ایران حلقه طلایی اتصال «کمربند-راه» به جغرافیای اتحادیه عرب

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، اگرچه در نگاه اول و طبق تحلیل‌های بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی، مهم‌ترین محور سفر مهم رئیس جمهوری چین به عربستان و ملاقات او با مقامات عالی کشور میزبان و تعداد زیادی از کشور‌های حوزه خلیج فارس و حوزه آفریقا در جریان سفر به ریاض، موضوع نفت، انرژی و اقتصاد است، اما چینی‌ها در در این سفر، یک هدف بلند مدت و همه جانبه را دنبال می‌کنند که موضوع‌هایی مثل نفت و انرژی و اقتصاد را می‌توان زیرمجموعه‌ای از این هدف کلان دانست: تلاش برای وسعت بخشیدن به طرح کمربند-راه با ملحق کردن کشور‌های عربی آفریقایی به این پروژه.

همزمان با سفر جاری شی جین پینگ به ریاض، سران یا مقامات عالی کشور‌های عضو اتحادیه عرب از جمله کشور‌های حوزه خلیج فارس، خاورمیانه و آفریقا نیز به عربستان آمده اند تا این سفر، به فرصتی ایده آل هم برای چین و هم برای شرکای پرتعداد عربی-آفریقایی برای رایزنی‌های دو جانبه و چندجانبه درخصوص گسترش همکاری‌ها و پیشبرد طرح‌های مشترک محسوب می‌شود.

سران یا برخی عالی‌ترین مقامات مصر، تونس، موریتانی، مراکش، الجزایر، عربستان، اردن، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، عراق، لبنان، جیبوتی، فلسطین، قطر، قمر و دیگر کشور‌های عضو اتحادیه عرب و همچنین دبیر کل این اتحادیه برای دیدار یا مشارکت در نشست‌های مشترک با رئیس جمهوری چین، در ریاض گرد هم آمدند.

سفر منطقه‌ای رئیس جمهوری چین و حضور وی در جمع سران و مقامات عالی کشور‌های عضو اتحادیه عرب، را نمی‌توان مستقل و جدا از روابط راهبردی جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران تجزیه وتحلیل کرد.

توافقنامه راهبردی و بلندمدت ایران و چین، تنها بخشی از عمق روابط دو ملت و دو کشور و حاکی از اراده جدّی دولت‌های پکن و تهران برای توسعه مناسبات همه جانبه است.

روز گذشته هم خبرگزاری رسمی چین (شینهوا) از سفر آقای "هو چونهوا" معاون نخست وزیر چین به تهران در هفته جاری خبر داد؛ سفری در ادامه رفت و آمد‌ها و تماس‌های مستمر مقامات دو کشور که از اراده طرفین برای گسترش بیش از پیش روابط حکایت دارد.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز روز ۳۰ آبان امسال اعلام کرده بود که توافق ۲۵ ساله ایران و چین در مسیر درست قرار دارد و به زودی دیدار سطح بالایی در یکی از پایتخت‌های ایران و چین برگزار می‌شود.

وزیر امور خارجه یران همچنین رسما اعلام کرد که سفرسیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران به چین هم در دستور کار است و نهاد ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه درحال پیگیری این موضوع هستند.

با توجه به ابعاد گسترده همکاری‌های ایران و چین، سفر پیش روی رئیس جمهوری اسلامی ایران به پکن بدون تردید نقطه عطفی جدید در روابط دوکشور خواهد بود. هنوز زمان انجام این سفر نهایی واعلام نشده است.

با نگاهی ساده به نقشه جغرافیا و موقعیت جغرافیایی ایران نسبت به چین و کشور‌های حوزه خلیج فارس، خاورمیانه وآفریقا، می‌توان به این نتیجه ساده، اما در عین حال مهم وغیرقابل انکار رسید که جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری در موقعیت جغرافیایی حیاتی و راهبردی قرار دارد؛ موقعیتی که حضرت آیت الله خامنه‌ای در یکی از بیانات اخیر خود در آبان ماه ۱۴۰۱ اهمیت آن را مورد تاکید ویژه قرار دادند و از تعبیر دقیق "چهارراه ارتباطات شرق و غرب و شمال و جنوب" برای تبیین اهمیت وحساسیت جایگاه جغرافیایی ایران در منطقه و جهان استفاده کردند.

ایران از کشور‌هایی است که بیشترین همسایگان را دارد. با توجه به مرز‌های آبی و خاکی، ۱۵ کشور با جمهوری اسلامی ایران از طریق مرز‌های خاکی یا آبی همسایه اند که وجود این تعداد کشور و نیز دسترسی به سواحل خزر و مرز‌های آسیای میانه و قفقاز در شمال و دسترسی گسترده آن به سواحل راهبردی خلیج فارس، تنگه هرمز و سواحل مُکران در جنوب، به خودی خود امتیازات منحصر بفردی است که باعث شده ایران در نقشه جغرافیای جهان، از موقعیتی بی نظیر نسبت به سایر کشور‌ها برخوردار باشد.

