قویاً اعتقاد داریم آژانس باید تکنیکی و فنی عمل کند/ پیشرفت‌هایی در تبادل پیام با آمریکایی‌ها شاهد بودیم
به گزارش گروه اخبار داخلی دفاع‌پرس، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران در روز سوم مهرماه ۱۴۰۱ در مصاحبه‌ای با پایگاه خبری المانیتور به تشریح برخی موضوعات پرداخت و حال پایگاه اطلاع رسانی وزارت امور خارجه این گفتوگو را منتشر کرده است.
متن مصاحبه وزیر امور خارجه کشورمان با مصاحبه پایگاه خبری المانیتور به شرح زیر است:
المانیتور: به نظر می‌رسد که تحقیقات پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی‌باز سایت‌های شما به مشکل عمده در رسیدن به توافق هسته‌ای تبدیل شده است. آیا برنامه‌ای دارید که تعامل برقرار کنید با آژانس بر سر حل این مسئله و آیا مثل سال ۲۰۱۵ قرار است بصورت یک قطعنامه حداگانه این پرونده تیز بسته شود و یا به آن پرداخته شود.و یا یک مسیر جداگانه طی شود تا تواففق حاصل شود؟
ما در مورد همکاری با آژانس هیچ مشکلی نداریم. اکنون در چارچوب پادمان همکاری‌های ما با آژانس ادامه دارد. دوربین‌های آژانس نصب هستند و عملیات مانیتورینگ خود را انجام می‌دهند. ولی اقدامات داوطلبانه و بیشتری که انجام داده بودیم از جمله دوربین‌هایی را که داوطلبانه نصب شده بود، از مدار خارج کردیم. در اقدام متقابل، بخاطر قطعنامه‌ای که در آژانس چهار ماه پیش صادر شد. آمریکا و سه کشور اروپایی، کار اشتباهی را انجام دادند؛ در حالیکه در وسط مذاکره بودیم، قطعنامه را در آژانس ارائه کردند. ما به همکاریمان با آژانس ادامه می‌دهیم. در مورد سه مکان اتهامی علیه ایران، آژانس سوالاتی دارد؛ آماده ایم به سوالات آژانس پاسخ دهیم. اما قویاً اعتقاد داریم آژانس باید تکنیکی و فنی عمل کند. مشکل ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی این است که سیاسی عمل می‌کند.
اگر آژانس متمرکز بر مسؤولیت و وظیفه فنی خودش بشود، ما هم در این مسیر همکاری‌هایمان را با آژانس تقویت خواهیم کرد. در سال ۲۰۱۵ اتفاقی افتاد و اراده و توافقی سیاسی میان ایران و آمریکا و سه کشور اروپایی به حل مسائل ایران و آژانس کمک کرد. ما می‌خواهیم در کنار همکاری‌های فنی و پاسخ به سوالات آژانس، این اراده سیاسی هم وجود داشته باشد. ما دو درصد کل فعالیت هسته‌ای جهان را در ایران، آن هم در چارچوب صلح آمیز انجام می‌دهیم اما ۳۷ درصد بازرسی‌های آژانس به ایران اختصاص دارد. معنی آن این است بعد از آنکه همه طرف‌ها به برجام برگردند، ما هم باید همه دسترسی‌ها را مجدداً به آژانس بدهیم؛ دسترسی‌های فراتر از پادمان. پس این خیلی طبیعی است که اتهامات بی اساسی که الان در دستور کار آژانس علیه ایران است، باید از میان برداشته شود.. اما قبول داریم که مسیرش کار فنی است. اما به موازات آن باید اراده سیاسی مثل سال ۲۰۱۵ برای بستن پرونده‌های اتهامی وجود داشته باشد.
