و یونان گرفته تا در دوره اسلامی، در رویدادهایی مانند فتح قسطنطنیه یا سقوط اندلس، این مواجهه دیده می‌شود؛ در قرون اخیر و از زمان انقلاب فرانسه و حضور ناپلئون در مصر، غرب خود را مرکز عالم پنداشت و این نگرش تا امروز ادامه یافته است.
نجفی با اشاره به جامعیت نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی در مواجهه با غرب گفت: اندیشه سیاسی ایشان دارای هاضمه‌ای تمدنی است که می‌تواند ایران باستان، جهان اسلام و تجربه بیداری اسلامی را در کنار هم ببیند؛ جریان بیداری اسلامی در روزگار ما توانسته معنا و عمق جدیدی به نسبت «ما و غرب» ببخشد.
وی تصریح کرد: اندیشه سیاسی رهبر انقلاب یک تفکر واکنشی نیست بلکه مبتنی بر اصول و مبانی نظری مستدل است. این اندیشه نه‌تنها نظریه‌پردازی صرف در کتابخانه‌ها نیست بلکه در عرصه عمل نیز به اجرا درآمده و در سطوح بالای مدیریتی کشور نمود یافته است.
نجفی با تأکید بر ماهیت تمدنی این اندیشه خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی تنها جنبشی درون‌مرزی نیست بلکه حرکتی است که نظم جهانی موجود از صلح وستفالی (۱۶۴۸ میلادی) تاکنون را به چالش کشیده است لذا نظریه سیاسی رهبر انقلاب نشان می‌دهد جمهوری اسلامی در برابر نظم غربی منفعل نیست بلکه به‌صورت فعال و تمدن‌ساز در صحنه جهانی حضور دارد.
عضو شورای سیاستگذاری همایش افزود: در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی، تقابل صرف میان لیبرالیسم و جمهوری اسلامی مطرح نیست بلکه مواجهه‌ای تمدنی میان اسلام و غرب دیده می‌شود؛ مواجهه‌ای که از یک‌سو قدسیت و معنویت را در برابر سکولاریسم قرار می‌دهد و از سوی دیگر افول تمدن غرب را در برابر بیداری اسلامی آشکار می‌سازد.
وی تأکید کرد: امروز با محوریت ایران، جریان بیداری اسلامی به مرحله‌ای تمدنی رسیده و در برابر مطلق‌انگاری غربی، مفهوم جدیدی از حضور مردمی و فعال را ارائه کرده است؛ مردمی که با مکاتب لیبرالیستی و مارکسیستی تعریف نمی‌شوند و هویت خود را در فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی بازمی‌یابند.
نجفی گفت: اندیشه سیاسی رهبر معظم انقلاب، تفکری غیرغربی است نه الزاماً ضدغربی؛ اما چون غرب خود را مرکز عالم می‌پندارد، هر تفکر دیگری را ضد خود می‌داند. این تفکر الهی و تمدنی، ضمن نقد ادعای «پایان تاریخ» غرب، بشریت را به سوی عصر موعود و تحقق وعده‌های الهی فرا می‌خواند.
غرب باید بداند که ملت ایران اهل معامله بر سر اصول خود نیست
«محمدجواد لاریجانی» عضو شورای سیاستگذاری همایش «ما و غرب در آراء و اندیشه‌های امام خامنه‌ای»، هم در این نشست با اشاره به ضرورت بازخوانی مبانی نظری رابطه ایران و غرب عنوان کرد: هدف اصلی من ارائه چارچوبی برای تعامل معقول، هدفمند و واقع‌بینانه با غرب است. برای این منظور باید مجموعه کشورهای غربی را به عنوان یک کل در نظر بگیریم تا بتوانیم الگوهای رفتاری و ساختاری آنها را بهتر درک کنیم.
وی با تأکید بر اینکه شناخت غرب تنها از مسیر مطالعه تمدنی و تاریخی ممکن است، افزود: غرب دارای توان علمی و تمدنی چشمگیری است، اما در ساحت فرهنگی و سیاسی با نوعی خودبزرگ‌بینی و خودمحوری مواجه است. در نگاه غرب، تمدن غربی محور و معیار همه تمدن‌ها تلقی می‌شود و سایر ملت‌ها باید خود را با آن تطبیق دهند. این نگاه، ریشه بسیاری از رفتارهای استعماری و تحقیرآمیز غرب نسبت به جهان غیرغربی است.
