همگان حق بهره‌مندی از علم را به صورت عادلانه دارند
به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، دومین کنفرانس آپارتاید علمی، صلح، عدالت، امنیت و سلامت جهانی (به صورت مجازی) با جمعی از رؤسای دانشگاهی، علمی و مسئولان کشور روز گذشته ۲۰ آبان برگزار شد. در افتتاحیه این کنفرانس داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس جمهور و پروفسور چاندار مظفر به ایراد سخنرانی پرداختند.
دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی در افتتاحیه دومین کنفرانس آپارتاید علمی، صلح، عدالت امنیت و سلامت جهانی ضمن تشکر از اندیشمندان شرکت کننده در کنفرانس گفت: علم دستاورد همگانی و متعلق به همه اقوام و ملتهاست و همگان حق استفاده عادلانه از آن را دارند.
داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی در آغاز برگزاری کنفرانس علمی صلح، عدالت و امنیت و سلامت جهانی صلح و عدالت را یکی از آرمان‌های بزرگ بشری دانسته که ساختار‌ها و قوانین وضع شده بشر در جهت تحقق آن با موفقیت همراه نبوده است.
وی پنج عامل را در چرایی عدم موفقیت بشر در نهادینه سازی صلح و عدالت بر شمردند.
۱- نبود تعاریف دقیق و مورد اتقان کارشناسان و نخبگان جهان در حوزه صلح و عدالت
۲- بی توجهی به نقش عدالت در ساخت صلح و پایداری آن
۳- بی توجهی به مسئولیت‌ها و نقش نخبگان و سازمان‌های مردم نهاد در نهادینه
صلح و عدالت درجهان
۴- نبود نگاه همه‌جانبه به صلح و عدالت
۵- ضعف در تحلیل و آسیب شناسی اقدامات، دانست
وی در ادامه به یکی از مفاهیم مهمی که در نگاه همه جانبه به صلح و عدالت مغفول مانده یعنی موضوع عدالت علمی که در توسعه جوامع و بهره مندی عادلانه از فرصت‌ها در جهان بسیار مهم و اساسی است اشاره نمودند.
عامری ضمن بیان این مطلب که علم دستاورد همگانی و متعلق به همه اقوام و ملتهاست و همگان حق بهره‌مندی از آن را به صورت عادلانه دارند بر مسئله چالش برانگیز جهان معاصر یعنی تبعیض علمی (آپارتاید علمی) تاکید کرده و سرمایه‌گذاران، شرکت‌های چند ملیتی و بعضی از قدرت‌ها و دولت‌ها را که برای تحمیل اراده خود بر ملت‌ها و دولت‌ها از توزیع عادلانه خودداری کرده و امکان بهره مندی را به همه نمی‌دهند مورد اشاره قرار داد.
وی در ادامه به نمونه تحریم‌های علمی و فناوری اعمال شده در حوزه‌های انرژی هسته‌ای دارویی تعاملات علمی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی که نسبت به بعضی کشور‌ها و ملت‌ها اعمال شده به خصوص در جریان شیوع بیماری کرونا اشاره نمودند.
وی برگزاری کنفرانس آپارتاید علمی، صلح، عدالت، امنیت و سلامت جهانی را به عنوان آغازگر راهی برای تبیین و ترویج این موضوع دانسته که مطالبه جدی آن در جهان معاصر پیش نیازی برای رسیدن به صلح عادلانه است.
دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی در پایان، این کنفرانس را که به مناسبت روز علم در خدمت صلح و توسعه برگزار شد را آغازی بر این حرکت همه جانبه دانست.
چاندرا مظفر بر ضرورت علم برای استقرار صلح عادلانه تاکید کرد
پروفسور چاندرا مظفر استاد دانشگاه یو. اس. ام مالزی و رئیس بنیاد حرکت برای جهانی عادلانه در افتتاحیه کنفرانس آپارتاید علمی صلح، عدالت امنیت و سلامت جهانی بر ضرورت علم در خدمت صلح عادلانه تاکید کرد.
