به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، اسناد مکتوب در تحقیقات تاریخی، جزو مهمترین منابع یه شمار میرود. لذا در این نوشته، اسناد مربوط به طرح عملیاتی بیتالمقدس، طرح عراق برای دفاع از خرمشهر، سند مربوط به بسیج نیروهای رزمنده، گزارش مرحله اول و دوم عملیات و چند سند دیگر درج شده است.
پس از موفقیت رزمندگان در عملیات فتحالمبین، منطقه عمومی خرمشهر در ادامه آزادسازی مناطق اشغالی، مدنظر طراحان نظامی ایران قرار گرفت. بنابر این بر خلاف گذشته که برای انتخاب منطقه عملیات والویت انجام آن تردید به وجود میآمد، در مورد عمل در خرمشهر بین فرماندهان ارتش و سپاه اتفاق نظر کامل وجود داشت. به همین دلیل در خلال عملیات فتحالمبین افرادی مأمور کار روی این منطقه شده و بلافاصله پس از آن عملیات، تمامی فرماندهان برای انجام عملیات بیت المقدس به این منطقه آمدند. از آنجایی که منطقه عملیاتی خرمشهر تنها منطقه مهم باقی مانده در دست دشمن بود، لذا نیروهای عراقی مطمئن بودند عملیات بعدی رزمندگان ایرانی در خرمشهر خواهد بود و فرماندهان نظامی ایران با علم به این مسئله سرعت عمل را از الویتهای اصلی عملیات قرار دادند.
بر این اساس عملیات بیتالمقدس طی مدت ۲۰ روز طراحی شد و قرارگاهها و یگانها موظف شدند به سرعت در منطقه حاضر شده و به شناسایی دشمن و زمین منطقه عملیات اقدام کنند؛ زیرا دشمن در این منطقه تا قبل از آغاز عملیات، پنج لشکر و یک تیپ پیاده، زرهی و مکانیزه مستقر کرده بود و تا پایان عملیات این آمار به ۹ لشکر و ۱۵ تیپ افزایش یافت. در این سوی استعداد نیروهای خودی نیز شامل هفت لشکر و چهار تیپ مستقل بود که در مجموع ۲۷ تیپ پیاده، زرهی و مکانیزه برای عملیات بکار گرفته شد.
با توجه به موقعیت منطقه عملیات و نحوه استقرار دشمن، منطقه عملیات به سه محور تقسیم شده و سه قرارگاه مأمور انجام عملیات شدند. قرارگاه قدس در محور شمالی منطقه مأموریت داشت با تهاجم به مواضع دشمن در جنوب رودخانه کرخه و تصرف سرپل مناسب دشمن را درگیر نگاه دارد تا قرارگاه نصر و فتح بتوانند از غفلت دشمن استفاده کرده و به سمت اهداف خود پیشروی کنند.
قرارگاه فتح در محور میانی مأموریت داشت با عبور از رودخانه کارون سرپلی را تصرف کرده و در ادامه تا جاده اهواز خرمشهر پیشروی کند و در مرحله بعد حمله را ادامه داده و مرز را تأمین کند و آماده باشد تا قرارگاه نصر را برای آزاد سازی خرمشهر کمک کند. قرارگاه نصر هم در محور جنوبی مأموریت داشت از رودخانه کارون عبور کرده و سرپلی را تصرف کند و سپس مرز را تأمین کرده و خرمشهر را آزاد کند.
عملیات در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز ۱۰/۲/۱۳۶۰ با رمز یاعلی (ع) آغاز شد. اجرای عملیات دقیقاً مطابق طراحی عملیاتی انجام شد؛ علاوه بر اینکه قرارگاه فجر در جریان آزادسازی شهر خرمشهر به قرارگاه نصر کمک کرد و در آن منطقه وارد عمل شد، در این عملیات از دشمن ۱۰ هزار نفر اسیر و ۵۲۰۰ کیلومتر مربع از سرزمینهای اشغالی آزاد شد.
اولین طرح عملیاتی کربلای۳ (بیت المقدس)
قرارگاه مرکزی کربلا اولین طرح عملیاتی کربلای۳ از سلسله عملیاتهای دوازدهگانه مصوب را برای آزادسازی سرزمین اشغالی و فتح کربلا به منظور آزادسازی خرمشهر، هویزه، پادگان حمید، ابلاغ میکند. در این طرح پس از تعیین ماموریت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، اهداف عملیاتی را در هفت بند برشمرده و سازمان رزم و چگونگی ادغام واحدهای سپاه و ارتش را تعیین کرده است.
بر اساس طرح عملیاتی قرارگاه کربلا
۱- مأموریت اصلی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران متشکل از ارتش و سپاه این است که در ساعت (س) و روز (ر) در منطقه عمومی جنب رودخانه کرخه کور و غرب رود کارون تک نموده و ضمن انهدام نیروی موجود دشمن و آزاد سازی شهرهای خرمشهر و هویزه خط مرز بین المللی را تأمین نموده، از حمله مجدد ایذایی دشمن به کشور اسلامی جلوگیری نمایند.
۲- اهداف: اهدافی که در اجرای عملیات کربلای ۳ دنبال میشود عبارتند از:
الف) انهدام نیروی دشمن حداقل به استعداد بیش از دو لشکر
ب) آزادسازی شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید
ج) خارج شدن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دوربرد دشمن
د) ترمیم مرز بین المللی کشور اسلامی و رفع اشغال دشمن
ه) آزاد شدن روستاهای زیادی که با اسکان اهالی در روستاها و شهرها از فشار اقتصادی جنگ زدگان بر دولت
کاسته خواهد شد.
ز) آزاد شدن جاده مواصلاتی اهواز ـ خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز ـ آبادان از زیر برد توپخانه
۳- سازمان رزمی: نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی متشکل از برادران سپاه و بسیج با سازمان ذیل عبارتند از:
الف) لشکر یک به فرماندهی برادر احمد غلامپور و معاونت برادر عزیز جعفری
لشکر یک با سه تیپ پیاده تابعه و دو تیپ زیر امر:
۱- تیپ ۲۱ امام رضا (ع) زیر امر فرماندهی برادر خادم الشریعه
۲- تیپ ۳۱ عاشورا به فرماندهی برادر امین شریعتی
۳- تیپ ۱۲ نور به فرماندهی برادر علی هاشمی
۴- تیپ ۴۳ بیت المقدس به فرماندهی برادر حسین کلاه کج
۵- تیپ ۴۱ ثار الله (ع) زیر امر، به فرماندهی برادر سلیمانی
ب) قرارگاه فتح:
این قرارگاه مآموریت دارد تا نیروی دشمن را در حد فاصل قرارگاه قدس و نصر (از جنوب پادگان حمید تا شمال مشارع ـ خط حد دقیق بعدا تعیین خواهد شد) منهدم نموده و مرز بین المللی را در این منطقه تأمین نماید و آماده باشد بنا به دستور بلافاصله حرکت را جهت مسدود نمودن مسیر بصره به شلمچه ادامه دهد و در کنار رود دجله پدافند نمایند.
ج) قرارگاه نصر:
این قرارگاه مأموریت دارد تا ضمن انهدام نیروی دشمن در غرب کارون، از مشارع تا خرمشهر حرکت را به سمت مرز ادامه داده و پس از تأمین خرمشهر مرز بین المللی را در شلمچه تأمین نماید.
منبع: فصلنامه نگین (شماره سی و هشتم)
