گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس ـ رسول حسنی، از جلساتی که به طور منظم در سازمان سینمایی برگزار میشود، جلسات شورای پروانه ساخت است که نسبت به سال گذشته در همین زمان رشد چشم گیری داشته است. طی این جلسات فیلمنامههایی در ژانر اجتماعی قالب کمدی و انیمیشن پروانه ساخت دریافت کردهاند که متاسفانه سهم سینمای دفاع مقدس تنها یک فیلم است.
پرواز مغرضانه پروانهها
وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مهمترین نهاد فرهنگی کشور که وظیفه نظارت بر روند تولید و عرضه فیلم را دارد، جدای صیانت از ارزشهای انقلابی باید در تصمیم گیریها جدیت بیشتری نشان بدهد و در مقابل کسانی که به لحاظ قانونی صلاحیت تهیه فیلم را ندارند بایستد.
با نگاهی به آثار راه یافته به جشنواره فجر سال گذشته با دو نقیصه مهم روبه رو بودیم یک نبود فیلمهای متعددی در ژانر دفاع مقدس دو عدم تنوع در ژانر.
این دو مسئله سینمای ایران را بیش از پیش دچار فقر فرمالیستی میکند کما اینکه در تولید محتوی نیز گامی رو به جلو برنداشته است. تهیه کنندگان ترجیح میدهند تجربههایی را که امتحان خود را به خوبی پس دادهاند دوباره تجربه کنند و همان موضوعات را در شکلی دیگر با عنوان فیلم روانه پرده سینما کنند. تا زمانی هم که فرمول داستان میفروشد دست از سر آن برنمیدارند. مگر آنکه تهیه کننده دیگری با فرمولی جدید از راه برسد و بازار تولید تازهای باب شود.
فراوانی تولید در ژانر دفاع مقدس یکی از مطالبات و نیازهای کشور از مدیران و فعالان سینمای ایران است اهتمام به ساخت فیلم در سایر ژانرها نیز از نیازهای جدی و اساسی مخاطبان است که به آن توجهی نشده است. بخصوص سینمای ایران جز در قالب دارم در قالب دیگری طبعآزمایی مهمی نداشته است.
به عنوان مثال ژانری مهمی مثل سینمای پلیسی که بازتاب دهنده بخشی مهم از توان امنیتی ایران است در سینمای ما مطلقا سهمی ندارد. همچنان که به شدت نیازمند معرفی خود به عنوان کشوری مقتدر با توان نظامی بالا در جهان هستیم به همان نسبت هم باید امنیت تضمین شده در داخل کشور نیز معرفی شود.
ژانر اجتماعی به دلیل قصهای که کمتر نیازمند تحقیق است و همچنین تولید ارزانتر در این گونه سینمایی سبب شده تهیه کنندگان به عنوان بخشی که مسئله مالی گروه را مدیریت میکند و میخواهد سرمایه گذار را سریعتر به سود برساند رغبت بیشتری به این ژانر نشان میدهند.
با نگاهی به فیلمهایی که امسال پروانه نمایش گرفتهاند نباید انتظار داشت جشنواره فجر امسال موفقیتی در پی داشته باشد و مجددا با آثاری روبه خواهیم بود که از شکل فیلمهای تلویزیونی که به سرعت تولید و عرضه میشوند نازلتر خواهند بود.
از میان فیلمهایی که امسال پروانه ساخت دریافت کردهاند میتوان به «نهنگ عنبر 2(سلکشن رویا) » به تهیه کنندگی، کارگردانی و نویسندگی سامان مقدم،«زرد» به تهیه کنندگی کامران مجیدی و کارگردانی و نویسندگی مصطفی تقیزاده و « دایان» به تهیه کنندگی سید امیر سیدزاده و کارگردانی و نویسندگی بهروز نورانیپور اشاره کرد.
ساخت فیلم قبل از پروانه ساخت
این درحالی است که فیلم «زرد» پیش از اعلام و صدور پروانه ساخت عوامل خود را انتخاب و اعلام کرده بود فیلم جلوی دوربین خواهد رفت. این هم از راههای تازه باب شدهای است که برخی از تهیه کنندگان قبل از دریافت پروانه ساخت، اخباری در مورد فیلم خود منتشر میکنند تا شورای پروانه ساخت را برای دریافت مجوز تحت فشار قرار بدهند .
وجه حرفهای و اخلاقی در تولید فیلم این است که تا قبل از صدور پروانه ساخت خبری در خصوص ارسال آن به شورای پروانه ساخت منتشر نشود چه رسد به انتخاب عوامل و شروع پیش تولید. البته همچنان که اشاره شد این اقدام حرکتی مغرضانه است که فیلم به هر ترتیبی ساخته شود و اگر فیلمنامه به هر دلیلی هر چند منطقی پروانه ساحت نگرفت از سوی تهیه کننده و برخی رسانههایی که به دنبال هیاهو هستند برداشت سیاسی میشود.
از قبل همین برداشتها تهیه کننده معصومیتی دروغین کسب میکند تا مسیر فعالیتاش را هموار کند. برخورد قاطع با چنین تهیه کنندگانی از وظایف وزارت ارشاد است تا هنرمندان حدود خود را بدانند و روشن شود که سابقه هنری هیچ هنرمندی برای او مصونیت ایجاد نمیکند.
مظلومیت دفاع مقدس در سینمای ایران
با وجود تهیه کنندهای این چنینی که پیش تولید فیلمش را بدون پروانه ساخت شروع میکند مظلومیت سینمای دفاع مقدس آشکارتر میشود. از میان فیلمنامههایی که درخواست مجوز پروانه ساخت آنها به تصویب رسیده، تنها یک فیلم در ژانر دفاع مقدس پروانه ساخت دریافت کرده است.