وی ادامه داد: وقتی راجع به علم و ارتباطش با صلح عادلانه صحبت می‌کنیم، در واقع راجع به علم و کاربردش حرف می‌زنیم. چگونه علم می‌تواند منجر به صلح عادلانه شود؟
رئیس بنیاد حرکت برای جهانی عادلانه افزود: علم در اصل دانش است و آموزش ابزار انتشار دانش، ایده‌ها و مفاهیم برای افزایش درک متقابل انسان‌ها از یکدیگر است. هیچ چیزی مانند دانش نمی‌تواند بین انسان‌ها، جوامع و ملت‌ها پیوند برقرار کند و این همان چیزی است که برای ایجاد صلح عادلانه نیاز داریم.
وی ادامه داد: حتی در جستجوی چرایی درگیری‌ها، دانش خیلی نقش مهمی دارد و دانش چیزی است که علم با روش تحقیق و ترفندهایش می‌تواند به بشر ارائه دهد. با نگاه به وضعیت کلی، می‌بینیم که علم پتانسیل عظیمی دارد، ولی شیوه استفاده آن تفاوت دارد. گاهی منافع شخصی اجازه استفاده بهینه از علم را نمی‌دهد، زیرا برخی افراد به دنبال کنترل ارتباطات هستند، حتی توزیع غذا هم باید در جهت منافع آن‌ها باشد. در نتیجه، این مانع کمک به بشریت می‌شود. بنابراین، مشکل در علم نیست، بلکه مشکل انسان‌ها هستند که گاهی از علم سوءاستفاده می‌کنند. یعنی هدف ما همیشه باید این باشد که علم در خدمت تمام انسان‌ها باشد، نه فقط بخش‌های خاص.
استاد دانشگاه یو. اس. ام مالزی در پایان گفت: کل بشریت باید بتواند از فواید علم بهره‌مند شود. اگر این اتفاق بیفتد، می‌توان از برقراری صلح عادلانه نیز اطمینان خاطر داشت.
محدودیت در تعاملات علمی و فناوری و اقتصادی دو لبه یک قیچی هستند
جواد محمدی دبیر هیئت عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی در کنفرانس آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت، امنیت و سلامت جهانی گفت: محدودیت در تعاملات علمی و فناوری و اقتصادی دو لبه یک قیچی هستند که رشد علم و فناوری و اقتصاد کشور را هدف گرفت.
وی ادامه داد: آپارتاید انواع مختلفی دارد. از جمله آپارتاید مذهبی، آپارتاید فرهنگی، آپارتاید جنسی، آپارتاید علمی و فناوری که یکی از مهمترین انواع آپارتاید یعنی آپارتاید مذهبی را در اسرائیل می‌بینیم که در چشم جهانیان خود را نشان می‌دهد و در دنیای غرب که امروزه ادعای حقوق بشر را دارند، این موضوع حمایت می‌شود و دنیای غرب چشمش را به روی این آپارتاید بسته است.
محمدی افزود: از ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی در جمهوری اسلامی ایران، در تحریم و آپارتاید علمی بودیم. بخصوص در رشته‌های فناوری بالا. اتفاقاً در هر رشته‌ای که تحریم بیشتری بودیم و مورد اعمال آپارتاید در حوزه علم و فناوری بودیم، با اتکا به محققین و دانشمندان و استعداد‌های برتر کشورمان رشد بیشتری داشتیم.
محمدی گفت: محدودیت در تعاملات علمی و فناوری و اقتصادی دو لبه یک قیچی هستند که رشد علم و فناوری و اقتصاد کشور را هدف گرفتند. اگر کشوری در این دو حوزه محدود شود، در حوزه فرهنگی هم پیامش به سختی منتقل می‌شود. یکی از علل آپارتاید علمی و محدودیت‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران جلوگیری از پیام فرهنگ جمهوری اسلامی ایران است. پیامی که دنیای غرب چند صد سال به دنبال القا آن در تمام جوامع بشری بوده که همان سکولاریسم است و جمهوری اسلامی در مقابل این تفکر حکومتی را بنیانگذاری کرد که دین و آموزه‌های آن را وارد جامعه کند و نشان داد که این نوع و مدل حکومت موفق است.