لاریجانی با اشاره به مبانی فکری حاکم بر سیاست غرب اظهار کرد: تفکر سکولار لیبرال و دموکراسی لیبرال، ستون‌های فکری تمدن غرب را تشکیل می‌دهند. غرب بر این باور است که دموکراسی لیبرال تنها مدل ممکن برای اداره جامعه انسانی است در حالی که تجربه تاریخی نشان داده که دموکراسی در فرهنگ‌های مختلف اشکال و مسیرهای گوناگونی دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه یکی از مؤلفه‌های اساسی در رفتار غرب «امنیت‌محوری» است، گفت: غربی‌ها پس از حوادثی چون ۱۱ سپتامبر، امنیت را به عنصر محوری در سیاست داخلی و خارجی خود تبدیل کردند و برای حفظ آن از هر نوع خشونت، تهاجم یا نقض حقوق بشر نیز ابایی ندارند. رفتارهای امروز آنها در غزه و لبنان نمونه آشکار این منطق است.
عضو شورای سیاستگذاری همایش خاطرنشان کرد: در چهار دهه گذشته، غرب در حوزه‌های مختلف فرهنگی، رسانه‌ای، امنیتی، نظامی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کرده است. این مجموعه رفتارها نشان می‌دهد که رابطه ما با غرب صرفاً یک موضوع سیاسی نیست بلکه مسئله‌ای تمدنی و راهبردی است که باید برای آن دکترین مشخصی تدوین شود.
لاریجانی سپس به تبیین دو رویکرد اصلی جمهوری اسلامی در تعامل با غرب پرداخت و بیان داشت: در کشور ما دو دکترین قابل شناسایی است؛ نخست دکترین برجامی که بر سه پایه «واقع‌گرایی استیصالی»، «شجاعت معکوس» و «اعتماد به غرب به عنوان ضرورت عملی» استوار است. در این نگاه، راه نجات کشور در سازش با غرب و اعتماد به وعده‌های آنها دیده می‌شود.
وی افزود: در مقابل، دکترین مقاومتی بر اساس آموزه‌های امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی بر رد استیصال، اعتماد به ظرفیت‌های داخلی و حفظ عزت و استقلال ملی تأکید دارد. این دکترین، تعامل با غرب را نفی نمی‌کند اما آن را در چارچوب اصول و منافع ملی تعریف می‌کند.
عضو شورای سیاستگذاری همایش با اشاره به تجربه مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد: جمهوری اسلامی اهل مذاکره است اما مذاکره‌ای که بر مبنای عزت، حکمت و مصلحت باشد. ما مذاکره را به عنوان ابزار حل مسئله می‌شناسیم نه ابزار تسلیم. غرب باید بداند که ملت ایران اهل معامله بر سر اصول خود نیست.
لاریجانی همچنین درباره نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئله هسته‌ای گفت: فتوای صریح ایشان مبنی بر حرمت تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای، نشان می‌دهد که در مکتب اهل‌بیت(ع) و نظام اسلامی خشونت افسارگسیخته جایی ندارد. در عین حال برخورداری از توان هسته‌ای صلح‌آمیز و فناوری پیشرفته حق مسلم ملت ایران است و نمی‌توان آن را محدود کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: اندیشه سیاسی رهبر انقلاب برخلاف بسیاری از نظریه‌پردازی‌های انتزاعی، یک اندیشه عملیاتی و تجربه‌شده است که در طول چهار دهه در عرصه واقعی آزموده شده و توانسته در بالاترین سطوح نظام سیاسی و مدیریتی کشور راه خود را باز کند.
عضو شورای سیاستگذاری همایش خاطرنشان کرد: ما با انقلابی روبه‌رو هستیم که نظم جهانی پس از ۱۶۴۸ را به چالش کشیده و برخلاف جریان سلطه‌محور غرب، بر پایه ایمان، استقلال و عدالت شکل گرفته است. به همین دلیل، غرب از این انقلاب نگران است؛ چرا که آن را نقطه آغاز افول تمدنی خود می‌بیند.
وی گفت: تفکر سیاسی امام و رهبری، صرفاً یک اندیشه ضدغربی نیست، بلکه نوعی تفکر غیرغربی است که بر اساس فلسفه الهی تاریخ، امکان ارائه الگویی نوین از تمدن اسلامی را فراهم می‌کند. این تفکر به غرب هشدار می‌دهد که شما پایان تاریخ نیستید؛ عصر جدید در حال طلوع است و به حول خداوند آینده از آن ما خواهد بود.
انتهای پیام/381
