به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، سازمان عفو بینالملل اخیرا در بازرسی از یک روستا در شمال یمن بمب خوشهای عمل نکردهای را کشف کرد. این در حالی است که دهها سال از منع بینالمللی استفاده از این بمب که در بیش از 100 کشور جهان ممنوع اعلام شدهاست، میگذرد.
سازمان عفو بینالملل به نقل از یکی از ساکنان روستایی در استان حجه، در حدود 10 کیلومتری مرز عربستان سعودی نوشت: «در منطقهای نزدیک به روستای ما، بمبها از درختان آویزان هستند.»
بر همین اساس عفو بینالملل در نامهای به دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس از وی خواسته است درباره رسوایی استفاده از بمبهای خوشهایBL-755 که در روستایی در شمال یمن مورد استفاده قرار گرفته است فورا بررسیهای لازم را به عمل آورد.
جنگنده بمب افکن تورنادو،ساخت بریتانیا. 82 فروند از این جت چندمنظوره در اختیار ارتش سعودی قرار دارد
سازمان عفو بینالملل همچنین با انتشار بیانیهای اعلام کرد شواهد تازهای از استفاده بمبهای خوشهای ساخت امریکا، انگلیس و برزیل در حملات هوایی عربستان به یمن یافته است. این گروه حقوق بشری در بیانیه خود نوشت بمبهای خوشهایِ منفجر نشده در شمال یمن، مناطق مختلف این کشور را به «میدانهای مین» برای غیرنظامیان مبدل کرده است.
براساس آنچه در این بیانیه ذکر شده است، خانوادههایی که در پی آتشبس موقت و شکنندۀ اخیر در یمن در حال بازگشت به خانههای خود هستند در معرض خطر شدید مواجهه با جراحت جدی یا حتی مرگ قرار دارند. لاما فاکح، مشاور ارشد حوزۀ بحرانِ سازمان عفو بینالملل در این باره گفت: «حتی با وجود کاهش مخاصمات، زندگی و حیات غیرنظامیان از جمله کودکان به دلیل مواجهۀ آنها با میدانهای مین کماکان در خطر است.»
وی افزود: «غیرنظامیان تا زمانی که مناطق آلوده در داخل و حومه خانههایشان شناسایی و از بمبهای خوشهای مرگبار و دیگر مهمات منفجر نشده پاکسازی نشوند، در امان نخواهند بود.»
براساس اعلام سازمان عفو بینالملل کودکان بسیاری در میان قربانیان غیرنظامیِ انفجارِ مهمات عمل نکرده در مناطق مختلف یمن هستند و جامعۀ بینالملل باید برای پاکسازی مناطق آلوده همکاری کند.
بر اساس اظهارات مقامات این نهاد بین المللی، نه عربستان و نه هیچ یک از همپیمانانش در ائتلاف عربی حمله به یمن، تا کنون به عضویت در کنوانسیون منع استفاده از تسلیحات خوشه ای تن نداده اند. با این حال بر اساس قوانین بین المللی حقوق بشر آنها مجاز به استفاده از جنگ افزارهای غیرمتعارف کشتار جمعی نبوده و نیستند.
گفتنی است به موجب معاهده سال 2008 که 119 کشور آن را امضا کردند، استفاده از بمب های خوشهای که خطر طولانی مدت بر حیات انسان دارد ممنوع است. تامین کنندگان این تسلیحات از جمله آمریکا و برزیل نیز این معاهده را امضا نکرده اند.
این نخستین گزارش تایید شده از کشف تسلیحات غیر مجاز بریتانیایی در یمن است. اما ازابتدای یورش نیروهای ائتلاف سعودی به خاک یمن تاکنون استفاده از 6 نوع بمب خوشه ای گزارش شده بود. انواع دیگر شامل نوع برزیلی Avibras ASTROS و نمونههای آمریکایی BLU-108/B و CBU-105 بوده که پیشتر توسط عفو بینالملل به ثبت رسیده بود. به گزارش این سازمان، قرارداد ساخت 1300 عدد از بمب نوع CBU-105در ماه آگوست 2013 به مبلغ 641 میلیون دلار میان مقامات سعودی و آمریکایی منعقد شد.