وی در ادامه سخنانش اظهار کرد: با وجود تمام فشار‌ها و تحریم‌ها، آموزه‌های اسلام ناب محمدی و مکتب امامت و اهل بیت در کشور ما سبب شده که علم و فناوری مان را بتوانیم به راحتی در اختیار مردم کشور‌های مختلف دنیا قرار دهیم.
دبیر هیئت عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: امروزه مقالات علمی ما به سختی چاپ می‌شوند و دسترسی ما به منابع علمی دنیا بسیار محدود شده است. به علت شرایط سختی که دشمنان ایجاد کرده اند، حضور ما در مجامع بین المللی هم خود به خود کمرنگ شده و دشمنان هم به این خاطر توری پهن کرده اند تا کشور را از نخبگان و دانشمندان تهی کنند و استعداد‌های ما به خارج از این مرز مهاجرت کنند. در این شرایط، ما نباید تحقیق و پژوهش و علم و فناوری را کمرنگ کنیم، زیرا یکی از مهمترین راه‌های رشد کشور تحقق اقتصاد دانش بنیان است که در آن، علم و فناوری نه تنها در دانشگاه‌ها بلکه در شرکت‌های بزرگ صنعتی به صورت هم افزا در خدمت پیشرفت کشور قرار می‌گیرد.
وی در پایان گفت: در دنیای کنونی دوری از فرهنگ و آموزه‌های اسلام ناب محمدی و ادیان الهی و آموزه‌های ادیان الهی یکی از علل و عوامل گرایش بشر به سمت سکولاریسم است. نتیجه سکولاریسم هم وضعیت دنیای امروز در میان کشور‌های غربی و شرقی است.
پیشرفت‌های علمی و فناوری‌ها باید در خدمت صلح و سلامت جهانی قرار گیرد
سید علی یزدی خواه، نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: علم و دانش و فناوری میراث بشریت هستند پیشرفت‌های علمی و فناوری باید در خدمت صلح و سلامت جهانی باشد تا بتوان بر بلایای طبیعی و غیرطبیعی و بیماری‌های همگانی از جمله کوید ۱۹ غلبه نمود لذا هرگونه یکجانبه‌گرایی در ترویج علم و دانش بشری و اختصاصی کردن آن منجر به درگیری‌های قومی و خسارت‌های جبران ناپذیر خواهد شد.
وی با تاکید بر اندیشه‌های دین مبین اسلام آموختن و نشر علم و دانش را رکن اصلی دین اسلام خواندند که مورد تاکید پیامبر اسلام قرار داشته است.
وی همچنین یکی از راه‌های اصلی و برقراری صلح و امنیت جهانی را همگانی کردن استفاده از دستاورد‌های بشری و صرفه‌جویی عظیم در منابع و امکانات جهانی، توسعه، رفاه، آسایش، امنیت و صلح و ثبات جهانی دانسته که این امر مهم برای بشر دست یافتنی خواهد بود.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد که بشر بزودی به این مهم یعنی دستیابی به رفاه، آسایش و صلح و ثبات جهانی دست یابد.
بین ۷۵ تا ۹۰ درصد از مقالات علمی منتشر شده در دسترس عموم قرار ندارد
حجت الله ایوبی رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران هم طی سخنانی گفت: طبق بررسی‌های کاملاً علمی که تاکنون انجام شده اکثر مردم در کشور‌های آسیایی و آفریقایی به اطلاعاتی که در حوزه علوم منتشر می‌شود، دسترسی ندارند و نتیجه آن بسیار واضح خواهد بود، کسی که دسترسی به اطلاعات و علوم ندارد نمی‌تواند صاحب قدرت باشد.
