به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس به نقل از دیپلماسی ایرانی، روابط دوستانه مسکو با تهران در سال ۱۹۹۵ شروع شد که در آن زمان بوریس یلتسین با ایجاد یک نیروگاه انرژی هسته‌ای غیرنظامی در بوشهر تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی موافقت کرد. این قرارداد در سال ۲۰۱۰ عملیاتی شد. در ۱۵ سال گذشته دو تحول روی داده است: ۱- همکاری دفاعی بین ایران و روسیه ۲- تغییرات جمعیتی اسرائیل.
در جریان انتخابات پارلمانی اخیر اسرائیل؛ دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا در رقابت داخلی بین بنیامین نتانیاهو و بنی گاتز از نخست وزیر فعلی حمایت کرد. در ۲۵ مارس در آستانه سفر نتانیاهو به واشنگتن؛ پرزیدنت ترامپ دستور انضمام بلندی‌های جولان سوریه را با وجود نقض قطعنامه سازمان ملل به اسرائیل، صادر کرد. در واکنش بنیامین نتانیاهو آن را یک «معجزه» خواند و از وی تشکر کرد. سپس ترامپ در یک اقدام قابل توجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، دشمن قسم خورده اسرائیل را یک سازمان تروریستی اعلام کرد که این رویداد در ۹ آوریل یک روز قبل از زمان رای گیری انتخابات اسرائیل اتفاق افتاد.
در این بین، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه هم برای نتانیاهو یک هدیه انتخاباتی تقدیم کرد که افکار عمومی را به نفع نتانیاهو تغییر داد. پس از نشست چهار آوریل نتانیاهو با پوتین در مسکو؛ نتانیاهو اعلام کرد که سربازان روس جسد زاخاری بومل، سرباز مفقود شده اسرائیلی را در سوریه پیدا کرده‌اند و این جسد به زودی به اسرائیل منتقل خواهد شد. چنین خبری زمینه رضایت و خوشحالی ۸۰ درصد مردم اسرائیل را فراهم کرد. تصمیم ترامپ در مورد تروریستی نامیدن سپاه پاسداران با نگرانی کرملین همراه شد. زیرا از سپتامبر ۲۰۱۵، ارتش روسیه با همتایان سوری خود که به طور فزاینده به حمایت لجستیکی، فنی و آموزشی سپاه پاسداران وابسته هستند، همکاری می‌کنند. پوتین سعی کرده است که روابط همکاری جویانه خود با ایران و اسرائیل را به طور همزمان حفظ کند.
برای اسرائیل؛ برخورد با یهودیان در روسیه معاصر یک عامل اصلی و تعیین کننده است. به همین دلیل دیدگاه شخصی دوستانه پوتین در مورد یهودیت به روابط دوستانه بین دو کشور و گسترش تجارت شخصی افراد و مقامات یهودی در مسکو منجر شده است. اما برای ایران منافع ژئوپلتیک و اقتصادی عامل اصلی و تعیین کننده هستند. روسیه و ایران به عنوان کشور‌های ساحلی دریای خزر دارای مرز‌های دریایی مشترکی هستند. هر دو کشور با برخورداری ذخایر عظیم گاز طبیعی و نفت، در ایجاد ثبات قیمت این کالا در بازار جهانی منافع مشترکی دارند.
روسیه از زمان جنگ سرد همواره درصدد افزایش نفوذ خود در خاورمیانه بوده است. امروزه پوتین توانسته به ارزش دوستی با کشوری دست پیدا کند که که بیش از ۴۰ سال است از مدار آمریکا خارج شده است. دوستی کرملین با حکومت ایران، زمینه اتحاد استراتژیک دو کشور در سوریه را فراهم کرده است. همین امر نفوذ و قدرت بیشتری را برای روسیه به ارمغان آورده است. در حالی که روس‌ها پس از سرنگونی معمر قذافی در لیبی، بندر بنغازی را از دست دادند. اما آغاز جنگ داخلی سوریه؛ ایران و روسیه را به حامی اصلی بشار اسد تبدیل کرده است.
روابط دوستانه مسکو با تهران در سال ۱۹۹۵ شروع شد که در آن زمان بوریس یلتسین با ایجاد یک نیروگاه انرژی هسته‌ای غیرنظامی در بوشهر تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی موافقت کرد. این قرارداد در سال ۲۰۱۰ عملیاتی شد. در ۱۵ سال گذشته دو تحول روی داده است: ۱- همکاری دفاعی بین ایران و روسیه ۲- تغییرات جمعیتی اسرائیل.
