به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، در آستانه هفته وحدت هستیم و سؤالی که بر اساس برخی گفتگو‌ها مطرح می‌شود این است که وحدت یک امر سیاسی یا به تعبیری یک استراتژی موقت است، یا اساساً در قاموس فکری شیعه و اسلام دارای اصالت و جایگاه است؟ در این راستا تصمیم گرفتیم با حجت‌الاسلام حمیدرضا شاکرین، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مصاحبه‌ای داشته باشیم که در ادامه حاصل کار را می‌خوانید.
فطرت توحیدی پایه‌ای‌ترین دلیل وحدت
حجت‌الاسلام حمیدرضا شاکرین در ابتدا گفت: مسأله «وحدت» با پیروان سایر ادیان و مذاهب موضوعی است که در قرآن و قاموس دینی ما بدان توجه مهمی شده است. نقطه اصلی این وحدت در آنجایی است که تمام مخلوقات عالم از ابتدا تا حال تحت اراده‌ای واحد نشو و نما کردند و این در ذات آنان نهادینه شده و این حس مشترک که «توحید» باشد امتداد پیدا می‌کند تا صحنه زیست اجتماعی مردم. قرآن مجید، با توجه به همین مسأله آن را دست‌مایه و وسیله‌ای برای انسجام و ایجاد روابط انسانی قلمداد می‌کند.
بیایید تا بر کلمه‌ای مشترک وحدت کنیم
وی افزود: در قرآن خطاب به پیروان ادیان دیگر می‌خوانیم که: «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ، یعنی، بگو:ای اهل کتاب، بیایید از آن کلمه حق که میان ما و شما یکسان است پیروی کنیم که به جز خدای یکتا را نپرستیم، و چیزی را با او شریک قرار ندهیم، و برخی برخی را به جای خدا به ربوبیّت تعظیم نکنیم. پس اگر از حق روی گردانند بگویید: شما گواه باشید که ما تسلیم فرمان خداوندیم.»
خانواده اسلامی مستمسک وحدت زیاد دارد
شاکرین ادامه داد: قرآن مجید اصل را بر کل «خانواده» بشری بنا می‌کند. استفاده از لفظ خانواده کاملاً تعمدی و برگرفته از قرآن است، چراکه به صراحت در این کتاب آسمانی آمده است که تمام بنی‌بشر از یک پدر و مادر هستند. طبق آیه مذکور، این خانواده برای اداره تمام امور خودش باید نقاط اشتراک را پیدا کند و بر اساس آن روابط خود را تنظیم و به سامان برساند. طبق گفته خداوند این امر پایه‌ای‌ترین موضوع خدا دوستی و خداباوری است برای همین می‌خواهد اول بر این موضوع دارای وِفاق بشویم و پس از آن این موضوع را در سطح جامعه پیاده کنیم.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: حال خانواده انسانی دارای حلقه‌ای جزئی است که از لحاظ جمعیتی کم، اما به لحاظ معرفتی عمیق است. آن حلقه از این خانواده «اسلام» است که بر مبنای توحید اصیل پویایی خود را طی می‌کند و در کتاب خود نسبت به مؤمنان از عبارت «اخوة» به معنای برادر استفاده کرده که اشاره به چگونگی ایجاد وحدت مطلوب در این جامعه دینی است. حال مسلمین نه تنها توحید مشترک دارند بلکه مؤلفه‌های دیگری مثل پیامبر واحد، قبله واحد، کتاب آسمانی واحد و... تقویت‌کننده این وحدت هستند.
وحدت بهانه نیست، خود هدف است
او بیان کرد: نکته مهمی که از سخنانی که گذشت برمی‌آید این است که، اگر موضوعاتی و ملاحظاتی نظیر امنیت، سیاست، بهانه دادن به دشمن، تقویت جبهه استکبار، ضعف جبهه مقاومت و... هم مطرح نبود، طبق تفکر قرآنی اساس بر «وحدت» است. هرچند که آن ملاحظاتی که امروزه بسیار مطرح هستند مزید بر علت است برای رعایت موضوع وحدت بین پیروان انواع ادیان و مذاهب.
امامان شیعه پیشگامان وحدت اسلامی‌اند
شاکرین گفت: فارغ از موضوع قرآنی، حفظ وحدت و مراعات با سایرین مسأله‌ای است که در سیره پیشوایان معصوم ما هم انعکاس قابل توجهی دارد. اگر نگاهی به تاریخ زندگانی امامان بیندازیم متوجه خواهیم شد که وحدتی‌ترین کار‌ها و فعالیت‌هایی که تا می‌توانست از تفرقه جلوگیری کرد، از سوی این حضرات اِعمال شده است. پس از ایشان همین رویه را علمای بزرگ شیعه، از شیخ مفید تا امام خمینی (ره) ادامه دادند. بسیاری از فق‌های شیعه پیش از انقلاب اسلامی موضوع وحدت را پیگیری می‌کردند، پس این ربطی به دوره چهل و اندی ساله انقلاب اسلامی ندارد. حتی علامه امینی کتاب گرانسنگ امینی را با همین هدف وحدت به رشته تحریر در آورد. شهید مطهری از کسانی است که بر وحدتی بودن این کتاب و سیری که آن داشته شهادت داده است.
انتهای پیام/ 112