وی گفت: بسیاری از متخصصان امروزی تصور می‌کنند که شکاف میان کشور‌های فقیر و غنی با تفاوت اقتصادی یا نظامی معنا می‌شود در صورتی که این تفاوت با دسترسی به اطلاعات، دانش و مقالات علمی تبیین خواهد شد و متأسفانه امروز باید از بی عدالتی صحبت کرد که جهانی شده است.
وی در ادامه بر این نکته تأکید کردند که بخش عمده‌ای از این اطلاعات و دانش‌ها، توسط مغز‌های مهاجری تولید شده که از آسیای مرکزی، ایران، سوریه عراق و بخصوص افغانستان به آمریکا و اروپا مهاجرت کرده اند. علت این مهاجرت را می‌توان به جنگ، ناامنی و خلق گروه‌های افراطی توسط غرب به خصوص آمریکا دانست که منجر به تهی شدن سرمایه‌های مغزی، اجتماعی و انسانی این کشور‌ها شده است.
ایوبی اشاره کرد: دلایل آپارتاید موجود را به ناامنی، مهاجرت، حق کپی رایت و سیاستمداران اخلاق گریز و دین ستیزی دانست که باعث می‌شوند بخش عظیمی از بشریت نتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند. نتیجه این اقدامات افزایش شکاف‌ها وخیم‌تر شدن اوضاع خواهد شد. سیاستمداران اخلاق گریز و دین ستیز در این روند بسیار تأثیر گذارند که باعث می‌شوند بسیاری از مسلمانان به دانشگاه‌ها دسترسی نداشته و با کوچک‌ترین بهانه مثل داشتن روسری بر سر از این مراکز اخراج شوند
وی در پایان گفت: زمانی که فردی همچون پیر بوردیو در کنار سرمایه اقتصادی و اجتماعی از سرمایه‌های فرهنگی صحبت کرد نشان داد که دانش و علوم رفته رفته با اهمیت‌تر جلوه خواهند کرد، ولی این نظریات و مشابه آن را هزار سال پیش فردوسی کبیر در شعر خود سروده بود که توانا بود هر که دانا بود هر کس که علم ندارد قدرت ندارد.
وی در فراز پایانی گفت امیدوارم روزی به یک عدالت جهانی دست یابیم.
به آپارتاید علمی نباید به عنوان تهدید، بلکه باید به عنوان فرصت نگاه کرد
حسین خنیفر رئیس دانشگاه فرهنگیان در کنفرانس آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت، امنیت و سلامت جهانی گفت: به آپارتاید علمی نباید به عنوان تهدید، بلکه باید به عنوان فرصت نگاه کرد.
وی ادامه داد: امروزه، بحث آپارتاید علمی در خصوص تحریم علمی سایر کشور‌ها توسط کشور‌های معدود و انحصار طلب تعریف می‌شود و از نمونه‌های آپارتاید علمی در نظام سلطه همین فاصله گذاری علمی است که استبداد نظام سلطه یا همان برتری طلبی و سیاست تمامیت خواهی این کشورهاست.
خنیفر افزود: کشور‌های مخالف توسعه سایر کشور‌ها نظام سلطه با چهار روش آپارتاید علمی را اعمال می‌کنند: ۱. از طریق تبعیض علمی ۲. محذوریت علمی ۳. محدودیت علمی ۴. ممنوعیت علمی.
وی ادامه داد: آپارتاید امروزه یک نوع فاصله گذاری و یک نوع وحشیانه فاصله گذاری است که به صورت نژادی، علمی و تمکن امکانات مختلف تعریف می‌شود. در سازمان ملل، در سند توسعه پایدار، تاکید بر بکارگیری علمی و فناوری و نوآوری برای پیشرفت ملتهاست، یعنی تمام کشور‌ها نسبت به فناوری و بحث علمی باید یکسان دیده شوند.
