نگاهی بر نقش نیروی هوایی در نبرد اقتصادی دفاع مقدس/ بدهی خارجی ایران در زمان پذیرش قطعنامه صفر بود

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، در طول دوران دفاع مقدس در محافل سیاسی ایران و سایر کشورهای جهان مقایسههایی میان بدهی ایران و عراق انجام میشد تعجب وشگفتی را در اذهان عمومی جهان ایجاد کرد که چطور ایران با در آمدی یکسان با ذخایر ارزی بسیار کمتر از عراق در هنگام شروع جنگ و جمعیتی 2 برابر عراق و با وجود تحریمهای ناجوانمردانه علیه ایران و کمکهای کشورهای غربی و امریکا در زمینههای اقتصادی و نظامی به عراق، بدهی ندارد.

براساس آمارهای اعلام شده، بدهی خارجی ایران در زمان پذیرش قطعنامه صفر و بدهی خارجی عراق 70 میلیارد تومان اعلام شد.

از سوی دیگر مردم نیز در دوران دفاع مقدس دوشادوش سایر رزمندگان و فرماندهان نظامی با مدیریت خود توانستند بر تحریمهای همهجانبه اقتصادی غلبه کنند و با اطاعت از فرامین رهبرکبیر انقلاب اسلامی در جنگ حق علیه باطل فائق آمدند.

در همین راستا، نیروهای نظامی که نقش بزرگی در پیروزی انقلاب اسلامی داشتند با شروع جنگ تحمیلی در تمام عملیاتهای دفاع مقدس حضور پر رنگ داشتند و به گفته کارشناسان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی در بیشتر عملیاتهای دفاع مقدس حضور داشته است.

 نیروی هوایی در نبرد اقتصادی

از سوی دیگر نیروی هوایی در نبرد اقتصادی به کمک رزمندگان اسلام آمدند و با بمباران هوایی نقاط حساس دشمن و دفاع قوی پدافند هوایی صادرات ایران در مناطق مرزی و دریایی را تقویت کردند.

روند جنگ و پیروزیهای پی در پی رزمندگان اسلام درجبهه های جنگ نشانگر این مسئله بود که عراق در جبهه های زمینی قادر به پیروزی نیست. بنابراین حامیان صدام تصمیم گرفتند نیروی هوایی این کشور را تقویت کنند.

دشمن با دلارهای نفتی اهدایی کشورهای مرتجع منطقه و با دریافت انواع هواپیماهای مدرن از غرب و شرق همچون هواپیماهای "سوپراتاندارد" انواع هواپیماهای " میراژاف- یک" ، " میگ- 25"، "میگ-23"، و تجهیز آنها به ترکیب متنوعی از بمبهای هدایتشونده و موشکهای هوا به هوا و هوا به سطح و تجهیز یکانهای دریایی موشکهای سطح به سطح توان رزمی خود را به میزان قابل توجهی ارتقا داد و از این پس تلاش هوایی وسیعی را در جهت ضربه زدن به منابع حیاتی کشور در نبرد اقتصادی علیه ایران آغاز کرد.

رویکرد سیاست مقابله به مثل از سوی نیروی هوایی

نیروی هوایی ایران به منظور مقابله و خنثی کردن تمهیدات و تهدیدات نیروی هوایی دشمن به طور اخص وارد عمل شد و سیاست" مقابله به مثل" سر لوحه ی اهداف آنها قرار گرفت.

رژیم عراق با شروع جنگ نفتکشها در سال 1361 و مورد حمله قرار دادن شماری از پایانههای نفتی و تسهیلات بارگیری نفت ایران فکر میکرد میتواند با قطع درآمدهای ارزی و فشار شدید بر ساختار اقتصادی ایران و پیروزیهای رزمندگان اسلام را با مشکل مواجه کند. اما مقابله به مثل ایران و اجرای طرحهای مناسب و بهرهگیری از امکانات مؤثر تهاجمی و بازدارنده در خلیج فارس ضمن این که عرضهی نفت به بازار جهانی و امنیت حوزهی عربی را با خطر جدی روبه رو کرد، این اصل را به اثبات رساند که منطقهی خلیج فارس برای همهی کشورهای منطقهای امن است. در این میان حضور ناوگانهای نظامی کشورهای عضو پیمان ناتو و حمایت آنها بر رژیمهای اقماری منطقه نیز نتوانست موازنهی مطلوبی را به سود عراق ایجاد کند.

شکست نیروی هوایی عراق با وجود امکانات فراوان

از آغاز جنگ دریایی در خلیج فارس در سال 1361 تا اعلام آتشبس در جبههها در سال 1367 تقریباً 600 فروند کشتی تجارتی و نفتکش توسط نیروهای هوایی درگیر در دو طرف، مورد حمله قرار گرفت و تعدادی نیز غرق شدند که دو سوم این حملات توسط نیروی هوایی عراق انجام شد. موشکهای هوا به دریای "اگزوست" که توسط فرانسه در اختیار عراق قرار گرفته بود در تاریکی شب توسط هلیکوپترهای " سوپرفولون" ودر روز و شب توسط هواپیماهای "میراژ" علیه شناورهای تجارتی مورد استفاده قرار میگرفت.

عراق علیرغم هزینههای سنگین مادی در این گونه امکانات نیز با شکست رو به رو شد. به دنبال این شکست عراق در سال 1362 متوسل به بهرهگیری ازهواپیماهای "سوپراتاندارد" اجارهای از فرانسه شد. این هواپیما این امکان را داشت که در شب و در ارتفاع پایین، خارج از پوشش میدان رادارهای خودی به سوی لنگرگاه ترمینال نفتی خارک نفوذ کرده و تهدیدی جدی علیه نفتکشها در این منطقه ایجاد کند.

