هوشنگ جاوید در گفتگوی اختصای با خبرگزاری دفاع مقدس گفت: منقبتخوانی هنر قدسی، مذهبی وآئینی ایرانیان است گرچه مسقط الراس مناقب در مورد ستایش ائمه ( ع ) به سید حمیری میرسد، اما هنرستایشگری در ایران دارای تاریخچهای بس کهن تر ازعهد هخامنشیان است.
وی افزود: ردپای ستایش ایزد را در یشتها به خوبی میتوان یافت، ایرانیان پس از اسلام و گرویدن به مذهب شیعه همان هنر ستایشگری را در خدمت خاندان علویان درآوردند و پیشتاز هنری بس عظیم شدند. در هنر منقبت خوانی بخش گستردهای از گنج درآوازهای موسیقی کهن نهفته است.
نویسنده کتاب "نقش زن در موسیقی مناطق ایران" اظهار داشت: پس از کودتای پهلوی اول و ممنوعیت اعمال و افعال مذهبی، منقبتخوانی نیز رو به نابودی رفت، آنچه که بازماند در روستاها و شهرهای دور از مرکز بود و از آن زمان تاکنون به مدت هشتادسال مناقبخوانان مورد بیمهری قرارگرفتند.
نویسنده کتاب "موسیقی آیینی قوم ترکمن: سیری بر جایگاه اهل بیت (ع)" تصریح کرد: منقبت خوان به لحاظ واژه شناسی تاریخی به مداح شیعه گفته می شود. مناقب خوانان در مجالسی که در مساجد یا تکیه ها برپا می شد به منقبت خوانی می پرداختند. براساس تاریخ، منقبت خوانان مبلغان دینی و مذهبی بوده اند که به نقل و صوت و مدح و بیت، ارادات خود را به امام حسین(ع) و خاندان عصمت و طهارت ابراز می کردند.
وی ادامه داد: منقبت خوانی با آغاز شعر پارسی شکوفاشد و بسیاری از آثار آوایی و شفاهی منقبت خوانی از کلام پارسی تأثیر گرفت و در میان مردم زمزمه شد. مدح رشادت های شهدای کربلا، جوانمردی های حضرت عباس(ع) و شخصیت متعالی امام حسین(ع) در صدا و آوای منقبت خوانان به گوش مردم می رسید و دل های آنان را به سرچشمه معرفت گره می زد.
نویسنده کتاب "پرند ستایش در ایران" گفت: اشعار مدح و منقبت امام حسین(ع) و خاندان آل محمد(ص) از همان دوران سامانیان در کلام دلباختگان معصومین ظهور پیدا کرد و در زمان غزنویان و سلاجقه فراگیر شد. با این حال این حکام بویژه غزنویان با این آثار آئینی مخالفت می کردند. این اشعار در زمان آل بویه به اوج و شکوفایی رسید و در زمان صفویه به شیوه ای منظم و پویا در میان مردم رواج یافت.
هوشنگ جاوید افزود: در ادبیات عرب نیز شاعران مشهوری از جمله کمیت ابن زید اسدی، دعبل خزاعی و سید حمیری، مدح و منقبت را رواج دادند و به این ترتیب تاریخچه آئین مناقب خوانی با ادبیات عاشورایی و سابقه ای دیرین گره می خورد.
