به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاعپرس، «امروز هم وقتی به ورامین نگاه میکنیم، میبینیم این منطقه ایستا نیست و در همان حدّ شهدای مظلوم ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ متوقف نشده است. بعضیها هنرشان توقف در افتخارات گذشته است. اسلام به ما حرکت به سمت افتخاراتِ تازه را واجب میکند و این را راه رسیدن به کمال میداند. پشت سر آن شهیدان، شهدای عزیز ورامین و این منطقه در جنگ تحمیلی است، که سیودو شهید این منطقه جزو سرداران نیروهای مسلّحند. این چیز کمی نیست.
شهدای عزیزی مثل امیران عالیمقام نیروی هوایی، مثل سرداران سپاه پاسداران، خانوادههای سه شهید داده، دو شهید داده، در همه قشرها. رحمت خدا بر مرحوم «جنیدی» روحانی پاکباز پدر سه شهید، بلکه چهار شهید - چون پسر چهارم او هم که از دنیا رفت، آنطوری که اطّلاع دادند، جزو کسانی بود که آسیب شیمیایی دوران جنگ را دیده بود - و خانوادههای متعددی که نام شهید «ستاری» و «اردستانی» و «علیقمی» و بقیه سرداران با ارزش بر سر درِ این خانوادههای بلندپایه نوشته است. اینها شناسنامه یک ملت و یک شهر و یک کشور است.» ( رهبر معظم انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲)
۱۵ دی سالروز اتفاق غم انگیزی است که منجر به از دست رفتن چند تن از بهترین فرماندهان نیروی هوایی ارتش شد. در این روز تعداد دیگری از نخبگان جنگ دیده نهاجا از این دنیای خاکی پر کشیده و رفتند. حادثه سقوط جت استار فرماندهان نهاجا در سال ۱۳۷۳ تنها شهادت تعدادی فرمانده و خلبان نبود. حداقل سه تن از این شهیدان اسطورههای نهاجا بودند. سرتیپ منصور ستاری یکی از بهترینهای پدافند هوایی کشور، سرتیپ خلبان مصطفی اردستانی قهرمان بیبدیل اف ۵ و سرتیپ علیرضا یاسینی از بهترینهای اف ۴ در پروازی که خود خلبانش نبودند به شهادت رسیدند.
از شهید ستاری به عنوان نابغه نظامی و معمار پدافند یاد می کنند، بدون شک ادعای نبوغ نظامی در مورد سرلشکر شهید «منصور ستاری» سخنی مبالغهآمیز نیست و هرکس که با زندگی حرفهای این امیر دلاور ارتش آشنایی داشته باشد، پذیرش این موضوع برایش آسان خواهد بود.
شهید ستاری که بود؟
«منصور ستاری» در سال ۱۳۲۷ در روستای ولیباد ورامین، دیده به جهان گشود. پدرش، مرحوم «حاج حسن» شاعری فاضل بود که دیوانی از او به نام «ماتمکده عشاق» به یادگار مانده است.
وی دوران ابتدایی را در مدرسه، ولیآباد ورامین و دوران متوسطه را در قریه «پوینک» باقرآباد به پایان رسانید. وی در طول دوران تحصیل همواره یکی از شاگردان ممتاز کلاس بود. پس از اخذ دیپلم متوسطه، در سال ۱۳۴۶ وارد دانشکده افسری شد و پس از پایان دوره دانشکده به درجه ستوان دومی نایل آمد. در سال ۱۳۵۰ برای طی دوره علمی کنترل رادار به آمریکا اعزام شد و پس از گذراندن دوره یک ساله، در سال ۱۳۵۱ به ایران بازگشت و به عنوان افسر کنترل شکاری نیروی هوایی مشغول به کار شد.
شهید ستاری در سال ۱۳۵۴ در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته برق و الکترونیک پذیرفته شد. تعدادی از واحدهای دانشگاهی را گذرانده بود که با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی تحصیل را کنار گذاشت و همدوش دیگر آحاد مردم به پاسداری از دستاوردهای انقلاب پرداخت.
ستاری افسری مؤمن، متعهد، شجاع، آگاه، تیزهوش و کاردان بود. طرحها و ابتکارهای زیادی در تجهیز سیستمهای راداری، پدافندی به اجرا گذاشت که در طول جنگ تحمیلی توان نیروی هوایی را در سرنگونی هواپیماهای متجاوز دشمن دو چندان کرد.
تیمسار ستاری به علت فعالیتهای بیش از حدی که در اجرای طرحهای جنگی از خود نشان داد، درسال ۱۳۶۲ به سمت معاون عملیات فرماندهی پدافند نیروی هوایی منصوب شد. طرحها و برنامههایی که شهید ستاری ارائه میداد بسیار منطقی، عملی، کاربردی و مؤثر بود؛ از این رو در سال ۱۳۶۴ به عنوان معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی برگزیده شد و به علت لیاقت و کاردانی و شایستگی که از خود نشان داد، در بهمن ماه سال ۱۳۶۵ با درجه سرهنگی به سمت فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و تا هنگام شهادت عهدهدار این مسئولیت بود.
