به گزارش گروه سایر رسانه های
دفاع پرس، رفته رفته پرده نقره ای، آثار سینمایی دفاع مقدس را به فراموشی می‌سپارد. اگر نبود معدود کارهای ارزنده‌ای همچون ایستاده در غبار، شاید می‌توانستیم با اطمینان بیشتری نسبت به این مهم سخن بگوییم. ریشه های این معضل را باید در کدامین بخش از پهنه گسترده سینمای کشور جستوجو کرد؟ برای یافتن پاسخ این سؤال با جعفر دهقان، چهره شاخص سینمای دفاع مقدس به گفتگو پرداختیم.
در مجموع ارزیابی شما از شرایط این روزهای سینمای دفاع مقدس چیست و چه کاستیهایی را در این زمینه شاهد هستید؟
معتقدم وقتی جنگ تحمیلی به اتمام رسید، کلا حضور فیلمهای دفاع مقدس روی پرده نقرهای به کمترین میزان ممکن رسید. رنگ و بوی فیلمهای متناسب با حال و هوای دفاع مقدس با به پایان رسیدن آن دوران به حداقل‌ها رسید. در مجموع به نظرم، در زمان جنگ تحمیلی ما آثار به مراتب بیشتری در حوزه دفاع مقدس به مرحله تولید می‌رساندیم، این در حالی است که اگر پای نیازسنجی جامعه و جوانان به میان آید، باید گفت اکنون و با گذشت نزدیک به ۲۷ سال از پایان جنگ، حضور فیلمهای دفاع مقدس بسیار حیاتی‌تر و مهم‌تر از آن ایام است. جنگ تحمیلی هزار حرف ناگفته در سینه دارد که باید برای جوانان بازگو شود. جامعه امروز نیاز به بیان این حقایق با زبان هنر دارد. در این میان می‌توانستیم با به تصویر کشیدن درددلهای بچه های جنگ و جبهه بعد از دوران جنگ تحمیلی خوراک فرهنگی مناسبی برای جوان امروزی فراهم کنیم، اما جنگ که تمام شد این مسائل نیز به فراموشی سپرده شد.
ریشه این موضوع را در چه می‌دانید؟
ریشه این کمکاری‌ها به نوع سیاستگذاریهای مسئولان سینمایی کشور بر می‌گردد. به اعتقاد من اساسا یک بیتفاوتی نسبت به سینمای دفاع مقدس بین متولیان سینمایی کشور دیده می‌شود. متأسفانه همین بیتفاوتی‌ها سبب شده تا بستر برای تغییر ذائقه مردم نسبت به فیلمهای سینمایی فراهم شود. به وسیلهی خیلی از آثار مرتبط به دفاع مقدس می‌توان زمینهی ارتقا و بالندگی فرهنگی و اجتماعی جامعه را فراهم کرد. سینمای دفاع مقدس را نباید فقط از دریچه روایت حماسه وار آن مورد ارزیابی قرار داد، بلکه ظرفیتهای بسیار عظیم و باارزشی در این گنج نهفته وجود دارد که می‌تواند گرهگشای بسیاری از خلأهای فرهنگی جامعه باشد. نباید تصور کنیم چون جنگ تمام شده، پس سینمای دفاع مقدس هم باید به پایان برسد. متأسفانه این نگاه بسیار خطرناک و غیرقابل پذیرش وجود دارد. چه اتفاقی افتاد که پس از پایان دوران دفاع مقدس چنین نگرش‌ها و تفکرهایی بین بدنه تصمیم ساز سینمای کشور دیده شد؟ بهراستی پس از جنگ چند اثر فاخر روانهی سینما‌ها کردیم تا مردم را با فرهنگ متعالی آن دوران آشنا کنیم؟ البته من از استثنائات حرف نمی‌زنم. بگذریم که سالی یک یا دو فیلم همچون ایستاده در غبار ساختیم، ایستاده در غبار و چهار تا کار این جوری می‌بینیم.
