به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، پژوهش در هر حوزه‌ای می‌تواند به اعتباربخشی و اثربخشی آثار و تحقیقات کمک کند. غنای بسیاری از کتب، تالیفات علمی، اسناد و مدارک، به پژوهش‌هایی بستگی دارد که پیش از انتشار و در اختیار قرار گرفتن مردم انجام گیرد. نظر به اهمیت موضوع پژوهش در آثار دفاع مقدس، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با همراهی خبرگزاری دفاع مقدس مجموعه نشست‌هایی را با پژوهشگران این عرصه در خصوص بررسی ضرورت‌های پژوهش در آثار دفاع مقدس و جبهه مقاومت ترتیب داده است که پیش از این چهار بخش آن منتشر شده و هم‌اینک بخش پنجم آن در مصاحبه با «زهره علی عسکری» و «فتح الله پرتو» آمده است.
زهره علی عسکری، معلم و بازنشسته آموزش و پرورش فارغ التحصیل رشته روزنامه‌نگاری است و همکاری خود را با مجله زن روز آغاز کرد. همکاری او با موسسه روایت فتح از سال ۱۳۸۲ صورت گرفت و مدتی به کار نوشتن و ویراستاری مشغول بود. همچنین با مجله فکه نیز همکاری داشت کتاب پرواز در آتش مربوط به خلبان شهید عتیقه چی را در سال ۱۳۹۵ به چاپ رساند. او مجموعا ۱۵ جلد کتاب در زمینه دفاع مقدس به چاپ رسانده است.
فتح‌الله پرتو از پژوهشگران حوزه دفاع مقدس تاکنون هشت اثر تالیفی شامل یک کتاب و چندین مقاله پژوهشی دارد که عمدتاً در حوزه‌های مختلف امنیت ملی و امنیت بین‌الملل است. از سال ۱۳۹۴ با اسرای جنگی و مؤسسة پیام آزادگان همکاری دارد و یک کتاب در این حوزه به چاپ رسانده است.
پژوهش دفاع مقدس دیر آغاز شد/ نیازمند نهضت پژوهشگری هستیم
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: به برخی حفره‌های موجود در امر پژوهش اشاره کردید، چرا این اتفاق افتاده و آیا دلیلش این است که سازمان‌های مسوول با پژوهشگران همکاری نمی‌کنند؟
پرتو: شاید به خاطر این باشد که پژوهش در ارتباط با مسئله جنگ دیر آغاز شد و ما خیلی وقت‌ها به دفاع مقدس به صورت شعاری نگاه کردیم و به کتاب‌ها و خاطره‌نگاری‌ها و تاریخ شفاهی‌ها قناعت و به بسنده کردیم. مثلاً هیچ گاه در مورد دیپلماسی جنگ کار پژوهشی نکردیم و این موضوع را مورد بررسی قرار ندادیم که آیا واقعاً دیپلماسی ما یک دیپلماسی قوی بود؟!
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: باید پژوهش می‌شد که چرا در مجامع بین‌المللی نرفتیم و اگر می‌رفتیم چه می‌شد؟
پرتو: بله، حتی همین الان و در شرایط فعلی سیاسی هم این اطلاعات و پژوهش‌ها برای ما مفید است. این که صورتجلسات مذاکرات قطعنامه را می‌شود تحلیل کنیم. در یک مراکز کارشناسی صحبت کنیم که اگر این خواسته مطرح می‌شد بهتر بود. چرا اسرای ما از ۲۷ تیر ۱۳۶۷ که قطعنامه توسط حضرت امام پذیرفته شد تا ۲۶ مرداد ۱۳۶۹ دو سال و خرده‌ای طول می‌کشد تا آزاد بشوند؟ در حالی که در همان قطعنامه ۵۹۸ مطرح شده که اسرا باید فوراً آزاد بشوند. البته در تمام دنیا به همین شکل بوده و در جنگ جهانی دوم هم تا سال ۱۹۶۵ هنوز اسرا تبادل نشده بودند و این یک واقعیت بین‌المللی است. اما همین دستمایة یک پژوهش ناب است.
در بخش‌های مختلف جنگ این سؤال برای پژوهشگر پیش می‌آید و باید پاسخ داده بشود و نباید هراس به دل راه بدهیم. در گام دوم انقلاب قرار است از گذشته درس و عبرت بگیریم و به سمت آینده حرکت کنیم. قرار است گام‌های اشتباه خودمان را اصلاح کنیم. چه در حوزة دیپلماسی و چه در حوزة مسائل دفاعی و چه در حوزة مسائل فرهنگی و دیگر مسائل.
ما باید به سمت این برویم که رفع اشکال کنیم. باید پژوهش‌های عمیقی صورت بگیرد و رفتارشناسی‌های گذشته خودمان را پژوهش کنیم. جنگ را به این دلیل دفاع مقدس می‌گویم که درس‌ها و عبرت‌های خوبی به ما داد و یک نعمت الهی بود، اما از این جهت که رخداد آن یک خسران بود و خسارت‌های زیادی به این کشور وارد کرد باید مثل یک جنگ تمام عیار ببینیم. بیش از یک میلیون انسان از دو کشور ایران و عراق کشته و مجروح شدند. حدود یک تریلیون دلار در آن زمان سازمان ملل برآورد خسارت کردند که هنوز توسعة کشور ما تحت تأثیر آن جنگ است. این‌ها را نمیشود راحت رها کرد و از آن‌ها گذشت.