المانیتور: آیا شما آماده هستید که بطور فنی با آژانس تعامل برقرار کنید؟
بله
المانیتور: من می‌خواهم در مورد تضمین‌ها سوال کنم، اما می‌خواهم به شکل دیگری سوال را مطرح کنم. اینکه در سال ۲۰۲۴ یک رئیس جمهوریخواه دیگری سرکار بیاید و یا در مورد بند غروب توافق هسته‌ای در سال ۲۰۲۵ و اینکه ایران نگرانیهائی از خود بروز داده که تحریم‌ها دوباره اعمال شودو زمان هم کوتاه است. آیا به نظر شما می‌شود این تضمین را طور دیگری ایجاد کردمثلا با برقراری تعامل با آمریکا و شرکای منطقه‌ای و کشورهای منطقه و همکاری با آنهادر مورد عراق، سوریه، لبنان و عراق، جاهائی که به نظر می‌رسد منافع مشترکی در آنها هست برای پیشرفت و ثبات. آیا این نمی‌تواند نشانه‌ای از حسن نیت باشدو یک تضمین پایدار تر ایحاد کند؟
وقتی از تضمین صحبت می‌کنیم به رفتار آمریکا در توافق سال ۲۰۱۵ نگاه می‌کنیم. خروج ترامپ از برجام یک اقدام مغایر مقررات بین المللی بود. الان نیز با وضعیتی مواجه هستیم که طرف‌های مذاکره کننده آمریکایی به ما می‌گویند هیچ تضمینی برای دولت بعدی نمی‌دهیم. بالاخره در عرف و رویه‌های بین الملل وقتی توافقی امضا می‌شود، این قرارداد، توافق پایدار میان نظام‌های سیاسی و حکومت‌ها است و نه دولتهایی که می آیند و می‌روند. ماههاست معاونم آقای باقری و همکارانم در وین مذاکره می‌کنند. ارتباطات زیادی خود من با طرف‌های مختلف در موضوع بازگشت به برجام دارم اما وقتی ما صحبت از ضمانت می‌کنیم، طرف آمریکایی مذاکره ما، اظهار می‌دارد ما حداکثر تا پایان دولت خودمان ضمانت خواهیم داد. این چه پبامی‌برای طرف‌های دیگر که علاقه مند هستند بیایند و در ایران سرمایه گذاری کنند دارد. این رفتار، این پیام را به سرمایه گذار خارجی می‌دهد که وارد ایران نشوید، وقت زیادی ندارید. من در نشست امنیتی مونیخ با برخی از مدیران شرکت‌های بزرگ، گفت و گو داشتم. معاون اقتصادی من هم نشست مفصلی با کمپانی‌های بزرگ عمدتاً اروپایی در مونیخ داشت. همه آنها به ما می‌گفتند اگر مدت قراردادها کوتاه باشد ما نمی‌توانیم پروژه‌ای را در ایران اجرا کنیم. البته در مورد تضمین و طول مدت قراردادها ما پیشرفت‌هایی را در تبادل پیام‌هایمان با آمریکایی‌ها در هفته‌های گذشته شاهدیم اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده ایم.
المانیتور: در مورد سیاستهای منطقه‌ای نظرتان چیست؟ آیا این می‌تواندعلامتی باشد که ایران با حسن نیت تعامل کند؟
اولاً ما همواره قسمت مثبت تحولات منطقه بوده و هستیم. ببنید در موضوع مبارزه با تروریسم در ایران چه گذشت و در آمریکا چه گذشت؟ در آمریکا در مبارزات انتخاباتی یکی از نامزدها به دیگری گفت داعش را ما یعنی آمریکا به وجود آوردیم. ولی ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در عراق و سوریه با داعش مبارزه کردیم. تردید نکنید اگر داعش در عراق و سوریه حاکم بود، امروز منطقه شکل دیگری داشت. اگر داعش در منطقه ما حاکم می‌شد امروز هیچ یک از ایستگاه‌های متروی اروپا و حتی آمریکا امنیت نداشت. لذا ما همواره از ثبات و امنیت منطقه حمایت کرده ایم و همواره کشورهای منطقه را تشویق کرده ایم به این که از طریق گفتگو به همکاری مشترک دست پیدا کنیم. ما از روند دولت سازی در عراق حمایت کردیم. همه طرف‌های یمنی را در برقراری آتش بس در یمن تشویق کردیم. در افغانستان سیاست آمریکا غلط بود. امروز پنج میلیون آواره افغانی در کشور ما در نتیجه سیاستهای غلط آمریکا آواره شده و زندگی می‌کنند. واقعاً قابل درک نیست، یک روز می‌گویند، آمده ایم طالبان را سرنگون کنیم و افغانستان را اشغال می‌کنند.اما ۲۰ سال بعد، در دوحه با طالبان مذاکره و افغانستان را رها می‌کنند و طالبان در افغانستان به عنوان یکی از گروههای افغان و پشتون‌ها حاکم می‌شوند. آمریکا فرار می‌کند و یک کشور ویران برجای می‌گذارد. البته من با مقامات طالبان گفتگوهایی داشتم. آنها به ما می‌گویند که ما آمریکا را از افغانستان اخراج کردیم. لذا ما طرف مثبت تحولات در منطقه هستیم.