همچنین واقع شدن ایران در میانه کمربند اتصالی شرق به غرب به عنوان کوتاه ترین، امن‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین راه دسترسی حمل و نقل و تجارت کالا بین دو نیم کره شرق و غرب زمین محسوب می‌شود. اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی شهرتی چند هزار ساله دارد و جاده ابریشم گواهی بر این واقعیت است؛ جاده‌ای که امروز چین به عنوان دومین ابرقدرت اقتصادی جهان در تلاش است تا آن را در قالب طرحی به نام "کمربند-راه" دوباره احیا کند و بدون تردید موقعیت و جغرافیای ایران در این طرح تجاری بزرگ را نمی‌تواند نادیده گرفت.

حالا، اگر از زاویه این مقدمه مختصر درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی ایران در منطقه وجهان، به سفرجاری رئیس جمهوری چین به عربستان و رایزنی‌های وی با کشور‌های عضو اتحادیه عرب و تاکید و تکرار "طرح کمربند-راه" در تمام دیدار‌ها و سخنرانی‌های شی جین پینگ در این سفر نگاه گنیم، درک اهمیت جایگاه ایران هم در طرح کمربند-راه و هم در ارتباط با روابط چین و جهان عرب، کار چندان دشواری نخواهد بود.

چین که برای ربودن گوی سبقت از آمریکا و تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی جهان، به افزایش بیش از پیش مبادلات تجاری خود با چهارگوشه جهان نیاز دارد، به شدت در جستجوی راه‌های مواصلاتی سریع، امن و ارزان است تا بتواند ضمن افزایش صادارات خود به اقسانقاط جهان، واردات مورد نیازش را نیز از مطلوب‌ترین مسیر ممکن تامین کند.

دسترسی چین به بازار‌های آفریقا و خاورمیانه در شرایط کنونی عمدتا از طریق دریایی و از مسیر بسیار طولانی اقیانوس هند است. صرفه نظر از دوری، زمان بر بودن و هزینه بر بودن این مسافت، چینی‌ها نگرانی امنیت این مسیر‌های دریایی طولانی و پرهزینه نیز هستند، زیرا تحولات نه چندان خوشایند و قدرت نمایی و مداخله جویی برخی کشور‌ها در گوشه و کنار جهان، باعث شده تا برخی مسیر‌ها در آب‌های بین المللی، از امنیت کافی برای عبور مرور کشتی‌های غول پیکر برخوردار نباشند.

گفتنی‌های فراوان دراهمیت جایگاه راهبردی و حیاتی ایران در جغرافیای منطقه و جهان در قالب این گزارش نمی‌گنجد، اما مختصر مطالبی که در این مطلب به آن اشاره شد، گویای جایگاه راهبردی ایران در نقشه جغرافیای تجاری و اقتصادی جهان است و بدون تردید باید نقش ایران به عنوان یک قطب مهم انرژی منطقه و جهان و نیز نقش غیرقابل انکار آن به عنوان یک بازیگر مهم در تحولات منطقه و جهان را هم در کنار جغرافیایی طلایی و سرشار از امنیت و ویژگی‌های منحصر بفرد آن، مدنظر داشت.

امنیت همواره اساسی‌ترین نیاز توسعه پایدار و پیشرفت در حوزه‌های اقتصادی و تجاری به شمار می‌رود و هم چین و همه کشور‌های منطقه واتحادیه عرب که این روز در ریاض برای افزایش بهره مندی خود از روابط تجار با چین در ریاض گرد هم آمده اند، به این مهم بخوبی واقف هستند.

اگر امروز خاورمیانه و بطور مشخص برخی کشور‌های این منطقه از امنیتی به مراتب بهتر از سال‌های گذشته برای جذب سرمایه گذاری‌های خارجی و دستیابی به توسعه و رشد اقتصادی برخوردارند، بار‌ها و بدرستی به نقش امنیت ساز و ثبات آفرین ایران، جدا از موقعیت‌های منحصر بفرد آن به عنوان یک راهگذر امن، آسان وارزان برای سهولت تجارت با جهان، اذعان داشته و دارند؛ واقعیتی غیر قابل انکار که محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری ایران هم روز گذشته در صفحه توئیتر خود با هدف یادآوری به آن اشاره کرد و نوشت: «همکاران چینی به یاد داشته باشند که وقتی سعودی و آمریکا از گروه‌های تروریستی داعش و القاعده در سوریه حمایت کردند و با تجاوز نظامی وحشیانه یمن را ویران کردند، این ایران بود که با تروریست‌ها جنگید تا ثبات و امنیت در منطقه مستقر شود و تروریسم به شرق و غرب تسری نیابد.»

آنچه مسلم است، تمام این پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بی نظیر جغرافیایی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران برای تسهیل تجارت کشور‌های منطقه زمانی برای آن‌ها قابل بهره برداری است که احترام متقابل به تمامیت ارضی و منافع همه کشور‌های منطقه بطور یکسان از سوی همه کشور‌ها محترم شمرده شود.

منبع: ایرنا 

انتهای پیام/ ۹۱۱