وی در پایان گفت: آپارتاید علمی نباید به عنوان تهدید، بلکه باید به عنوان فرصت نگاه کرد و چهار دلیل ذکر می‌کنم:
۱. فرصت خودیابی. آپارتاید علمی صورت گرفته است. اولاً بسیاری از علومی که در غرب دست به دست می‌شود و در اختیار نظام غرب قرار دارد، همین علوم در دوران قرون وسطی و جنگ‌های صلیبی از خاورمیانه و کشور‌های دیگر وارد اروپا شد. اروپاییان آن را پرورش و توسعه دادند. بخصوص از ایران و تمدن‌هایی مثل چین این علوم را بردند. الان فرصتی برای خیزش دوباره شرق یا کشور‌های تحت آپارتاید علمی به سمت تولید علمی و ایجاد شبکه‌های علمی در کشور‌های محروم وجود دارد.
۲. فرصت علمی است. در برخی رشته‌ها می‌توان مستقل شروع کرد. یعنی خود آغازگری کرد.
۳. همگرایی کشور‌های مظلوم. فرصتی است تا این کشور‌ها یخبندان و زمستان سیاسی را تبدیل به گرمخانه علمی کنند.
۴. ایجاد قطب‌های موازی. اگر غرب در زمینه‌ای رشد می‌کند و آپارتاید علمی را به کار برده است، ما هم به سمت ایجاد قطب‌های موازی بیاییم.
هدف نظام سلطه از آپارتاید علمی، تسلط بر منابع اقتصادی در جهان است
فاضلی استاد دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: نظام سلطه در پی تسلط اقتصادی است تمامی ترفند‌ها برای دستیابی به منابع اقتصادی توسط قدرت‌های جهانی به کار گرفته می‌شود تا دولت‌ها و کشور‌ها وابسته به صنایع انحصاری باشند.
وی گفت: این حرکت و هدف گذاری ضد تعاملات صلح‌آمیز و عدالت در جهان حاضر بوده و مشکلات زیادی را برای جوامع ایجاد کرده است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: اگر ما به دنبال کسب دانش نباشیم به خصوص در علوم پزشکی و نظامی باید هر چه را آن‌ها بخواهند از جمله عزت، شرافت و کرامت خود را تقدیم شأن کنیم این تبعیض نژادی ضرر بزرگی برای جهان و به ویژه ملت اسلامی قلمداد می‌شود.
فاضلی در پایان گفت: ما تبعیض نژادی علمی و غیر علمی را رد کرده و اعتقاد داریم که علم باید در خدمت به بشریت نه در دست نظام سلطه و قدرت‌های خاص قرار گیرد.
شرط اصلی پروژه‌های اقتصادی جاده ابریشم، صلح و امنیت است
روح الله بیات معاون امور بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) گفت: یک رابطه مستقیم بین صلح و امنیت و تجارت و اقتصاد وجود دارد.
وی ادامه داد: جاده ابریشم جدید با فراهم آوردن فرصت‌های جدید همکاری و حرکت‌های دائمی بین المللی بر پایه صلح و امنیت است. بحث‌های زیادی در مورد اقتصاد در جاده ابریشم وجود دارد برای نمونه بحث «یک جاده یک خلاقیت» که در سال ۲۰۱۳ به وسیله چین مطرح گردید.
بیات افزود: بر اساس تاریخ و قضیه جاده ابریشم و ملل و مردمانی که در راستای جاده ابریشم زندگی می‌کنند وقتی ما در مورد حیات دوباره این جاده صحبت می‌کنیم به این معنا است که تمامی ملل و اقوامی که در راستای این جاده زندگی می‌کنند را دعوت به گفتگو و تعامل کنیم تا زندگی سعادتمند و شرایط بهتری برای زندگی داشته باشند.
وی ادامه داد: پروژه «یک جاده یک خلاقیت» بسیار خوب است، ولی با همکاری بین کشور‌ها و البته بدون تأمین منافع ملی کشور‌ها ما نمی‌توانیم جاده ابریشم خوبی برای اقتصاد و تجارت داشته باشیم، ولی چگونه می‌توانیم به این مهم دست پیدا کنیم با درک ذات طبیعت فرهنگ و در مقوله سیاست کشور‌ها با داشتن نوعی همگرایی و هماهنگ کردن روش‌ها و با به رسمیت شناختن فرهنگ این کشور‌ها و بدون این‌ها ما نمی‌توانیم ایمان داشته باشیم که جاده ابریشم می‌تواند دوباره در آینده به وجود آید.