هنوز ذهنیت تاریخی ما تحت تأثیر حملة مغول است، هنوز حافظه تاریخی ما تحت تأثیر نبرد‌های بیست و پنج سالة ایران و روس است و آیندگان، حتی در هزار سال آینده جنگ تحمیلی را فراموش نخواهند کرد. این‌ها باعث می‌شود که بگوییم پژوهش ضرورت اصلی جنگ است، این که چگونه پژوهش باید انجام بشود، روش‌های پژوهش در جامعة ما مشخص است، اما جنگ‌نگاری‌ها هم یک متدلوژی خاص خودش را دارد. به شخصه علاقه دارم در این زمینه دانش و مهارتم را افزایش دهم. ما مصاحبه شونده‌هایی داریم که ممکن است در سال‌های آینده نباشند. ما الان جامعه ۴۰ هزار اسیر را داریم، جامعه فرماندهان ما یکی یکی در حال کم شدن هستند. ما باید تاریخ شفاهی را از این‌ها احصا کنیم.
یک نهضت پژوهشگری باید شکل بگیرد آنهم نه به این صورت که بخواهیم فقط یک رزومه تشکیل دهیم، بلکه باید با این نگاه پیش برویم که نسل امروز جامعه را نسبت به دفاع مقدس قانع کنیم.
پژوهشگر به هر نتیجه‌ای رسید باید آن را مطرح کند
علی عسکری: این نکته مهم است که پژوهشگر حق دارد به هر نظر و نتیجه‌ای که رسید آن را مطرح کند. اگر تعداد پژوهش‌ها زیاد باشد اگر پژوهشی یا پژوهشگری اشتباه کند اشتباه او مشخص می‌شود. باید بپذیریم که پژوهشگر نیز ممکن است اشتباه کند. امام فرمود ما در این جنگ یک لحظه هم پشیمان نیستیم، من هم به عنوان یک پژوهشگر این را قبول دارم که دفاع مقدس ما با وجود تمام خسارت‌هایی که داشت باعث رشد و شکوفایی شد.
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نکته مشترک در صحبت هر دو بزرگوار نوع نگاه و زاویه دید به مسئله پژوهش است. اینکه اگر ما بخواهیم مطلب جدیدی داشته باشید باید نگاهمان نسبت به پژوهش‌ها جدید باشد. از طرفی دیگر پژوهشگر می‌تواند با نگاه جامعه شناسانه و روانشناسانه مسائل سیاسی و اقتصادی را از هر زاویه‌ای که بخواهد ببیند و درباره آن پژوهش کند. این بحث که ما کمتر پژوهش در حوزه دفاع مقدس داریم درست است، اما پژوهش‌های خوبی هم در این حوزه داشتیم که به خاطر بحث رسانه‌ای در خرج از کشور برجسته شده و از آن‌ها استفاده می‌شود در حالی که در کشورمان خودمان بی استفاده مانده است و در کتابخانه‌ها خاک می‌خورد. این مسئله که پژوهشگر رغبت ندارد کار خودش را نشان دهد و تبلیغ کند چه دلیلی دارد، باید چه کار کنیم که پژوهشگر نسبت به تبلیغ اثر خود رغبت نشان دهد؟ در واقع چه باید کرد که اهمیت پژوهش مبرز شود و یک جوان علاقه‌مند به ورود در این حوزه باشد.
پژوهش بیرحمانه، نتایج مثبت به همراه دارد
پرتو: پژوهش یک جستجو است که باید بی رحمانه صورت بگیرد تا نتایج مثبت داشته باشد. اگر قرار است پژوهش محدود شود و چهارچوب در نظر بگیریم اسمش پژوهش نمیشود. پژوهش حتی در ابتدا گاهی محرمانه جلو می‌رود. ولی پژوهش باید بدون محدودیت صورت بگیرد. نکته اساسی که در جامعه ما و در همه جنبه‌ها وجود دارد این است که می‌گوییم پیوند بین دانشگاه و صنعت باید باشد، همین مورد در دفاع مقدس نیز صدق می‌کند. حوزه دفاع مقدس و مدیریت، دفاع مقدس و فرهنگ، دفاع مقدس و بازدارندگی از مباحثی است که باید به آن توجه شود.
ما در بحث فرهنگی جنگ ضعف داریم. هر کوچة ما به نام یک شهید است، اما چرا نسل امروز ما با مشکلاتی مواجه می‌شود، در حوزه امنیتی و حوزه دفاعی ما موفق عمل کردیم، در حوزه مدیریتی به شدت ضعیف هستیم، مدیریت دفاع مقدس به مراتب بهتر از مدیریت فعلی است.
در خصوص پژوهشگران جوان ما الان پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس کم نداریم، با توجه به بزرگی اتفاق و رخدادی که صورت گرفت، باید از نسل جوان دعوت کنیم تا پژوهش و حفظ این رخداد را یکی از رسالت‌های خود بدانند. افراد صاحب قلم، دانشجویان را به عنوان نسل بعد پژوهشگران تربیت کنند.
انتهای پیام/ ۱۴۱
