دريك روزيكشنبه تابستاني وگرم، كاپيتان محسن رضائيان، با سابقه هفت هزار ساعت پرواز كه دو هزار ساعت آن را با هواپيماي ايرباس انجام داده بود، همراه با خدمه و مسافران، تهران را به مقصد بندرعباس ترك گفتند. هميشه اين پرواز با يك نشست در فرودگاه بندرعباس به منظور سرويس و خدمات همراه بود. در حدود ساعت نه و نيم صبح، هواپيما با 290 نفر مسافر در فرودگاه بندرعباس به زمين نشست و آماده سوخت گيري مجدد شد. پس از انجام تمامي خدمات، دوباره كاپيتان سوار بر هواپيما شده و از برج مراقبت اجازه روشن كردن موتورها را تقاضا كرد. كاپيتان 38 ساله نمي دانست ديگر هيچ گاه از اين هواپيما پياده نخواهد شد.
برج مراقبت با دادن اجازه پرواز، ازخلبان خواست ارتفاع خود را در سطح هفت كيلومتر حفظ نمايد و براي او آرزوي پرواز موفقيت آميزي را نمود.
***
* مدال شجاعت برگردن ناخداي جنايتكار
از آن سو، ناو جنگي «وينسنس» آمريكايي، با رادارهاي نيرومند خود درحال اسكن كردن آسمان منطقه بود كه ناگهان كاپيتان راجرز، شيء ناشناسي را روي صفحه رادار مشاهده نمود كه در فاصله حدود 38 كيلومتري ناوچه درحال پرواز بود. به دليل جنگهاي دريايي مختصري كه در شب قبل بين قايقهاي جنگي ايراني و آمريكايي روي داده بود، كاپيتان بي درنگ احتمال يك حمله از طرف ايران به اين ناوچه را داد و وضعيت اضطراري را اعلام نمود. كاپيتان «راجرز»، از مسؤول راديوي اتاق فرمان خواست تا روي همه فركانسها به هواپيماي ايراني هشدار بدهد كه به اين منطقه به دليل انجام مانور نظامي نزديك نشود.
اما افسوس كه كاپيتان رضايي هيچ كدام از سه پيغام اخطار ناوچه آمريكايي را دريافت ننمود. سپس، ناوچه آمريكايي از طريق دستگاه تشخيص دوست از دشمن، هواپيما را رديابي نمود و چون پاسخي از سوي هواپيما دريافت نشد، هواپيما، دشمن شناسايي شد. «راجرز» خوب مي دانست كه هواپيماي اف-14 توانايي حمل موشك هاي هوا به كشتي را ندارد، اما بعدها اعلام كردند: احتمال انجام يك عمليات انتحاري و برخورد اف-14 به كشتي مي رفته است.
پس از نزديك شدن بيش از حد هواپيما به ناو جنگي، كاپيتان «راجرز» دستور داد موشكها را شليك كنند. مهناوي جوان، 24 بار كليد هاي اشتباه موشك را فشار داد، تا اينكه سرانجام مهناوي كهنه كار خم شد. بعد از آن كليدهاي درست را فشار داد و اين آغاز جنايت بود. سي ثانيه بعد هواپيما به سمت دريا در حال سقوط كردن بود و همان جا، مزار شهداي اين پرواز شد.
پس از سقوط اين هواپيما، مقامهاي آمريكايي براي توجيه اين جنايت نابخشودني، دلايل ضد و نقيضي عنوان كردند و كوشيدند اين اقدام خصمانه را يك اشتباه قلمداد كنند.با اين حال مقام هاي آمريكايي پس از چندي، در توهيني آشكار به ملت ايران، مدال شجاعت بر گردن ناخداي اين ناو انداختند و بدين سان حمايت رسمي خود را از اين جنايت اعلام نمودند.متعاقب اين تجاوز آشكار، جمهوري اسلامي ايران در روز 14 تيرماه 1367 طي نامه اي به رئيس شوراي امنيت خواستار تشكيل جلسه فوري شورا براي رسيدگي به موضوع شد.
25تير 1367 مطابق با 16 ژوئيه 1988 ميلادي، شورا تشكيل جلسه داد و تنها با اعلام تأسف عميق خود از ساقط شدن هواپيماي غيرنظامي ايران به وسيله موشكي كه از يك ناو جنگي آمريكا شليك شده، تسليت عميق خود را به خاطر از دست رفتن غم انگيز جان انسانهاي بي گناه ابراز داشت!
جمهوري اسلامي ايران علاوه بر شوراي امنيت و شوراي ايكائو، شكايت خود را در ديوان بين المللي دادگستري لاهه نيز مطرح كرد. عنصر تخصصي سازمان ملل متحد يعني ايكائو (سازمان هواپيمايي كشوري بين المللي) نيز از مسائل سياسي به دور نمانده و به جاي بررسي فني و ارائه طريق به شوراي امنيت به ابراز تاسف و تسليت به بازماندگان سانحه پرداخت.
* سالها مي گذرد...
از آن روزتلخ سالها مي گذرد، اما چگونگي وقوع آن حادثه هنوز در يادها باقي است وحتي نسل امروز نيز از آن حادثه به تلخي ياد مي كنند به گونه اي كه بعد از گذشت اين همه سال هنوز هم درسالروز اين حادثه ناگوارمردم ومسؤولان اعلام همدردي كرده وبه بررسي وتحليل آن مي پردازند.
