به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، برنامه امواج شبهه در گفت‌وگو با سلمان اکبری پاکرو (کارشناس و فعال حوزه رسانه) و حمیدرضا حسینی دانا (رئیس اندیشکده راهبردی رسانه و فضای مجازی و کارشناس رسانه) به بررسی مدل‌های تولید پیام در رسانه‌های بیگانه و کلی‌گویی‌ها به بهانه استناد به جزئیات محدود پرداخت.
چارچوب‌بندی ذهن مخاطب برای یک خروجی مشخص
حمیدرضا حسینی دانا رئیس اندیشکده راهبردی رسانه و فضای مجازی و کارشناس رسانه اظهار کرد: رسانه‌های بیگانه دائما رویداد‌های داخل ایران یا مرتبط با ایران در فضای بین‌الملل را دنبال می‌کنند و هر لحظه تلاش می‌کنند که فضا را در دست بگیرند. بدین منظور از انواع تاکتیک‌ها بهره می‌گیرند که از تاکتیک‌های پرتکرار آن‌ها می‌توان به چارچوب سازی، بیان سابقه، برجسته سازی، حذف و... نام برد. آن‌ها با به کارگیری این تکنیک‌ها به چارچوب بندی ذهن مخاطب می‌پردازند تا هر پیامی وارد شده به ذهن مخاطب یک خروجی مشخص داشته باشد. به طور مثال در ذکر اخبار غزه و کودک کشی، هرگاه اسمی از نیرو‌های مقاومت برده می‌شود، در ابتدای پیشینه‌ای از خبر می‌گویند تا زاویه دید مخاطب را به یک نقطه معطوف سازند و به جای یک پیام به مخاطب یک الگوریتم ذهنی می‌دهد تا بعد از این هر خبری که مخاطب بشنود با این الگوریتم پیش رود.
تاکتیک برجسته‌سازی برای به دام انداختن مخاطبین
وی افزود: زمانی که مخاطب عادی با تکنیک چارچوب بندی ذهنی به دام ارسال کننده‌های پیام نمی‌افتد، سراغ تاکتیک‌های بعدی از جمله برجسته‌سازی می‌روند که مراحل مختلفی برای آن قائل می‌شوند و به اولویت بندی می‌پردازند و جملات و حقایقی که از سوی همگان قابل پذیریش هستند را بازگو می‌کنند. به طور مثال هر کسی حق دارد از خودش دفاع کند یا اگر مظلوم واقع شد حق خود را از ظالم بگیرد و یا جملاتی است که همگان به آن معتقدند، گرچه صحبتی از پیشینه نمی‌آورند که چرا این تلافی صورت گرفته است. با قرار دادن این اولویت‌ها، دامنه آن‌ها را گسترش می‌دهد و نه تنها در سرزمین‌های اشغالی بلکه شاهد هستیم که رسانه‌های صهیونیستی دائما می‌گویند که کل یهودی‌های دنیا تحت آزار و اذیت و تهدید قرار می‌گیرند. در تاکتیک برجسته‌سازی سعی می‌شود تا حجم بار پیام و خبر زیاد شود و بر به چیدمان و زمانبندی اخبار می‌پردازد تا مخاطبانی که در تکنیک چارچوب بندی گرفتار نشده‌اند، به دام بیافتند.
تظاهرات میلیونی انگلستان علیه اسرائیل نشان از موفقیت حماس
رئیس اندیشکده راهبردی رسانه و فضای مجازی اذعان کرد: حماس نبرد طوفان الاقصی را با اطلاع کامل از سلطه‌ی رسانه‌ای صهیونیست‌ها در دنیا آغاز کرد و تمام اتفاقات را با تمام سختی‌ها و محدودیت‌ها لحظه به لحظه ثبت و ارسال کرده و تلاش می‌کند تا همزمان هم با اخبار جعلی مبارزه و هم راستی آزمایی کند و حقیقت ماجرا را بگوید. در اقصی نقاط دنیا از فلسطین به دفاع برخاسته‌اند و تظاهرات میلیونی در انگلستان علیه اسرائیل نشان از موفقیت حماس و خلع سلاح صهیونست دارد.
حسینی دانا عنوان کرد: تلاش تمام رسانه‌های صهیونیسم و طرفدار صهیونیسم این است که اخبار، حوادث و رویداد‌ها را کنار بگذارند و آن چه که مخاطب می‌خواهد باور کند، برجسته سازند و از طرفی انواع محتوا‌های بی ارزش را در کنار خبر اصلی می‌گذارد تا مخاطب به طور ناخودآگاه در ذهن خود خبر‌های اضافی را کنار بگذارد تا تنها پیام اصلی باقی بماند. ساختن قالب برای ذهن مخاطب، او را متوقع می‌کند و به مرحله‌ای می‌رسد که با رسانه بیگانه هم صدا و اسیر اینگونه پیام‌ها می‌شوند.