البته از هر ابتکاری که کمک کند به ثبات، امنیت و پیشرفت منطقه استقبال می‌کنیم به ویژه ابتکارات بین المللی که سازمان ملل هم مبتکرش باشد. من با آقای آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل، بطور ماهانه یا ۴۰ روز یکبار درباره مسائل منطقه گفتگو و رایزنی داریم، اما الان صبحت ما از تضمین در ارتباط با مسائل منطقه نیست. ما در سال ۲۰۱۵ مذاکره کردیم و به برجام با هدف مشخصی رسیدیم که تحریم‌ها لغو شود و مردم ما از برجام نفع اقتصادی ببرند. لذا وقتی می‌گوئیم تضمین، یعنی توافق ما بگونه ای باشد که نفع اقتصادی در بازگشت به برجام قابل لمس باشد. البته پیام‌هایی میان ما و آمریکا مبادله شده و همچنان در حال مبادله است. فکر می‌کنم طرف آمریکایی به خوبی مسائل و مواضع منطقی ما را درک می‌کند.احتمال می‌دهم به دلایل مختلف آمریکا هنوز به نقطه شجاعت در تصمیم گیری نرسیده است.
المانیتور: چرا ایران بطور مستقیم با آمریکا برای حل موضوعات نهایی مذاکره نمی‌کند؟ آیا مذاکرات غیر مستقیم تا حدی خسته کننده نیست؟ چرا ایران از مذاکرات رودر رو با آمریکا می ترسد؟
از نشست رو دررو با آمریکا نگرانی نداریم. اما باید فایده و نتیجه‌ای بر آن مترتب باشد. یک زمان، قرار است تحول بزرگی رخ بدهد. مسیر روشنی وجود دارد و اگر گفتگویی صورت بگیرد نفعی در آن گفتگو برای ایران و منافع ملی آن وجود دارد. ما در گفتگوهایی که الان داریم در بهترین حالت و بازگشت همه طرف‌ها به برجام، فقط تحریم‌های ثانویه برداشته می‌شود ولی بازهم تحریم‌های اولیه می‌ماند. البته آنهم چنانچه همه چیز خوب انجام شود و برجام خوب کار کند. خوب، پیام‌های ما مکتوب تبادل می‌شود. شفاهی منتقل می‌شود و در همین حد می‌توانیم کار را به نتیجه برسانیم اگر طرف آمریکایی اراده و نیت جدی خود را بخواهد نشان دهد. ما در همین جا هم (در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل) از آمریکایی‌ها این پیام را دریافت کردیم که بیایید با هم مستقیم مذاکره کنیم. ولی در هر مذاکره مستقیم باید نفعی باشد به ویژه میان ایران و آمریکا با همه حساسیت‌ها و رفتاری که آمریکایی‌ها به بدترین اشکال در چهار دهه گذشته با ایران داشته اند. شما ببینید الان دارد چه اتفاقاتی می‌افتد ما همزمان پیام‌هایی را در مورد توافق از آمریکا دریافت می‌کنیم. دقیقاً در همین مقطع بخاطر اتفاقی که در ایران افتاده، دختری در ایران که فرزند ماست فوت شده است که همه بخاطر این مساله متاسفیم و رئیس جمهور ما با پدر این دختر صحبت کرده است. دستگاه قضائی و همه دارند تلاش می‌کنند ابعاد این حادثه روشن شود، یک دفعه از احساسات پاک مردم ایران در این حادثه سو استفاده می‌شود و در حالیکه آمریکا تحریم‌های زیادی را در ماههای گذشته علیه ایران اعمال کرده است، امروز صحبت از رفع تحریم‌های ماهواره‌ای و اینترنتی ایران است برای مداخله در امور داخلی ایران.