حمایت نظامی آمریکا از عراق

واشنگتن همزمان با تحویل هواپیماهای "سوپراتاندارد" به عراق، تعدادی از ناوهای خود را با بیش از دو هزار تفنگدار دریایی راهی اقیانوس هند کرد و در همین حال روزنامهی واشنگتنپست از تشکیل پنج لشکر پیاده ارتش آمریکا برای عملیات واکنش سریع در خلیج فارس و در معیت ناوگروه هواپیما مستقر در دریای عمان خبر داد.

بمباران شدید جنگنده بمبافکنهای نیروی هوایی ارتش ایران در منطقه "راس البیشه"

همزمان با تقویت نیروی هوایی عراق نیروی دریایی این کشور نیز با مجهز شدن به موشکهای چینی ساحل به دریا موسوم به "اچ-2" تهدیدات موشکی خود را در اجرای عملیات ضد شناور در آبراههای شمال خلیج فارس توسعه داد. در تاریخ 13 دی ماه 1362 جنگنده بمبافکنهای نیروی هوایی ارتش ایران سکوهای پرتاب این موشکها در منطقه "راس البیشه" در حوالی شبه جزیره فاو را شناسایی و مورد بمباران شدید قرار دادند به نحوی که تا مدتها این تهدیدات خنثی شد.

 انهدام دو فروند از هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی توسط نیروی هوایی

عراق پس از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد آنها را وارد صحنهی نبرد کرد، اما با ابتکار هواپیماهای رهگیر و پوشش هوایی ما دو فروند از این هواپیماها به قعر آبهای خلیج فارس فرستاده شدند. عراق که خود را در این زمینه نیز شکست خورده دید باقیماندهی هواپیماها را باز پس فرستاد.

به کارگیری هواپیماهای جدید میراژعراق برای قطع صادرات نفت ایران

به موازات بهرهگیری از هواپیماهای جدید میراژ عراق هواپیمای روسی " میگ- 25" رانیز برای بمباران پایانههای نفتی و قطع صادرات نفت ایران به خدمت گرفت. این هواپیما میتوانست با ارتفاع بیش از 100 هزار پا و با سرعت مافوق صوت خود را به مواضع ما نزدیک نماید.

در این راه از ترس هدف قرار گرفتن این هواپیماها توسط آتش موشکی پدافند نیروی هوایی ایران، مبادرت به بمباران جزیرهی خارک از ارتفاع بسیار بالا کرد که این ترفند نیز با سرنگون شدن یک فروند از هواپیماهای " میگ- 25" بر فراز جزیرهی خارک توسط هواپیماهای شکاری رهگیر اف 14 نیروی هوایی ایران، با شکست مواجه شد.

هدایت هواپیماهای دشمن برای ضربه زدن به اقتصاد جنگی ایران

در طول سالهای 65 و 66 هماهنگ اطلاعاتی ناوگان دریای آمریکا در هدایت هواپیماهای دشمن برای ضربه زدن به اقتصاد جنگی ایران در خلیج فارس به صورت چشمگیری افزایش و تداوم یافت.

به طوری که در 28 اردیبهشت 1366 یک فروند هواپیمای عراقی که می بایست با هدایت ناو آمریکایی یک فروند نفت کش حامل نفت ایران را مورد حمله قرار می داد به اشتباه، همان ناو آمریکایی را مورد اصابت قرار داد و منهدم کرد. در این عملیات که منجر به هلاکت 40 نفر از خدمه ناو شد هماهنگی و همدستی دولت آمریکا با عراق بر علیه ایران بیش از پیش آشکار شد. روزنامه ی " سونسکادا بگلادت" چاپ سوئد در همین زمینه در گزارش خود نوشت:

" علیرغم جنگ نفت کش ها صدور روزانه 2 میلیون بشکه نفت ایران هم چنان از جزیره ی خارک ادامه دارد. رژیم عراق بسیاری از هواپیماهای گرانبهای خود را از دست داد .

تحلیل نظامی غرب از دفاع محکم پدافند و پوشش هوایی ایران

تحلیلگران نظامی غرب با توجه به دفاع محکم پدافند و پوشش هوایی ایران از ترمینال های نفتی و آبراه های کشتی رانی در خلیج فارس و عدم کارآیی هواپیماها ی میراژ و سوپراتاندارد عراق، به شکست عراق در این مرحله از جنگ اعتراف کردند و در جهت ترمیم این ناکامی هواپیماهای میراژ" ای – کیو- 5" را در اختیار عراق قرار دادند.

 شکست نیروی هوایی عراق در روند جنگ اقتصادی

نیروی هوایی عراق در روند جنگ اقتصادی، در حمله به نقاط حساس و حیاتی ایران هر بار با دفاع نیروی هوایی مواجه می شد و با از دست دادن تعدادی هواپیما و هلاک شدن خلبانان آنان، متحمل شکست های سنگین می شد. این نبرد نابرابر که در جبهه ی وسیع و گسترده ای در هوا، خشکی و دریا صورت می گرفت از نظر مادی امکانات و تجهیزات پیشرفته الکتریکی، نبرد میان تمامی کفر و سرکردگی استکبار جهانی و به نوکری عراق با پایگاه جهانی اسلام یعنی ایران بود.

منبع: کالبدشناسی یک برنامه توسعه، چاپ اول، 1374، انتشارات مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.