گروه استان‌های دفاع‌پرس - «علی اکبر مرزبان» مدرس دانشگاه و استاد درس آشنایی با دفاع مقدس؛ روز ۲۹ تیر سال ۱۳۶۶ مصادف با ۲۳ ذیقعده ۱۲۰۷ و ۲۰ ژوئیه ۱۹۸۷ سرانجام پس از ماه‌ها بحث و گفتگو، جلسه شورای امنیت سازمان ملل که در جمع آنان وزیران خارجه چهار کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان غربی به نشانه جدیت و عزم اعضای شورا، در این جلسه حاضر شده و با هدف پایان دادن به جنگ هشت ساله رژیم بعث عراق علیه ایران تشکیل شد.
در این نشست همه ۱۵ عضو شورای امنیت بدون توجه به نظرات ایران که خواستار معرفی و تنبیه متجاوز و پرداخت غرامت به طرف آسیب دیده از جنگ بود، به قطعنامه ۵۹۸ رأی مثبت دادند.
در آن زمان دولت فرانسه رئیس ادواری شورای امنیت بود و ژان برنارد ریمون وزیر خارجه وقت فرانسه به عنوان عالیترین مقام فرانسوی در شورای امنیت، ریاست این جلسه را برعهده داشت. در این قطعنامه که در واقع تأیید قطعنامه ۵۸۲ سال گذشته این شورا است، پرداخت غرامت جنگی و آزادی و بازگشت اسرای جنگی به دو کشور گنجانده شده است.
شورای امنیت سازمان ملل از ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ که کشور عراق به ایران حمله کرد، تا پایان سال ۱۳۶۹ مجموعا ۱۴ قطعنامه و ۱۵ بیانیه صادر نمود که قطعنامه ۵۹۸ به عنوان هشتمین قطعنامه صادره دارای اهمیت فوق العاده‌ای است، که در این یادداشت نکاتی در این‌خصوص درج میگردد:
قطعنامه ۵۹۸ برخلاف قطعنامه‌های قبلی براساس فصل هفت منشور ملل متحد (اصول ۳۹ و ۴۰) صادر گردید، یعنی موجب تحریم اقتصادی و یا حمله نظامی قدرت‌های جهانی علیه کشور متخلف می‌شد، مفاد آن با قطعنامه‌های قبلی متفاوت بود.
بحث «مسئولیت منازعه» برای اولین بار در این قطعنامه عنوان شده بود که همان شرط «تعیین متجاوز» مورد نظر ایران بود. شایان ذکر است که این قطعنامه همه شروط ایران را تامین نمی‌کرد، زیرا ایران در گام نخست اصرار داشت اول متجاوز تعیین شود و بعد از تعیین متجاوز قطعنامه را بپذیرد در صورتیکه شورای امنیت این شرط را تایید نمی‌کرد. (تعیین متجاوز نهایتاً بعد از جنگ کویت و در شرایطی صورت گرفت که عراق حمایت غرب را از دست داده بود).
این قطعنامه دو روز بعد، توسط کشور عراق پذیرفته شد و حدود یکسال بعد در ۲۷ تیرماه سال ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد. کشور عراق که در آن مقطع در موقعیت برتر نظامی قرار داشت، همچنان به حملات خود ادامه داد و مجدداً داخل خاک ایران شد، اما با مقاومت نیرو‌های مسلح و قوای مردمی ایران مواجه شده و موفقیت قابل توجهی به‌دست نیاورد و این جنگ هشت ساله در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ پایان یافت.
مفاد قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به شرح زیر است:
- آمرانه می‌خواهد که ایران و عراق به عنوان نخستین گام در حل اختلاف از طریق مذاکره، آتش‌بس فوری را رعایت کنند، کلیه عملیات نظامی را در زمین، دریا و هوا قطع کنند و نیروها را بدون درنگ به مرزهای شناخته شده بین‌المللی بازگردانند.
- از دبیرکل درخواست می‌کند که گروهی از ناظران سازمان ملل را برای تأیید، تحکیم و نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشینی اعزام دارد و همچنین درخواست می‌کند که دبیرکل ترتیبات لازم را با مشورت با طرفین فراهم آورد و گزارش آن را به شورای امنیت تسلیم دارد.
- مصراً می‌خواهد که اسیران جنگی پس از قطع عملیات خصمانه، بر طبق کنوانسیون سوم ژنو، در اوت ۱۹۴۹ بدون درنگ آزاد شوند و به کشورهای خود برگردند.
- از ایران و عراق می‌خواهد که در اجرای این قطعنامه و کوشش‌های میانجیگری برای دستیابی به یک راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه مورد قبول دو طرف، درباره کلیه مسائل مهم، بر طبق اصول مندرج منشور ملل متحد با دبیرکل همکاری کند.
- از کلیه کشورهای دیگر می‌خواهد که نهایت خویشتن داری را به عمل آورند و از هر اقدامی که ممکن است منجر به تشدید و گسترش بیشتر منازعه گردد، خودداری کنند و به این ترتیب، اجرای قطعنامه حاضر را تسهیل کنند.
- از دبیرکل درخواست می‌کند تا مشورت با ایران و عراق، مسئله ارجاع تحقیق درباره مسئولیت منازعه به هیئت بی‌طرفی را بررسی کنند و هرچه زودتر به شورای امنیت گزارش دهد.