چند سال پیش آقای اوباما هم این اشتباه را کرد، اوباما برای یک مقام عالی کشورمان نامه نوشت، از دوستی و گفتگو سخن گفت و بعد از اتفاقاتی در ایران، در امور داخلی ما مداخله و سخنرانی کرد و از تغییر نظام در ایران سخن گفت. الان برخی محافل و رسانه‌های آمریکایی دارند احساسات پاک مردم ایران را تحریک می‌کنند در حالیکه در آمریکا بدتر از این حادثه رخ داده است نه یک مورد بلکه دهها مورد. در غرب هم بدتر از این اتفاقات افتاده و می‌افتد به خیلی‌ها از آنها هم رسیدگی نمی‌شود. لذا برای هرگونه مذاکره با آمریکا باید نفعی را در آن ببینیم.
المانیتور: گزارشهائی داریم که ۵۰ نفر به دست تیروهای امنیتی و پلیس بخاطر شرکت در تظاهرات ضد حکومتی کشته شده اند، بجای اینکه همه اش صحبت از مداخله کنیم، وقت آن نرسیده که یکسری محدودیت‌ها را در مورد حجاب کمتر کنیدتا این مشکلات هم برایش پبش نیایدو اینکه کلاً گشت ارشاد برچیده شود.
پیشنهاد می‌کنم یک سفر به ایران بیایید. دقیقاً وضعیت را در خیابان‌های ایران ببینید. آزادی بیان و عمل مردم را ببینید. وضعیت حجاب را در ایران ببینید؛ هر کس در مسیر خودش ولی با چارچوب‌های قانونی که وجود دارد. هر پاسخی الان بخواهم بدهم شما انقدر تحت تاثیر فضاهای تصنعی که در فضای مجازی ایجاد شده، هستید که ممکن است کمکی به شما نکند. دموکراسی در ایران وجود دارد و شما باید آن را ببینید. شما در داخل آمریکا وقتی که کنگره تصرف شد، فضای مجازی را کنترل کردید. حتی دسترسی رئیس جمهور کشورتان را به توییتر قطع کردید. چرا این اتفاق افتاد؟ بخاطر امنیت کشورتان. اعتراض به شکل مسالمت آمیز حق طبیعی مردم هر کشوری است، اما کشتن، غارت کردن، آتش زدن و خشونت موضوعی است که هیچ دولتی در مقابلش سکوت نمی‌کند. لذا هر سوالی شما در این زمینه بپرسید من باید از شما بپرسم چرا وقتی این اتفاق در آمریکا افتاد، بدتر عمل کردند؟ کشته‌هایی که اعلام شده، بخش مهمش آشوبگران، نیروهای امنیتی پلیس و حتی مردم عادی را کشته اند، نیروهای سازماندهی شده تخریب، گروهک تروریستی منافقین که بخشی از آنها در اروپا و آمریکا هستند و آزادانه زندگی می‌کنند در این وقایع دست دارند و رسانه‌های غربی و یک کشور منطقه.
المانیتور: به ما حق بدهید که تصاویر کتک زدن زنان دلخراش است؟
بخشی از این تصاویر ساختگی است. اما برخی از تصاویر، برخورد با آشوبگران است. اگر این اتاقی را که ما نشسته ایم کسی بخواهد آتش بزند، شما راحت می‌نشینید؟ در مقابل آشوب شما باید با اقتدار پاسخ بدهید. الان اوضاع کاملاً تحت کنترل است. روز اول آنچه در کف خیابان رخ داد، احساسات مردم بود. در آن روز، نه خودرویی آتش زده شد، نه بانکی سرقت شد. الان شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای و اینترنتی مردم را به حضور در خیابان و آشوب تشویق می‌کنند. برخی از اینها ریشه در آمریکا، برخی در اروپا و انگلیس و برخی ریشه در یک کشور منطقه ما دارد. مداخله خارجی در یک موضوع پیش آمده در داخل ایران، ابعاد این مساله را در فضای افکار عمومی گسترده‌تر کرده است.