البته کار در حوزهی دفاع مقدس کم ساخته نشده و از حیث کمیت شرایط تقریبا قابل قبول بوده، اما از حیث کیفی آثار خوشساختی همچون ایستاده در غبار کم تعداد بوده است. ضعف برقراری ارتباط فیلمهای دفاع مقدس با مخاطب را باید در چه موضوعی جستوجو کرد؟ سینمای کشور از نبود فیلمنامه قوی و محکم رنج می‌برد و به نظر می‌رسد پیکره سینمای دفاع مقدس از این معضل جراحت بیشتری دیده است. نظر شما چیست؟
بله. همانطور که فرمودید عمده ضعف ما در سینمای دفاع مقدس به نبود یا در نگاهی خوشبینانه‌تر کمبود سناریوی خوش ساخت و استخواندار در این حوزه بر می‌گردد. اگر فیلمنامه خوب داشته باشیم با پرداخت درست و واقعبینانه می‌توانیم فیلمهای تماشاچی پسند داشته باشیم و مخاطب را دوباره با سینمای دفاع مقدس آشتی دهیم. البته این مهم بعلاوه سیاستگذاریهای غلط برنامهریزان و مجریان عرصهی سینمایی کشور چنین شرایطی را پدید آورده است. موضوعات بسیار جذابی در این عرصه وجود دارد که می‌توان با بینش صحیح آن‌ها را به تصویر کشید. در حقیقت متولیان سینمایی کشور باید تجدیدنظری اساسی در این زمینه داشته باشند و زاویه نگاه خود را نسبت به سینمای دفاع مقدس تغییر دهند.
جشنواره هایی مثل مقاومت تا چه اندازه می‌توانند در اعتلای جایگاه حقیقی سینمای دفاع مقدس نقشآفرین باشند؟
همانطور که در جریان هستید این جشنواره پیش‌تر با عنوان جشنوارهی سینمای دفاع مقدس فعالیت می‌کرد که جای خود را به سینمای مقاومت داد. یعنی جشنوارهی سینمای دفاع مقدس به یک شکلی تعطیل شد و جای آن سینمای مقاومت آمد. الان هیچ اثری متناسب با دفاع مقدس نداریم تا به مردم عرضه کنیم. با عرض تأسف هیچ اثر شاخصی نمی‌بینیم و هیچ کاری ساخته نشده است. شاید برای خالی نبودن عریضه چند اثر ساخته و راهی جشنواره شده باشد اما جای آثار فاخر خالی باشد. به عقیدهی من درست است که جنگ تمام شد، اما خیلی از مسائلی که ما زمان جنگ قادر به بیان آن نبودیم، الان زمان مناسبی برای بیان آنهاست، اما متاسفانه هیچ عزمی برای رونمایی از هزار حرف نگفتهی آن دوران دیده نمی‌شود.
بعد از مدت‌ها قرار است از جعفر دهقان به عنوان یکی از اثرگذار‌ترین چهره های آثار سینمایی دفاع مقدس تجلیل شود. شاید طعم این تقدیر کمی برای شما متفاوت باشد. کمی از حستان بگویید. آیا خبر این تجلیل شعف خاصی را درون شما شعلهور کرد؟
خیلی خوشحالم. از این بابت خوشحال شدم که به هر حال قرار است بعد از مدت‌ها یادی از ما بکنند. پس از گذشتن چند سال از جنگ تحمیلی و سینمای دفاع مقدس که دیگر کمرنگ شده این تقدیر می‌تواند تداعیکننده خاطرات دورانی باشد که در آثار سینمای دفاع مقدس به ایفای نقش پرداختم. این برای من قابل ستایش است، اینکه ما را فراموش نکردند و به یاد ما هستند. اما لااقل ای کاش بین این تقدیر و آخرین کار سینمایی من در حوز دفاع مقدس یک وقفه طولانی ایجاد نمی‌شد.
آخرین کار سینمایی شما در حوزه دفاع مقدس چه بود؟
گلوگاه شیطان به کارگردانی حمید بهمنی که حدود شش سال پیش در آن بازی کردم، آخرین اثر سینمایی دفاع مقدس بنده به حساب می‌آید. طی این مدت دوست داشتم در اثری دیگر هم بازی کنم. ای کاش لااقل دو تا کار فاخر سینمای دفاع مقدس را انجام می‌دادم و در کنار آن آثار تقدیر به عمل می‌آمد. قطعا این برایم جذاب‌تر بود. با این حال به متولیان برگزاری این جشنواره خداقوت عرض می‌کنم و می‌گویم دستتان درد نکند. درست است سینمای دفاع مقدس کمرنگ شده و ممکن است بسیاری سینمای دفاع مقدس را به گنجینه خاطرات خود سپرده باشند، اما همین که بچه های این عرصه را فراموش نکردهاند و لابه لای غبار گذر زمان به فراموشی سپرده نشده ایم، باز جای امیدواری است.