معماری آیندهنگر برای سیستم پدافند هوایی کشور
شهید ستاری که به واقع معماری آیندهنگر برای سیستم پدافند هوایی کشور بود، با راهاندازی تأسیسات و امکانات جدید تعمیر و نگهداری و نیز اجرای پروژههایی نظیر پروژه اوج و نیز راهاندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش (پتا) توان نگهداری نیرو را تقویت و به چندین برابر قدرت قبلی ارتقا داد. این مهم برای کشوری که پایههای صنعتیاش تقریباً ضعیف بود کاری شگرف است. ایجاد مؤسسات فنی و صنعتی پیشرفته برای آموزش پروازی مرحله مقدماتی دانشجویان خلبانی با کمک مهندسان و متخصصان نهاجا با ساخت هواپیمای پرستو نیز اقدام مهم دیگری است که این هواپیما از نظر امکانات عملیاتی تقریباً شبیه هواپیمای بونانزای ساخت آمریکاست.
یکی از مهمترین فعالیتهای سرلشکر شهید منصور ستاری طی سالهای ۱۳۶۶ تا پایان جنگ تحمیلی، اسکورت ناوگان تجاری کشتیهای نفتکش ایران در خلیج فارس و دریای عمان تا خروج آنها بود. انجام عملیات اسکورت باتوجه به حجم عملیات جنگی و حجم عملیات عادی و روزانه نهاجا کاری بس عظیم بود. نگهداری مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی (ره)، حفاظت از میدان گازی کنگان و مواردی نظیر اینها یادآور اقدامات و جانفشانیهای عقابان تیزپرواز و پرسنل پدافندی نیروی هوایی تحت فرماندهی و مدیریت این شهید، همیشه به یادماندنی است.
تأسیس دانشگاه هوافضا با هشت گرایش تحصیلی
شهید ستاری منطقیترین راه را برای کاهش اثرات محدودیت اعتباری و روبرویی با شرایط پس از جنگ انتخاب کرد و آن خودکفایی هرچه بیشتر نیروی هوایی بود؛ از این رو علاوه بر آنکه از خروج اعتبارات نیروی هوایی جلوگیری میکرد توان تولیدی و خدماتی را افزایش داده و درآمدهای حاصل از این قبیل فعالیتها را همواره تحت کنترل و نظارت دقیق قرارداد که به عنوان پشتوانهای برای اجرای برنامههای سازندگی موردبهره برداری قرارگرفت. وی با کمک فرماندهان و پرسنل نیروی هوایی پروژههای بلندمدت را طراحی کرد که یکی پس از دیگری جامه عمل میپوشد. یکی از این پروژهها بعد از شهادت ایشان هواپیمای جنگی آذرخش بود که با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۶ به پرواز درآمد.
تأسیس دانشگاه هوافضا با هشت گرایش تحصیلی و مبتنی بر برنامههای آموزشی - مجموعههای کارشناسی و مصوبات وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تأسیس دانشکده پرستاری و راهاندازی مرکز تحقیقات و آموزش پزشکی (پاتولوژی) نیروی هوایی و ایجاد شبکه دیده بانی به منظور تقویت سیستم پدافندی کشور - ایجاد شبکه دیده بانی بصری - ایجاد موانع هوایی بر فراز دره ها، گذرگاهها و ارتفاعات از دیگر اقدامات این مرد بزرگ بود.
او سعی کرد تا کمبود منابع مالی نیرو را با بومیسازی صنعت هوایی جبران کند. ستاری اگرچه به مانند بسیاری از فرماندهان نیروهای هوایی جهان، خلبان نبود، اما به تصدیق کارشناسان، نهاجا در آن سالها دورانی طلایی را تجربه کرد.
روز شهادت
۱۵ دی ۱۳۷۳ ساعت هشت شب، خلبان سرهنگ جمشیدی به همراه کمک خود سرهنگ دوم خلبان جم منش هواپیمای جت استار را برای پرواز به سمت تهران آماده میکردند. تیمسار ستاری به همراه تیمسار اردستانی، شجاعی، یاسینی و دیگر همراهان به پای هواپیما آمده و پس از خداحافظی سوار بر هواپیما شدند. مهندس پرواز سروان سنایی مشغول چکهای قبل از پرواز است.
بعد از سوار شدن در هواپیما بسته میشود. ساعت تقریباً ۲۰:۱۰ کمک خلبان از برج اصفهان اجازه استارت میخواهد که داده میشود. هواپیما برمیخیزد، اما بروز مشکل در هواپیما باعث میشود خلبانان درخواست بازگشت کنند. ساعت ۲۰:۴۲ در آخرین تماس، موقعیت هواپیما خواسته میشود. اینگونه جواب میآید: در حال گردش برای فاینال هستیم و ناگهان ارتباط با برج مراقبت قطع میشود. هواپیمای جت استار نیروی هوایی به شماره ثبت ۹۰۰۱-۵ در فاصله ۶۴ کیلومتری فرودگاه در جاده نایین – یزد سقوط کرده و سرنشینانش به شهادت میرسند.