المانیتور: در نبود مذاکرات مستقیم؛ آیا شما از مذاکرات غیر مستقیم جدیدی حمایت می‌کنید؟
ما آخرین پیشنهادات خود را به طرف آمریکایی داده ایم. در پیشنهاداتی که ارائه دادیم، محتوای متن را تغییر ندادیم. توازن در متن را تغییر ندادیم اما راجع به آنچه توافق داریم، متن را قوی‌تر کردیم. تفاوت متن ما در سه موضوع باقیمانده با متن آمریکایی در این است اولاً پایه متن، پیشنهاد جوسپ بورل است، طرف آمریکایی حدود ۱۰ روز متن را بررسی کرد. متنی را طرف آمریکایی تحویل داد که می‌شود تفسیرهای متعددی از آن کرد اما معتقدیم متن باید شفاف و کمتر قابل تفسیر باشد. اما در سه چهار موضوع باقیمانده که تبادل پبام داریم، ما متنی را دادیم که شفاف است. اگر طرف آمریکایی با دقت متن را مطالعه کند و اگر قصد رسیدن به توافق را داشته باشد ما مسیر را کاملاً باز گذاشته ایم. اگر طرف آمریکایی نیاز داشته باشد، دور جدیدی از مذاکرات از طریق هماهنگ کننده و اتحادیه اروپا انجام شود، ما آن را رد نمی‌کنیم و یا می‌توان کماکان از طریق تبادل پیام به درک مشترکی برسیم. ما واقعاً برای رسیدن به توافق جدی هستیم.
ما مذاکره کردیم که به نقطه توافق برسیم. طرف آمریکایی هم از حسن نیت صحبت می‌کند لذا در مراحل مختلف هم ما ابتکاراتی را روی میز گذاشتیم که مذاکرات را از بن بست خارج کردیم. مذاکره کنندگان آمریکایی و غربی دو عبارت دارند که همیشه آن را در مذاکرات خیلی تکرار می‌کنند. وقتی موضوعی که ساده حل می‌شود می‌گوییم برویم با روشی ساده حلش کنیم می‌گویند نه، این یک بسته است. مسایل را گره می‌زنند و پیچیده می‌کنند. مثل سوال شما. ما به دنبال بازگشت به برجام هستیم برای نفع اقتصادیمان. این موضوع در مقابل فعالیت صلح آمیز هسته‌ای ایران است. بعد شما می‌پرسید حالا نمی‌شود در منطقه تضمین را پیدا کنید. اینها دو موضوع جدا از هم است.ویژگی دوم غربی‌ها در مذاکره با ما این است که در هر مرحله می‌گویند این همه آنچیزی است که ما می‌توانستیم بدهیم. سه ماه مذاکره را طولانی می‌کنند بعد دوباره چیزهایی را می‌پذیرند در حالیکه همان سه ماه قبل می‌توانستند بپذیرند و در متن قرار دهند. وقتی ما این رفتار را می‌بینیم، می‌پرسیم اینها واقعاً دنبال توافق هستند یا فقط دوست دارند، موضوع طولانی شود.
در اثنای مذاکرات نیز پیام‌هایی برای ما می‌آید که دولت آمریکا مشکلات داخلی دارد و انتخابات کنگره را در پیش دارد. ما هم در مورد مذاکرات مشکلات داخلی داریم. تقریباً مرا هر هفته کمیسیون سیاست خارجی و یا صحن علنی مجلس کشورم احضار می‌کند و باید موجی از انتقادات را پاسخ دهم.ستون نویسان ایرانی علیه ما مقاله می‌نویسند، شرایط ما در داخل، اگر سخت‌تر از آمریکایی‌ها نباشد به اندازه آمریکایی‌ها هست.ولی ما تا الان شجاعانه و عاقلانه در میز مذاکره حضورمان را حفظ کرده ایم. البته پیام‌های زیادی از آمریکا می‌گیریم که می‌گوید ما حسن نیت داریم.امیدواریم این پیام‌ها تبدیل به عمل شود. به هرحال ما برای رسیدن به یک توافق قوی و پایدار جدی هستیم.