بمب خوشهای BL-755 برای استفاده جنگندههای «تورنادوی» ساخت بریتانیا طراحی شدهاست که نیروی هوایی عربستان سعودی از آنها در حملات هوایی خود به یمن استفاده میکند.
نمونه ای از بقایای بمبهای خوشهای BL-755 که در استان حجه در شمال یمن پیدا شده است
این سلاح در دهه 1970 میلادی در یک کارخانه اسلحه سازی به نام «Hunting Engineering» در منطقه «بدفوردشایر» در شرق انگلیس ساخته شد. بی.ال-755 بمب 1000 پوندی (450 کیلوگرمی) تشکیل شده از 21 خوشه 7 تایی و در مجموعه شامل 147 بمب کوچک است که در صورت انفجار منطقه گستردهای را تحت الشعاع قرار میدهند.
این بمبهای خوشهای البته اغلب اوقات پس از شلیک منفجر نمیشوند و بعدها هنگامی که غیر نظامیان بیگناه به آنها نزدیک شده و سعی در برداشتن آنها دارند، بسیاری را به کشتن میدهند.
سازمان عفو بینالملل اعلام کردهاست که دولت بریتانیا برای ردیابی محل نگهداری بمبهای خوشهای که در گذشته فروخته شدهاند باید بیشتر تلاش کند و ذخایر موجود خود را نیز کاملاً از بین ببرد.
به باور ناظران، بریتانیا در میان دهههای 1980 تا 1990 میلادی مقادیر بسیار زیادی بمب خوشهای به عربستان سعودی و امارات متحده عربی، یکی از اعضای اصلی ائتلاف سعودی در تهاجم به یمن، فروخته است.
عربستان سعودی همچنین تعداد زیادی از جنگندههای تورنادوی بریتانیا را خریداری کرده و انگلیسیها قراردادهایی برای ارائه آموزش خلبانی و خدمات پس از فروش در مورد این جتها با سعودیها منعقد کردهاند.
در این رابطه روزنامه انگلیسی ایندیپندنت صبح امروز (3 خرداد) به نقل از مدیر بخش کنترل تسلیحاتِ شاخه سازمان عفو بینالملل در بریتانیا نوشت: اگر نقش کارکنان انگلیسی در استفاده عربستان از بمبهای خوشهای در یمن اثبات شود، یک «رسوایی مطلق» به بار خواهد آمد.
مدیر بخش کنترل تسلیحات شاخه بریتانیا در سازمان عفو بینالملل گفت: «بمبهای خوشهای یکی از کثیفترین تسلیحات در تاریخ جنگ هستند که به درستی در بیش از یکصد کشور استفاده آن ممنوع اعلام شده است. لذا پیدا شدن یک بمب خوشهایِ ساخت انگلیس در یک منطقه غیرنظامی در یمن حقیقتاً تکاندهنده است.»
این فعال در زمینه کنترل تسلیحات گفت: «با توجه به اینکه به احتمال بسیار زیاد جنگندههای تورنادو از این نوع از بمبهای خوشهای استفاده میکنند و بریتانیا این جنگندهها را نیز به عربستان سعودی فروخته است، حتی ممکن است کارکنان پشتیبانی انگلیسی نیز در بمباران خوشهای یمن درگیر بوده باشند. اگر این امر تأیید شود، یک رسوایی مطلق به بار میآید.»
ایندیپندنت در ادامه مینویسد: غیرنظامیان در یمن به سازمان عفو بینالملل گفتند آنها مجبور هستند که بمبهای خوشهای را خودشان از بین ببرند چرا که میترسند کودکان به بازی با آنها بپردازند و جان خود را از دست بدهند.
«هندی ابراهیم»، یک جوان 25 ساله یمنی که دو فرزند دارد و ساکن روستایی در منطقه حیران در استان حجه است، گفته هنگامی که همراه با دیگر روستاییان در حال پاکسازی روستا از «صدها گلوله بمب» بوده است، هر دو دستش در اثر انفجار آسیب میبینند.
