ضرب‌الاجل مذاکرات؛ سلاحی برای اعمال فشار بر مذاکره‌کنندگان ایران

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، نشست‌های مختلف مذاکراتی در سطوح روسای هیات‌ها و کارشناسان با توجه به موضوعات مورد بحث به موازات هم همچنان در وین در حال برگزاری است. در روز‌های گذشته جلسه کارگروه اقدامات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها و ترتیبات اجرایی با حضور کارشناسان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۴ برگزار شده است.

با بازگشت هیات‌ها در هفته گذشته به وین و از سرگیری مذاکرات پس از یک هفته تنفس، طرف‌های غربی بیشتر از گذشته برای حل اختلافات، راهکار و پیشنهاد ارائه داده‌اند و روند گفت‌وگو‌ها هر چند کند، اما رو به جلوست.

مقام‌های آمریکایی و اروپایی در هفته گذشته هم چنان بر تعیین ضرب‌الاجل برای مذاکرات تأکید دارند. این کشور‌ها از ابتدای شروع مذاکرات در آذرماه دائماً بر ضرب‌الاجل برای مذاکرات تأکید داشته و دارند. این در حالی است که هیات مذاکره‌کننده ایران از ابتدا با این روند مخالف کرده و معتقد بود باید اجازه داد مذاکرات در مسیر جدی و منطقی خودش پیش رود و تاکنون این ضرب‌الاجل‌های ساختگی که بیشتر برای اعمال فشار به هیات مذاکره‌کننده ایران است تأثیر بر اراده و تصمیمات هیات ایرانی نداشته است. کشور‌های غربی باید بدانند که استفاده از این روش برای اعمال فشار به ایران تأثیری ندارد و بیش از پیش فضای مذاکرات را مسموم می‌سازد. آمریکا در حالی بر تعیین ضرب‌الاجل اصرار دارد که ادعایش مبنی بر تهی شدن برجام با توجه به نظارت‌های آژانس بی‌معناست. علاوه بر این آمریکا باید برای سرعت دادن به مذاکرات، راهکار‌های فوری و مؤثر برای رفع تحریم‌ها و تضمین اجرای تعهداتش طبق برجام ارائه کند.

یکی از موضوعاتی که در این مرحله از مذاکرات مورد بحث است موضوع «تضمین ذاتی» (Inherent guarantee) توافق بازگشت به برجام است. بحث دریافت تضمین‌های کافی، یکی از موضوعات حائز اهمیت در جریان مذاکرات در وین بوده و تاکنون جلسات متعددی در این رابطه برگزار شده است. هم چنین متونی در این رابطه نگارش شده و بحث و بررسی در این مورد همچنان ادامه دارد.

ایران در ماه‌های گذشته بار‌ها خواستار ارائه تضمین‌های مؤثر برای عدم تکرار آنچه در دولت ترامپ اتفاق افتاد، شده است، اما طرف آمریکایی از ارائه چنین تضمینی به لحاظ قانونی و حقوقی اجتناب کرده است. اکنون ایران بر این مساله متمرکز شده است که مهمترین و اثرگذارترین تضمین، داشتن توان پاسخگویی مناسب از طریق ایجاد و حفظ اهرم‌های لازم جهت هزینه‌زا کردن نقض عهد طرف مقابل است. همان طور که در تجربه اجرای برجام، ویژگی "بازگشت پذیری" موجب شد تا دست ایران به لحاظ عملیاتی و حقوقی برای بازگرداندن فعالیت‌های هسته‌ای باز باشد. از این رو طرف مقابل به خوبی آگاه است که اجرای تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، «اجرای مشروط» (Conditional implementation) خواهد بود و تا زمانی ادامه خواهد داشت که طرف مقابل بر اساس معیار‌های راستی‌آزمایی مد نظر ایران به تعهدات خود پایبند باشد و در صورت نقض عهد از سوی طرف مقابل توان هسته‌ای ایران به سرعت قابل احیا خواهد بود.

این در حالی است که اساسا برنامه هسته‌ای ایران به لحاظ قابلیت‌های دانش و تکنولوژی که در سه سال گذشته به دست آمده است دیگر قابل تعریف در چارچوب‌های مدنظر طرف غربی آن گونه که در ۲۰۱۳ یا ۲۰۱۵ بود، نیست.

یکی از پیچیده‌ترین موضوعات مذاکرات با توجه به نو و بی سابقه بودن طرح آن، مساله راستی آزمایی اقدامات و تعهدات و دوره آماده سازی برای اجرای متقابل تعهدات است. با وجود اینکه همه طرف‌ها نسبت به لزوم طرح این مساله تاکید و موافقت دارند، اما تبدیل ایده‌ها و پیشنهادات در این رابطه به متن کاری بسیار وقت گیر و سخت بوده است. با این حال به نظر می‌آید تا کنون این توافق حاصل شده است که پس از حصول توافق احتمالی در وین، ابتدا طرف غربی اقداماتش را انجام می‌دهد تا به نوعی از اجرای تعهداتش راستی آزمایی شود و به نوعی دوره آماده سازی (Preparation period) را خواهیم داشت و تا پیش از تکمیل این فرایند از سوی آمریکا و اروپا، ایران تعهدی را به اجرا در نمی‌آورد از این رو، عملا فرآیند راستی‌آزمایی اقدامات طرف مقابل چندین هفته به طول می‌انجامد.

منبع: ایسنا

انتهای پیام/ ۹۱۱