در سال ۲۰۰۷ کرملین یک قرارداد ۸۰۰ میلیون دلاری برای ارسال موشک‌های ضدهوایی پیشرفته اس – ۳۰۰ به ایران امضا کرد. پس از امضای این قرارداد، اسرائیلی‌ها از این که این موشک‌ها برای حفاظت از تاسیسات هسته‌ای ایران استفاده شوند و تلآویو را از گزینه بمباران این سایت‌ها محروم کند اعلام نارضایتی کردند. در این راستا، نتانیاهو در سال ۲۰۰۹ برای یک دیدار پنهانی با جت خصوصی به مسکو سفر کرد. وی با فشار به دیمتری مدودوف، رئیس جمهور سابق روسیه، درصدد لغو این توافق موشکی برآمد. در سپتامبر ۲۰۱۰، کرملین قرارداد موشکی با ایران را به حالت تعلیق درآورد و در نهایت در ژوئن قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌های تسلیحاتی را علیه تهران تحمیل کردند. هر چند که نسخه پیشرفته موشک اس – ۳۰۰ بعد از توافق خلع سلاح مورد تایید شورای امنیت بین ایران و ۵+۱ در جولای ۲۰۱۵ به ایران تحویل داده شد. پوتین در دیدار دومش از اسرائیل در سال ۲۰۱۲ در افتتاح بنای یادبود پیروزی نتانیا‌ها و بزرگداشت فداکاری‌های ارتش شوروی به نفع یهودیان در طی جنگ جهانی دوم شرکت کرد و در اظهاراتی گفت: «هولوکاست یهودیان شرم آورترین رویداد تاریخی بشر است. ارتش شوروی در نابود کردن رهبر هیولای نازی نقش مهمی ایفا کرد. این آثار شگفت انگیز احترام من را به مردم یهود و دولت اسرائیل تقویت می‌کند.» از آن زمان به بعد شاهد گرم شدن روابط پوتین و نتانیاهو بودیم. در این راستا در مارس ۲۰۱۴ اسرائیل به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل بر سر محکوم کردن روسیه به دلیل ضمیمه کریمه رای منفی داد. همچین اسرائیل با نصب یک خط ارتباطی رمزدار بین دفتر نتانیاهو و پوتین موافقت کرد. در سطح محبوبیت، شهروندان دو کشور قرارداد‌های شخصی بین خود را افزایش دادند و از سال ۲۰۱۸ روادید سفر برای اتباع دو طرف غیرالزامی شد. در همین راستا بین دو طرف هفته‌ای حدود ۶۰ پرواز برقرار شد.
در جنگ داخلی سوریه، پس از کاربرد نامحدود نیروی دریایی روسیه در فردوگاه حمیمم، نزدیک لاذقیه، طبق توافق مشترک روسیه و سوریه در سال ۲۰۱۵، بنیامین نتانیاهو بلافاصله به مسکو سفر کرد و با پوتین به رایزنی پرداخت. اما هیچ تغییری ایجاد نشد و پوتین با ارسال جنگنده‌های روسی به پایگاه نظامی و تقویت زرادخانه‌های تسلیحاتی سوریه، حمایت خود از اسد را بار دیگر تایید کرد. برای جلوگیری از برخورد هوایی تصادفی بین جنگنده‌های اسرائیل و روسیه، دو طرف یک خط تلفن دفاعی بین مرکز فرماندهی کریا در تل آویو و پایگاه نظامی روسیه در حمیمم دایر کردند. نتانیاهو به پوتین فشار می‌آورد تا به مداخله ایران در سوریه خاتمه دهد یا حداق کاهش دهد. اما پوتین خود را در موضع الزام قرار نمی‌داد.
یک مثال از چابکی قابل توجه دیپلماتیک پوتین را می‌توان در نشست هلسینکی در سال ۲۰۱۸ بین روسیه و آمریکا دید. در این راستا در ۱۱ ژوئیه نتانیاهو به مسکو سفر کرد و خواستار خروج نیرو‌های ایرانی از سوریه پساجنگ شد. در مقابل، روز بعد علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران در حالی که نامه‌های رهبر و رئیس جمهوری ایران را در دست داشت آن‌ها را به پوتین تحویل داد. ولایتی روابط تهران با مسکو را «استراتژیک» توصیف کرد. دولت ایران در سال ۲۰۱۷ در دور چهارم مذاکرات با پوتین و رجب طیب اردوغان در سوچی شرکت داشت و هدف آن کشف راه حل سیاسی برای خاتمه بخشی به جنگ طولانی مدت داخلی سوریه اعلام شده بود. در تازه‌ترین نشست خود در ماه فوریه نیز پوتین به روحانی و اردوغان تاکید کرد که دستورکار‌های متفاوتی را برای همکاری در پایان بخشیدن به مناقشه سوریه تعقیب کنند. به این ترتیب در ۸ آوریل بعد از نشست اردوغان و پوتین، آن‌ها اعلام کردند که با همکاری دولت سوریه، مخالفان و سازمان ملل آماده هستند تا با تشکیل کمیته ۱۵۰ نفره، قانون اساسی جدیدی برای سوریه تدوین کنند. ممکن است پوتین مهارتش را از پیاده روی روی طناب محکم به تردستی با چهار توپ در هوا (اسرائیل – سوریه – ترکیه و ایران) تغییر داده باشد.
انتهای پیام/ 112