جایگاه رسانه در سم‌زدایی با آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی
وی افزود: در این دریای متلاطم بواسطه آگاهی بخشی و اطلاع رسانی شفاف مخاطبان، سم زدایی انجام می‌شود و فرصتی برای اندیشه کردن برای مخاطب محقق می‌شود و نقش ویژه رسانه در این باره بسیار برجسته است.
حسینی دانا همچنین گفت: افکار عمومی دنیا متوجه حقایق میدانی این ایام شده است و حتی فشار‌هایی که افکار عمومی به رسانه‌های بزرگ آورند به طور مثال پس از دیدار نخست وزیر انگلستان با نخست وزیر رژیم صهیونیست و اعلام حمایت انگلیس مردم علیه بی بی سی شعار دادند و به قدری فشار بر او زیاد شد که بعد از چند روز بی بی سی مجبور شد تا اخبار میدان را با واقعیت بیشتری بازگو کند و یا خبرنگاران برجسته دنیا نامه‌ای با ۷۵۰ امضا برای صاحبان بزرگ رسانه تهیه کردند تا واقعیت بازگو شود.
مبارزه با اخبار جعلی، مأموریتی که باید بازتعریف شود
وی تاکید کرد: نیاز است که در برابر هجمه سنگینی که رسانه‌های طرفدار رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد، بر سواد رسانه‌ای به صورت عمیق پرداخته شود. همچنین اقدام برای مبارزه با اخبار جعلی یک مطالبه قانونی بر زمین مانده است که می‌بایست پیگیری شود. در سطح بین‌الملل نیز افکار عمومی بسیاری از کشور‌ها نه تنها از سواد رسانه‌ای برخوردار نیست و نمی‌داند چگونه و از کجا می‌بایست صحت و ثقم پیام‌ها را راستی آزمایی کند. بنابراین؛ می‌بایست دامنه خدمات دهی را افزایش دهیم و با کشور‌های هم سو و محور مقاومت هم افزایی داشته باشیم و برای مبارزه با اخبار تحریف شده برای نجات ملت‌هایی که در معرض پیام‌های مسموم قرار می‌گیرند، اقدام کنیم.
پاره حقیقت‌گویی از تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه
سلمان اکبری پاکرو، کارشناس و فعال حوزه رسانه در ادامه این گفت وخاطر نشان کرد: بی‌شک دنیای غرب امروز به رسانه به عنوان یک جنگ افزار نگاه می‌کند، آن‌ها اتاق جنگ خود را در اتاق رژی رسانه‌ها آرایش می‌دهند و از فضای رسانه برای دستیابی به اهداف خود بهره می‌گیرند.
وی افزود: یکی از تکنیک‌هایی آن‌ها برای رسیدن به اهداف خود، پاره حقیقت گویی است. آن‌ها به بازگویی بخشی از حقیقت‌ها می‌پردازند و بخشی دیگر را نادیده می‌گیرند. به طور مثال در ماجرای آرمیتا گراوند که اتفاق ناخواسته‌ای بوده، رسانه‌های بیگانه سعی کردند از آن به نفع خود استفاده کنند تا ذهن مخاطب را سردرگم کنند. جنگ نرم، جنگی است که به صورت خزنده و طولانی مدت با ابزار رسانه انجام می‌شود و دشمن از این فضا بهره می‌گیرد.
مشروعیت‌زدایی، هدف رسانه‌های بیگانه در انتخابات است
اکبری در رابطه با رویکرد رسانه‌های بیگانه به انتخابات گفت: رسانه‌های بیگانه دغدغه این که چه کسی در انتخابات برنده شوند ندارد. آن‌ها فارغ از اینکه چه گروهی انتخاب شود و کدام کاندیدا تائید صلاحت شود قطعا رویکرد آن‌ها تخریب ماجرای انتخابات ایران خواهد بود و هر کدام از این افراد منتخب شوند، با او برخورد خواهند کرد. هدف رسانه‌های بیگانه مشروعیت زدایی است و برای او فرقی نمی‌کند که کدام جناح بر سر قدرت باشد بلکه آن‌ها با کلیت این نظام مشکل دارند و به دنبال این هستند که کلیت ملت ما را مورد هدف قرار دهند.