به گفته این فرد حمله هوایی عربستان به روستاهای حجه اواخر مرداد یا شهریور سال 1394 رخ داد و تنها برخی از گلولههای انفجاری بمبهای خوشهای منفجر شدند.
وی افزود: «آپاچیها (باگردهای نظامی) نیز به مردمی که در حال فرار بودند، شلیک میکردند. 500 بمب کوچک در سراسر روستا پخش شده بود. میخواستیم آنها را برداریم. برخی از آنها (بمبهای کوچک) در داخل حیاط و آشپزخان خانهها بودند. آنها (مسئولین مین زدایی) قول دادند که به اینجا میآیند، اما نیامدند. آنها به ما گفتند که در مناطق دیگر مشغول هستند. در ماه فوریه (اسفند 1394) مجبور شدیم به خاطر بچهها خودمان دست به کار شویم. در آن زمان من به داخل خانه رفتم و ده (بمب کوچک) را در یک سینی گذاشتم و از خانه خارج کردم. بمبها با یکدیگر برخورد کردند و یکی از آنها منفجر شد. سینی را رها کردم و همه بمبها منفجر شدند.»
یک انبار جمع آوری مواد منفجره عمل نکرده در منطقه حیران در استان حجه
ایندیپندنت به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه بریتانیا نیز نوشت: «بریتانیا عضو ائتلاف تحت رهبری عربستان نیست. نیروهای بریتانیایی در اجرای حملات، انجام عملیات یا انتخاب اهداف در یمن نقشی ندارند.»
این در حالیست که هیلاری بن، وزیر امور خارجه دولت در سایه بریتانیا در این باره گفت: «این گزارش تکاندهنده است و شواهد روشن دیگری از استفاده عربستان سعودی از بمبهای خوشهای را در یمن به نمایش میگذارد.»
دیده بان حقوق بشر نیز سال گذشته گفته بود که بر اساس تصاویر، فیلمهای ویدیویی و سایر شواهدی که به دست آورده، ائتلاف عربی به رهبری عربستان درحملات هوایی که به پایگاههای حوثیها در استان صعده در مناطق شمالی یمن داشته، از بمب های خوشهای استفاده کرده است.
در همین رابطه استفن گوس، مدیر بخش تسلیحات دیده بان حقوق بشر گفته بود: «این بمبها در منطقهای زراعی و در 600 متری یکی از نواحی پرجمعیت ریخته و باعث به خطر افتادن جان مردم محلی شده است.»
در واکنش به این گزارش، احمد عسیری سخنگوی ائتلاف با اعتراف به استفاده از بمبهای خوشه ای در یمن گفت: «این بمب ها را که گزارش دیده بان حقوق بشر درباره استفاده ریاض از آن با عنوان سلاح ممنوعه یاد کرده، آمریکا به ما فروخته و عربستان از این بمب ها برای هدف قرار دادن تجهیزات نظامی استفاده میکند.»
وی با طرح پرسشی گفت که استفاده از این بمب ها غیر قانونی نیست و اگر این بمب ها غیر قانونی است پس چرا آمریکا آنها را می فروشد؟
عربستان سعودی از ابتدای فروردین ماه سال 1394 با هدف بازگرداندن قدرت به عبدربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن و تضعیف جنبش مردمی انصارالله حملات هوایی خود را به خاک یمن آغاز کرد.
حملات ائتلاف سعودی طی بیش از یک سالِ گذشته زمینهساز گسترش قلمرو گروه تروریستی القاعده در این کشور فقیر عربی شده است.
ریاض همچنین بارها به بمباران اهداف غیر نظامی به جای هدف قرار دادن گروههای تروریستی از جمله القاعده در یمن متهم شده است.
به گفته منابع داخلی یمن، در حملات مرگبار ریاض که عمدتاً مناطق غیرنظامی را هدف میگیرد، بیش از 9 هزار و 500 نفر کشته شدهاند.