المانیتور: در مورد امکان مبادله زندانیان شامل دو تابعیتهائی مانند: عماد شرقی، مراد طاهباز و باقر و سیامک نمازی. مذاکرات در این رابطه الان در چه وضعیتی قرار دارد؟ آبا شما پیش بینی می‌کنید، بدون توافق هسته‌ای هم بتوانم در مورد زندانیان توافق کنیم؟
ما هیچ ارتباطی بین موضوع انسانی زندانیان و بازداشت شدگان با برجام قائل نیستیم. لذا برای تبادل زندانیان به عنوان اقدام انسانی آمادگی داریم و به طرف آمریکایی هم گفته ایم.
المانیتور: پس برای جه چیزی منتظر هستید و چه چیزی باعث عدم پیشرفت موضوع شده است؟
طرف آمریکایی پاسخ ما را خیلی کند در این موضوع می‌دهد و نمی‌دانیم چه مشکلاتی طرف آمریکایی دارد ولی ما هرزمان اعلام آمادگی را از طرف آمریکایی در این زمینه دریافت کردیم، بلافاصله آمادگی خود را اعلام کردیم. خوش بین هستم در پرونده تبادل زندانیان و بازداشتی‌ها گام‌های خوبی را برداریم. البته باید دید طرف آمریکایی هم در این موضوع همراهی لازم را خواهد داشت؟ ما آماده ایم بدون ارتباط با برجام. این یک موضوع کاملاً انسانی است.
المانیتور: اگر این موضوع انسانی است، اجازه دهید باقر نمازی از ایران خارج شود و معالجه شود؟
اقای نمازی از همه تسهیلات برخوردار است، بهترین امکانات پزشکی به شکل وی آی پی در اختیارش هست، حتی بارها امکان دسترسی خانواده اش و ملاقات‌های متعدد خانواده و پسرش فراهم شده است. لذا در چارچوب تبادل زندانیان و بازداشت شدگان ایشان هم می‌تواند مورد تبادل قرار گیرداین موضوع در دست مقامات قضائی ما است. من خوشبین هستم.
المانیتور: پنج دور مذاکره بین نمایندگان ایران و عربستان سعودی در عراق برگزار شده است. مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق این هفته با المانیتور مصاحبه کرد و به ما گفت او امیدوار است که دور جدید مذامرات بزودی برگزار شود.چه زمانی دور جدید مذاکرات برگزار می‌شود؟ وشما فمر می‌کنید امکان ملاقات جنابعالی با وزیر امور خارجه عربستان سعودی و یا تجدید رابطه بین دو کشور چه زمانی مشخص می‌شود؟ برخی تصور می‌کردند که دیدار بین جنابعالی و وریر امور خارجه عربستان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود؟
ما با عربستان سعودی پنج دور مذاکرات انجام دادیم.روی موضوعاتی توافق کردیم بخشهائی از آن اجرائی شد، یخشهائی از آن عملیاتی نشده است. شب گذشته با وزیر امور خارجه عراق ملاقات داشتم با هم بحث کردیم که چگونه می‌توان گام‌های بیشتر برداشت تا به نقطه عادی سازی روابط دو کشور (ایران و عربستان) برگردیم. ما از بازگشت روابط دیپلماتیک دو کشور به حالت طبیعی و از بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور استقبال می‌کنیم و دریچه بازگشت عربستان به روابط عادی با ایران را باز گذاشته ایم.
المانیتور: آیا ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین پهباد می‌فروشد؟
ما با روسیه همکاری دفاعی داریم اما از هیچ طرفی در جنگ اوکراین برای ادامه جنگ حمایت نمی‌کنیم و مخالف جنگ در یمن، اوکراین، فلسطین و … هستیم.
تلاش‌های زیادی هم برای برقراری آتش بس و صلح در یمن و اوکراین دنبال می‌کنیم. ارسال سلاح به اوکراین را از هر طرف که باشد، کاری نادرست می‌دانیم زیرا کمکی به حل مساله نمی‌کند و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند. ما به تلاش خود برای برقراری آتش بس و حل و فصل موضوع از طریق سیاسی ادامه می‌دهیم.
انتهای پیام/371