همچنین وی اشاره کرد: در آینده نظم جهانی بر اساس نقش و اقتصاد چین یا دیگر کشور‌های شرقی تغییر خواهد کرد. با داشتن یک نوع ارتباط دائم بین کشور‌ها و همچنین یک جاده ابریشم قوی به نظر می‌رسد که ملت‌ها نیاز دارند باید هم گفتگو داشته باشند و کشور‌ها می‌توانند با راه حل‌های صلح آمیز مشکلات خود را با همسایگانشان مرتفع سازند.
وی در پایان خاطر نشان کرد که کشور‌های دیگر باید حق ایران در زمینه تجارت و منافع تجاری را به رسمیت بشناسند. ایران منابع طبیعی بسیاری در اختیار دارد در زمینه تکنولوژی و بسیاری از امور دیگر بسیار قوی است. ایران حق خود می‌داند که سیاست و منافع خود را دنبال کند. با به رسمیت شناختن حقوق دیگران ما می‌توانیم زندگی و جهانی بهتر داشته باشیم.
پیشرفت علم متعلق به همگان بوده و موجبات صلح و توسعه پایدار را فراهم می‌آورد
مسعود چینی گرزاده دبیر انجمن صلح و سلامت و عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی روز ۱۰ نوامبر را فرصتی ایده آل دانست که در اختیار نخبگان جهان قرار گرفته تا بار دیگر علوم مختلف را برای ساختن جهانی برتر مورد بررسی و کنکاش قرار دهند.
وی ادامه داد: این روز هر چند برای ارزش نهادن به علم و فناوری‌های علمی جدید نام گذاری شده، ولی در راستای ایجاد پیوند میان علوم مختلف برای بهبود و کیفیت زندگی، کاهش و مهار تهدید‌های منطقه‌ای و محلی ناشی از تولید و به کارگیری فناوری‌های تکنولوژیک جدید نیز به شمار می‌رود و این فرصتی را برای مؤسسات علمی پژوهشی و تحقیقاتی، دانشمندان و نخبگان فراهم می‌کند تا در باره صلح و توسعه که از اساسی‌ترین مفاهیم اجتماعی هستند به بحث و تبادل نظر بپردازند.
وی ضمن اشاره به حق بهره‌مندی آحاد جامعه از ثمرات علم و فناوری، بر ایجاد و توسعه پایدار، برای امکان پذیر نمودن زندگی بشر در نسل‌های آینده تاکید و بهره مندی عادلانه از ظرفیت‌های علمی برای همگان را در جهان امروزی مهم دانستند.
وی همچنین گفت: امروز ملت‌ها علم و سرمایه‌های علمی را برای دستیابی به اهداف محیط زیستی به کار گرفته و شاهد موفقیت‌هایی در زمینه کنترل بیماری‌های واگیردار شده‌اند لیکن این واقعیت را باید در نظر گرفت که علوم پزشکی به تنهایی قادر به کنترل بیماری‌ها نیستند و باید سایر علوم را در خدمت گرفت. امروزه بیماری کرونا مصداق عینی در کشور‌های مختلف منطقه است که پیرامون تولید و انتشار آن چالش‌های زیادی وجود دارد
چینی‌گر زاده همچنین اظهار کرد: شتاب تولید علم در ایران در قیاس با کشور‌های دیگر در مقام برتری قرار دارد حتی در مقاطعی به عنوان یکی از کشور‌های پرشتاب جهان از نظر تولیدات علمی معرفی شده ایم.
وی در پایان گفت: تجربه نشان می‌دهد که پیشرفت علم نمی‌تواند انحصاری باشد. خاصیت انباشتگی علم ایجاب می‌کند که متعلق به همگان بوده و موجبات صلح و توسعه پایدار را فراهم آورد.
انتهای پیام/102