* ماهي كوچك و كاپيتان «ويل راجرز»
متني كه مي خوانيد نامه اي از سوي يكي از بازماندگان فاجعه حمله ناو آمريكايي «وينسنس» به هواپيماي ايراني خطاب به فرمانده ناو آمريكايي «وينسنس» است:
نامه اي از سوي يكي از بازماندگان فاجعه حمله ناو آمريكايي وينسنس به هواپيماي ايراني خطاب به فرمانده ناو آمريكايي! نمي دانم در جايي خواندم، از كسي شنيدم و يا در خواب ديدم كه آدميرال «ويل راجرز» فرمانده ناو وينسنس، تنها تفريحش در دوران بازنشستگي، رفتن به ماهيگيري است.
ناو «وينسنس» همان است كه روي خليج فارس يك هواپيماي مسافربري ايران را به موشك بست.
آمريكاييها اول گفتند سوء تفاهم شده! و فرمانده ناوگان آمريكايي، ايرباس ايراني را با هواپيماي جنگي اشتباه گرفته بعد هم كه به فرمانده ناو، رتبه و درجه و پاداش دادند معلوم شد اشتباهي در كار نبوده و زيبا عمل كرده بوده !اينكه گمان مي كنم كه شايد در خواب ديده باشم، براي اين است كه به اين ماجرا زياد فكر مي كنم و پس از سالها، اين، هنوز يكي از كابوسهاي من است.
* بهانه اي براي توسعه طلبي
معاون فرهنگي و تبليغات دفاعي ستاد كل نيروهاي مسلح درخصوص اين حادثه مي گويد: حمله به هواپيماي مسافربري ايران بعد از عمليات والفجر10 صورت گرفت كه در آن عمليات رزمندگان ما در بخشي از شمال عراق به موفقيتهاي بزرگي دست يافتند و رژيم بعث هم براي انتقام از مردم حلبچه با حمله شيميايي، مردم اين منطقه را به خاك و خون كشيد.
سردار عليرضا افشار با تأكيد بر اين كه عدول از مباني انساني توسط آمريكا بارها و بارها در تاريخ تكرار شده است، مي گويد: اين حركت آمريكا نشان مي دهد اين قدرت براي رسيدن به هدفهاي توسعه طلبانه خود از هيچ اقدامي فروگذار نمي كند و شعار دموكراسي خواهي به هنگام تامين منافع آمريكا تا سر حد اقدام تروريستي تنزل مي يابد.
وي ضمن بيان اينكه آمريكا مبارزه با تروريسم را بهانه اي براي توسعه طلبي خود قرار داده تا از اين طريق ملتهاي آزاده و استقلال طلب دنيا را زير فشار قرار دهد، اظهارميدارد:آمريكا با حضور نظامي در خليج فارس بيش از پيش به ناامني و تروريسم دامن زد. در حال حاضر هم آمريكا به دنبال ايجاد حوادثي از اين دست مي باشد تا بهانه اي براي حضور خود در منطقه فراهم كند.
*استانداردهاي جديد ايكائو
مشاور حقوقي سازمان هواپيمايي كشوري نيز، حمله آمريكا به هواپيماي مسافربري ايران راخلاف كنوانسيون شيكاگو ميداند واظهار مي دارد: پس از وقوع فاجعه و شكايت جمهوري اسلامي ايران ، هيات حقيقت يابي از طريق ايكائو به ايران آمد و در منطقه به جمع آوري اسناد و مدارك پرداخت.
عليرضا منظري خاطرنشان كرد: پس از بررسي هاي لازم گزارشي از سوي سازمان هواپيمايي بين المللي ارائه شد كه در آن اعلام شده بود هواپيماي ايراني همه مقررات را رعايت نموده و پرواز در كريدور بين المللي انجام پذيرفته است.
وي تصريح كرد: متاسفانه با وجود مدارك و شواهد موجود قطعنامه اي صادر شد كه متاثر از مسائل سياسي، ، رنگ و بويي قاطع نداشت و اعمال فشار قدرتهاي بزرگ در آن مشهود بود.
وي با اشاره به اينكه ماده 3 كنوانسيون شيكاگو مكرر بدين موضوع پرداخته، افزود: بر اساس اين ماده دولتها از به كارگيري هر گونه سلاح عليه هواپيماهاي غير نظامي منع شده اند و حتي در موارد رد گيري نيز ملزم به رعايت اصولي گرديده اند كه طي آن ايمني مسافران به هيچ وجه تهديد نشود.
نماينده اسبق ايران در ايكائو گفت: پس از اين فاجعه اعتراض ايران به ديوان دادگستري لاهه اعلام گرديد و طرفين دعوا لوايح خود را در اختيار دادگاه قرار دادند.
وي اضافه كرد : در دادگاه لاهه قرار بر مصالحه گذاشته شد و مقرر گرديد آمريكا غرامت به ايران پرداخت نمايد.
منظري اين حادثه را آخرين حادثه در اين زمينه دانست و افزود: از اين تاريخ به بعد ايكائو قوانين و استانداردهاي جديدي را تدوين نمود كه در آن به نحوه برخورد نيروهاي نظامي و دولتها با هواپيماهاي غير نظامي توجه خاص شده است.
روزنامه قدس
