به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، نشست خبری سومین همایش علمی «هیئات و آیین‌های مذهبی» صبح امروز (یکشنبه) با حضور حجت‌الاسلام مجید باباخانی، رئیس سازمان هیئات و تشکل‌های دینی و علی غلامی، دبیر علمی همایش در مجتمع فرهنگی سرچشمه برگزار شد.
علی غلامی، دبیر علمی سومین همایش علمی «هیئت و آئین‌های مذهبی» با طرح این پرسش که «نقطه تلاقی هیئت و خانواده» کجاست، گفت: می‌توان به خانواده و هیئت از دو منظر متفاوت نگریست؛ دو نوع نگاه به خانواده و دو نوع نگاه به هیئت وجود دارد که براساس آن معنا و کارکرد این دو نهاد تغییر می‌کند.
دبیر همایش علمی «هیئت و آئین‌های مذهبی» گفت: در نگاه رایج و متأثر از اندیشه مدرن جامعه از دو نهاد «فرد» و «اجتماع» تشکیل شده است. در این چارچوب خانواده بخشی از جامعه تلقی می‌شود و هر نوع برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و تحلیل درباره خانواده، ذیل ساختار جامعه تعریف می‌شود. در نگاه نخست، این تلقی شاید بدیهی به نظر برسد که جامعه مجموعه‌ای از افراد است و نهادهایی در آن فعالیت می‌کنند که یکی از آنها خانواده است. بنابراین، ظاهراً مشکلی در این تعریف وجود ندارد.
وی عنوان کرد: اما در نگاه دوم که در آثار شهید مطهری مورد تاکید قرار گرفته است، با این رویکرد متفاوت است. ایشان معتقدند باید کارکرد، سازمان و سازوکار تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده را مستقل از جامعه بررسی کرد، زیرا خانواده نهادی دارای اصالت بوده و تنها یک زیرمجموعه یا سازمان اجتماعی تلقی نمی‌شود. برای توضیح می‌توان مثالی ساده بیان کرد؛ اگر در جامعه فردی مورد ضرب و جرح قرار گیرد، رسیدگی به آن طبق قانون مجازات اسلامی انجام می‌شود؛ اما همان رفتار در فضای خانواده، شرایط، احکام، آثار و نحوه رسیدگی متفاوتی دارد؛ بنابراین نمی‌توان خانواده را صرفاً در دل جامعه و هم‌عرض سایر سازمان‌ها قرار داد، زیرا این امر موجب تضعیف مزیت‌ها، کارکردها و پیامدهای ویژه خانواده خواهد شد.
غلامی ادامه داد: بر همین اساس ما از میان دو قرائت خانواده، قرائتی را می‌پذیریم که طبق نظریه شهید مطهری خانواده را نهادی اصیل و در کنار «فرد» و «جامعه»، یک رکن بنیادین و مستقل می‌داند؛ نه نهادی طبیعی که در جامعه حل و مستحیل شده باشد. هیئت نیز همچون خانواده قابل تفسیر در دو چارچوب معنایی است. در نگاه نخست هیئت محلی برای بیان حزن و فرح اهل بیت (ع) قلمداد می‌شود؛ چنان‌که در بیان روایی آمده است که شیعیان ما از ما هستند؛ با حزن ما محزون و با شادی ما شاد می‌شوند. این نگاه صحیح و لازم است، اما کافی نیست.
هیئت؛ محل احیای امر اهل بیت (ع)
غلامی با بیان اینکه در نگاه عمیق‌تر هیئت را باید محل احیای امر اهل بیت (ع) دانست، گفت: در این چارچوب، هیئت صرفاً موقعیت مناسکی یا احساسی نیست، بلکه بستری برای معرفت‌افزایی، هدایت اجتماعی و زمینه‌سازی برای تحقق تمدن اسلامی است. براساس این نگاه هیئت وظیفه دارد نقشی فعال در پرورش انسان مؤمن، مسئول و تمدن‌ساز ایفا کند. بر مبنای نگاه تمدنی نمی‌توان تنها بر نقش فرد یا جامعه تأکید کرد؛ بلکه خانواده نیز دارای موضوعیت و اثرگذاری است. از این منظر هیئت می‌تواند در تشکیل، تثبیت، تحکیم و تعالی خانواده نقشی بی‌بدیل داشته باشد. در مقابل خانواده نیز می‌تواند سرمایه انسانی، تربیتی و فرهنگی لازم برای کارکرد تمدنی هیئت را فراهم آورد. بنابراین، هیئت و خانواده دارای رابطه دوسویه و تأثیر متقابل هستند و نباید هیچ‌یک را در دیگری مستحیل و بی نقش فرض کرد.
دبیر علمی همایش هیئت و آئین‌های مذهبی اظهار کرد: از همین رو، مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۵ در دیدار با مداحان تأکید کردند که «پدیده هیئت و مداحی نیازمند پژوهش علمی است». موضوعاتی همچون تأثیر محتوا، شعر، نوحه، آهنگ، سبک اجرا و پیام‌های هیئت بر نسل نوجوان و جوان از جمله مسائل قابل تحقیق و مبتنی بر روش‌های علمی است.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ موضوع همایش «هیئت در آئینه تاریخ» بود که با دریافت ۱۰۰ مقاله و پذیرش ۶۰ مقاله و برگزاری ۱۱ پیش‌نشست علمی، در روز ۲۶ فروردین سال ۱۴۰۲ برگزار شد. در سال ۱۴۰۳، عنوان همایش «روایت اجتماعی هیئت» تعیین شد که ۲۰۰ مقاله دریافت و ۹۱ مقاله پذیرفته شد. در این سال ۱۸ پیش‌نشست برگزار و مراسم اصلی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران تشکیل شد.
هیئت کنشگر؛ قیام خانوادگی
غلامی بیان کرد: در سال ۱۴۰۴ موضوع همایش «هیئت کنشگر؛ قیام خانوادگی» تعریف شده است و برنامه‌ریزی برای افتتاحیه، پنل‌های تخصصی و اختتامیه انجام شده است. به‌دلیل تحولات اخیر منطقه و پیامدهای جنگ ۱۲ روزه، تصمیم بر آن شد که اختتامیه همراه با افتتاحیه و پنل‌ها در خردادماه ۱۴۰۵ برگزار شود. در پایان امید است آنچه تاکنون بیان و برنامه‌ریزی شده است، به توفیق الهی تحقق یابد و گامی مؤثر در مسیر تعالی خانواده، بالندگی هیئت و تحقق تمدن نوین اسلامی باشد.
انتهای پیام/ 121