- با تصدیق ابعاد عظیم خساراتی که در طول منازعه داده شده و ضرورت تلاش‌های بازسازی با کمک‌های مناسب بین‌المللی پس از خاتمه منازعه، از دبیرکل درخواست می‌کند که گروهی از کارشناسان را برای بررسی مسئله بازسازی تعیین و به شورای امنیت گزارش کند.
- همچنین از دبیرکل درخواست می‌کند از طریق مشورت با ایران و عراق و سایر کشورهای منطقه، راه‌های افزایش امنیت و ثبات منطقه را بررسی کند.
- از دبیرکل درخواست می‌کند، که شورای امنیت را در مورد اجرای این قطعنامه آگاه سازد.
- تصمیم می‌گیرد که در صورت لزوم برای بررسی اقدامات دیگر به منظور تضمین اجرای این قطعنامه تشکیل جلسه دهد.
در ۲۹ تیرماه، پیام حضرت امام خمینی در مورد پذیرش قطعنامه انتشار یافت که ایشان در آن پیام «قبول قطعنامه» را «نوشیدن جام زهر» تشبیه کرد و بیان فرمودند؛ «با توجه به نظر تمامی کارشناسان سیاسی و نظامی سطح بالای کشور، که من به تعهد و دلسوزی و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش‌بس موافقت کردم.
یکی از شروط ایران برای پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت «پرداخت غرامت از جانب کشور عراق به عنوان متجاوز جنگ بوده است»
بر اساس بند ۷ قطعنامه ۵۹۸ مقرر شد بعد از آن که کمیته‌ای در سازمان ملل متحد تشکیل و کشور متجاوز جنگ اعلام شود، میزان خسارات وارده به کشور ایران تعیین شود و در همین راستا صندوق بین‌المللی، پول ویژه‌ای برای کمک به خسارت دیدگان جنگ عراق و ایران تشکیل شود که تا این تاریخ این صندوق ایجاد نشده است.
کمال خرازی از دیپلمات‌های ارشد ایران در کتاب «ناگفته های خرازی از قطعنامه ۵۹۸» تصریح کرد؛ با متن به تصویب رسیده در قطعنامه ۵۹۸ امکان گرفتن غرامت از عراق وجود ندارد و برای اخذ غرامت می‌بایست قطعنامه دیگری به تصویب می‌رسید که اینکار هیچگاه عملی نشد.
برخورد دوگانه استکبار جهانی و کشورهای منطقه را در موضوع پرداخت غرامت جنگی به کشور کویت پس از تجاوز رژیم بعثی به این کشور می‌توان به وضوح مشاهده کرد. سازمان ملل در سال ۱۹۹۱ کمیته‌ای برای پرداخت خسارات عراق به کویت تشکیل داد. بغداد را به پرداخت ۵۲.۴ میلیارد دلار به افراد، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و دیگر شرکت‌های کشور کویت ملزم کرد که در حمله عراق، متضرر شدند. عراق طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ میلادی و به خصوص در ماجرای جنگ با سازمان تروریستی داعش روند پرداخت خسارت به کشور کویت را متوقف کرده بود، ولیکن مجددا پرداخت غرامت در سال ۲۰۱۸ انجام گرفت.
عراق بخشی از درآمد‌های نفتی خود را به عنوان خسارت به یکی از صندوق‌های سازمان ملل متحد تحت عنوان «صندوق جبران خسارت سازمان ملل» پرداخت می‌کرد و در نتیجه غرامت به طور کامل به کویت پرداخت شد و این در صورتی است که هیچ اراده‌ای از سوی مجامع بین المللی و منطقه‌ای درخصوص پرداخت غرامت به کشور ایران تاکنون مشاهده نشده است!
و این بی‌تفاوتی و بی‌توجهی به احقاق حقوق ملت ایران خود گواهی می‌دهد که مجامع بین المللی هیچ وقت به دنبال احقاق حق مردم ایران نبوده و نخواهند بود و همیشه براساس سیاست‌ها و حفظ منافع استکبار جهانی و لابی‌صهیونیستی گام برخواهند داشت؛ و به فرموده ارزشمند رهبر معظم انقلاب اسلامی اعتماد به آمریکا همچون سراب است؛ لذا ملت بصیر ایران اسلامی تاکنون با اطاعت و گوش جان سپردن به منویات گهربار معظم له ثابت کردند که باوجود همه این دغلکاری‌های سیاسی مجامع بین المللی، می‌توانند به خدا اعتماد کنند و این همیشه در اذهان ملت ایران ماندگار است، همانگونه که که رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) فرمودند: می‌بایست تلاش کنند، کار کنند، ابتکار به خرج بدهند، نیروی حقیقی خداداد خود را به صحنه بیاورند، به میدان بیاورند، باتوکل به‌خدا، امید به کمک الهی، آن وقت خدا هم کمک خواهد کرد. اما اگر بنشینیم به انتظار اینکه شیطان (آن هم شیطان اکبر) بیاید و کمک کند، آن وقت همان اعمالمان همچون سرابی در کویر است و خیری از او بما نمی‌رسد.
انتهای پیام/
