به گزارش خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر خود با نخبگان کشوری نکات مورد توجهی را فرموده و اظهار داشتند: هر جوان نخبه پاره تن ایران عزیز ماست و برای رفع مشکلات نخبگان باید سند راهبردی امور نخبگان را کاملاً جدی اجرا و پیگیری کرد. کشور ما از لحاظ استعداد ذهنی از متوسط جهان بالاتر است این ادعا نیست، این چیز ثابت شده است و مسلم است یعنی بالقوه کشور ما نخبه است، ملت ما بالقوه نخبه است.
ایشان همچنین افزودند: در بعضی از دانشگاه‌ها عناصری هستند که جوان نخبه را تشویق می‌کنند به ترک کشور؛ من صریح می‌گویم این خیانت است، این خیانت است، این دشمنی با کشور است، دوستی با آن جوان هم نیست.
مفهوم نخبه علمی با پیروزی انقلاب اسلامی و اصلاح ساختار حکومت و مشی سیاسی در معنای واقعی خود تفسیر شد و بکارگیری نخبگان در بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله) مورد توجه واقع شد.
در سال ۱۳۸۵ به منظور تحقق بخشیدن به تأکید مقام معظم رهبری در «استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعه همه جانبه کشور» و در اجرای ماده ۴ اساسنامه بنیاد ملی نخبگان درباره «تعریف نخبه و احراز استعداد‌های برتر و نخبگی افراد» آیین نامه احراز نخبگی با هدف منطقی کردن و تعریف شاخص‌های علمی، استانداردسازی معیار‌ها و فرآیند‌های شناسایی و معرفی نخبگان و استعداد‌های برتر، تصویب شد.
در ماده ۲ این آیین نامه نخبه چنین تعریف می‌شود: «نخبه» به استناد ماده ۴ اساسنامه بنیاد به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری وی در تولید و گسترش علم و هنر و فناوری و فرهنگ‌سازی و مدیریت کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید و گسترش دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و اعتلای جامعه انسانی کشور گردد.
با سرلوحه قرار دادن تعریف کلی فوق از نخبگان می‌توان نخبه سیاسی را چنین تعریف کرد: «نخبه سیاسی» به شخصی اطلاق می‌شود که پدیده‌های سیاسی را در دو سطح داخلی و بین المللی بررسی کند و با نگاه آینده‌نگرانه، حوادث سیاسی را پیش بینی و در بالاترین سطح مورد نظر، راهکاری جهت مدیریت هوشمندانه وقایع به منظور ارتقای زندگی بشری ارائه دهد.
نوسانات جریان نخبگی در کشور
تجربه تاریخی معاصر نشان می‌دهد که نخبگان سیاسی کشور، همواره در یک مسیرحرکت نکرده‌اند، بلکه همیشه در نوسان بوده‌اند؛ به طوری که بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری، بعضی ازنخبگان با «زاویه گرفتن از نظام» همواره درطول زمان، این رفتار را بروز داده‌اند.
این نخبگان در کلام امام خامنه‌ای، بعضی وقت‌ها تعبیر به خواص نیز می‌شوند؛ ایشان خواص را کسانی می‌دانند که نسبت به قضایا از فهم برخوردار هستند. ایشان می‌فرمایند: خواص چه کسانی هستند؟ آیا قشر خاصّی هستند؟ جواب، منفی است. زیرا در بین خواص، کنار افراد باسواد، آدم‌های بی‌سواد هم هستند. گاهی کسی بی سواد است؛ اما جزو خواص است. یعنی می‌فهمد چه کار می‌کند. از روی تصمیم گیری و تشخیص عمل می‌کند؛ ولو درس نخوانده، مدرسه نرفته، مدرک ندارد و لباس روحانی نپوشیده است.
به هر حال، نسبت به قضایا از فهم برخوردار است. امام خامنه‌ای ضمن تقسیم افراد جامعه به دو قسمت عوام و خواص، خواص را افراد آگاه به مباحث روز می‌دانند که در امور تصمیم‌گیری بیشترین نقش را ایفاء می‌نمایند. در هر جامعه و شهر و کشوری، از یک دیدگاه، مردم به دو قسم تقسیم می‌شوند: یک قسم کسانی هستند که بر مبنای فکر خود، از روی فهمیدگی و آگاهی و تصمیم گیری کار می‌کنند. راهی را می‌شناسند و در آن راه که به خوب و بدش کار نداریم گام برمی‌دارند. یک قِسم اینهایند که اسمشان را خواص می‌گذاریم. قسم دیگر، کسانی هستند که نمی‌خواهند بدانند چه راهی درست و چه حرکتی صحیح است. در واقع نمی‌خواهند بفهمند، بسنجند، به تحلیل بپردازند و درک کنند. به تعبیری دیگر، تابع جَوّند. به چگونگی جوّ نگاه می‌کنند و دنبال آن جوّ به حرکت در می‌آیند. اسم این قسم از مردم را عوام می‌گذاریم. پس، جامعه را می‌شود به خواص و عوام تقسیم کرد.
سالانه تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی به دلایل گوناگون تصمیم به ترک دائمی کشور می‌گیرند و ترجیح می‌دهند تا زندگی خود را در آن سوی مرز‌ها ادامه دهند. روسای دانشگاهی معتقد هستند که برخی دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی به فکر مهاجرت روی می‌آورند و وقتی دلیل این کار را جویا می‌شویم در یک کلمه خود را کنار کشیده و می‌گویند که در کشور خودمان کار نیست.
به هر حال فرار مغز‌ها یا مهاجرت باید به عنوان زنگ خطری برای کشورمان شناخته شود؛ چرا که سال‌های طولانی است نخبگان ایرانی و دانشمندانمان بعد از فارغ التحصیلی چمدان خود را جمع کرده و راهی کشور‌های خارجی می‌شوند که این امر به راحتی باعث از دست دادن نیرو‌های ماهر، خلاق، زبردست، فنی و کوشا می‌شود و برای جامعه مشکلات عدیده‌ای گوناگونی را فراهم خواهد کرد. با اینکه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تا کنون چندین بار برای بازگشت مهاجران و نخبگان ایرانی به کشور برنامه‌های گوناگونی را انجام داده اند، اما انتظار می‌رود که دولت جدید با تدابیر و سیاست‌های گوناگون علمی و راهگشا بتواند جلوی این معضل اجتماعی را گرفته و برای بازگشت نخبگان ایرانی به کشور برنامه ریزی‌های جدی را انجام دهد.
شاید اگر دولت جدید توجه ویژه‌ای به بحث اشتغال فارغ التحصیلان در نظام آموزش عالی داشته باشد بتوان تا حدود زیادی از فرار آن‌ها به کشور‌های دیگر جلوگیری کرد و شرایط مناسبی را به منظور زندگی آسان‌تر در کشور برایشان ایجاد کرد.
گزارش از امیر قشقایی
انتهای پیام/ ۳۵۱
