به گزارش دفاع پرس از قم، در یادداشت سرهنگ احمد حسینی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان قم به مناسبت سی و چهارمین سالروز عملیات رمضان آمده است: جمهوری اسلامی ایران پس از آزادسازی خرمشهر و برای تنبیه دشمن متجاوز و از طرفی آشنایی و حضور یگانها در منطقه عمومی عملیات رمضان، در این منطقه اقدام به عملیاتی موسوم به "رمضان" نمود.
منطقه عملیاتی رمضان منطقهای مثلث شکل به وسعت 1600 کیلومتر مربع است که از شمال به کوشک و طلائیه و حاشیه جنوبی هورالهویزه به طول 50 کیلومتر و از غرب به رودخانه اروند به طول 80 کیلومتر و در شرق به خط مرزی شمالی – جنوبی از کوشک تا شلمچه به طول 60 کیلومتر منتهی میشود. بر روی رودخانه اروند در این قسمت چهار پل (دو پل در منطقه نشوه و دو پل در منطقه تنومه) و در جنوب غربی این رودخانه شهر صنعتی و بندری بصره قرار دارد.
دشمن تا قبل از فتح خرمشهر، از آنجا که این شهر را کلید بصره دانسته و از دست دادن آن را ناممکن میپنداشت و در شرق بصره مواضع مستحکمی نداشت، لیکن در فرصتی که از حضور فکری نیروهای خودی در لبنان و تاخیر در اجرای عملیات رمضان به دست آورد، تغییرات مهمی را در زمین منطقه ایجاد کرد که قسمت اعظم آن مبتنی بر تجارب عملیاتهای گذشته بود.
بدین ترتیب دشمن بعثی با احداث خاکریزهای مثلثی، خطوط پدافندی را ایجاد کرد، علاوه بر این، کانالی به طول حدود 30 کیلومتر و عرض یک کیلومتر را که مختص به پرورش ماهی بود با پمپاژ آب در آن و احداث موانع و کمین و سنگرهای تیر بار در حاشیه اش، به شکل مانعی بازدارنده در مقابل تهاجم نیروهای خودی به سمت بصره، آماده ساخت. همچنین در قسمت جنوبی منطقه که مقابل شلمچه واقع است، آب را رها کرد تا مانع عبور رزمندگان جمهوری اسلامی ایران شود.
پس از آزادسازی خرمشهر، اقدامات نظامی ایران با عملیات رمضان در شرق بصره آغاز شد. هدف از این عملیات آن بود که با حضور نیروهای نظامی ایران در پشت رودخانه اروند در شرق بصره و تسلط بر راه کارهای این شهر، شرایط سیاسی و موقعیت نظامی مطلوب برای جمهوری اسلامی جهت پذیرش شرایط ایران فراهم آید و در صورت عدم تحول در مواضع شورای امنیت سازمان ملل، شرایط برای ادامه نبرد آماده باشد.
مرحله نخست عملیات رمضان در ساعت 21:30 شامگاه سهشنبه 22 تیرماه 1361 با ابلاغ رمز مقدس "بسمالله القاصم الجبارین"، "یا صاحبالزمان ادرکنی" از سوی فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به قرارگاههای چهارگانه قدس، فجر، فتح و نصر، آغاز شد و پس از آن، رزمندگان اسلام به سنگرهای دشمن یورش بردند؛ این عملیات به دلیل پنج مرحلهای بودن در نوع خود منحصر به فرد و دارای ویژگیهای خاصی بود؛ از مقابل پاسگاه زید به طول پنج کیلومتر آغاز شد و تا هفتم مرداد به مدت 17 روز ادامه یافت.
فرماندهی تیپ 17 قم در عملیات رمضان ابتدا با شهید حسن درویش بود سپس با انجام تغییراتی در تاریخ دوم مرداد و آغاز مرحله چهارم، به شهید مهدی زین الدین واگذار شد و چند ماه بعد تیپ، به لشکر 17 امام علی بن ابی طالب(ع) به فرماندهی این سردار شهید ارتقا یافت.
حدود 13 گردان از استانهای سمنان، زنجان و قزوین و مِنجمله گردانهای قدس، شهید دلاک، صاحبالزمان(عج)، ثارالله، مالک، امام علی(ع) و امام حسن(ع) از شهرستان قم و همچنین سه گردان از ارتش در عملیات رمضان حضور داشتند.
نیروهایی که برای شرکت در عملیات رمضان در منطقه حاضر شده بودند، اغلب نیروهای آموزشی و جدید بودند که در پادگانهای آموزشی، دورههای لازم را دیده بودند؛ لذا طبق برنامهریزی آموزشی، گردانها به منطقهای به نام نخلک در حاشیه رودخانه کارون در حومه اهواز میرفتند و آموزشهای فشرده و بسیار سختی را در گرمای بالای 45 درجه جنوب میگذراندند که شامل راهپیمایی در روز و شب، باز آموزی انواع سلاحهای سبک و نیمهسنگین اعم از تیر بار، آر پی جی دوشکا، اجرای میدان تیر و تمرین زندگی در شرایط سخت بود.
رشادت و دلاوری رزمندگان اسلام و جانفشانی و ایثارگری آنان در این عملیات، بازتاب و تاثیرات گستردهای در رسانهها و موضعگیریهای دولتهای بیگانه داشت.
یاد و خاطره شهدای بزرگوار عملیات رمضان سال 1361 و ایثارگریهای رزمندگان اسلام در آن عملیات بزرگ را گرامی میداریم.