رسانه‌های بیگانه در دادگاه جهانی قرار گرفته‌اند
وی عنوان کرد: در ماجرای جنگ غزه آن‌ها شکست را لمس کردند و در نقطه‌ای که موضع قدرت آن‌ها بود، تمام تلاش خود را کردند که در عرصه رسانه‌ای علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران استفاده کنند و آسیب بزنند و امروز رسانه‌ای که می‌توانست تبدیل به تهدید ایران باشد، تبدیل به ابزاری علیه آن‌ها شده است و امروز در شرایطی هستند که در دادگاه جهانی قرار گرفتند. امروز در لندنی که زادگاه صهیونیست است و آمریکا و آلمانی که پشتیبان همه جانبه صهیونیست است در رومانی که رئیس دولت رژیم اشغال گر قدس از آنجا آمده است بر علیه این رژیم شعار می‌دهند و صدای شعار معترضین به عملکرد این جنایت کاران تاریخی ظرف مدت یکماه بیش از ۱۴ هزار نفر را به شهادت رساندند. صدای آن‌ها از صدای بمب‌های مهیبشان نیز بلندتر است و این صدا و جریان روزی دامان آن‌ها را خواهد گرفت و آن‌ها را پس خواهد زد.
اکبری افزود: رژیم صهیونیسم وقتی شاهد شکست خود در ماجرای غزه از گروه محدود با سلاح محدود بود در تلاش است کاری کند که تصور و تفکر اینکه روزی کسی با صهیونیسم بجنگد هم از بین برود. همان طور که با بمباران بمب‌های سنگرشکن به بهانه‌ای وجود تونل کل غزه را نابود می‌کنند و در تلاشند که در عرصه رسانه نیز همان طور عمل می‌کنند و هر پیامی که با منشاء محکومیت صهیونیسم و تروریسم ناشی از صهیونیسم باشد را محکوم و مسدود کنند تا این صدا در گوشه‌ای از تاریخی زنده نماند ولیکن اذهان مردم بیدار است و رسانه‌های اجتماعی با بهره گرفتن از اجتماع و جوامع کار خود را پیش می‌برد و امروز در جایگاه پاسخگویی قرار گرفته اند.
تحریک عواطف تاکتیکی نخ نما!
وی اظهار داشت: در ماجرای غزه اتفاق جالبی افتاد و رسانه‌های میدان و حکمران در کنار هم قرار گرفتند و شاهد بودیم که اینترنشنال ظرف مدت کوتاهی هویت صهیونیستی خود را نشان داد و وارد اراضی اشغالی شد، ولی از کجا روایت جنگ را شروع کرد؟ از اتاق رژی، از استدیو‌هایی که داخل تل آویو و داخل شهر‌های صهیونیستی، به دلیل اینکه به هیچ وقت ظرفیت حضور در خط مقدم نبرد را نداشتند. چون اگر حتی یک تصویر مخابره می‌کردند، بازنده میدان بودند. آن‌ها دور از صحنه واقعی ماجرا با الگو گرفتن از آنچکه در سال‌های گذشته بر سر ایران آوردند، به تحریک عواطف و شبیه سازی بپردازند و از یک تاکتیک دوباره استفاده کردند و این نشان از ناشی بودن این رسانه‌ها دارد. از سویی در رسانه میدانی با مردمی مواجه شدیم که در حوزه رسانه کنشگر بودند و پیام مردم، شهدا و کودکان غزه را به جهانیان رساندند. در این راستا بسیاری از جمع خاکستری و کسانی که سکوت کرده بودند، متوجه حقیقت آن‌ها شدند.
نیاز به تربیت خبرنگاران میدانی دقیق و زبده داریم
اکبری همچنین گفت: در ماجرای غزه، دشمن در جنگ عرصه رسانه‌ای نیز شکست خورد. او رسانه خود را برای جنگ نرم طراحی کرده بود که جنگ نرم یک موضوع زمانبر و طولانی مدت است و برای رسانه‌ای برای جنگ میدانی در اختیار نداشت و شکست خورد. سیاست رسانه در نوع محتوا تاثیرگذار است و در اینجا سیاست خبرنگاران به سیاست رسانه‌ای ارجحیت پیدا کرد و به جز رسانه‌هایی که تکلیف آن‌ها معلوم و مشخص است افرادی در رسانه‌های داخلی و خارجی دیدیم که خلاف سیاست رسانه‌های خود عمل کرده و حقیقت را بازگو کردند و بسیاری از افراد رسانه معتقد بر این هستند که قربانی صهیونیسم هستند.
وی در پایان گفت: به جز ایمن سازی عمومی و واکسیناسیون رسانه‌ای نیاز به تربیت خبرنگاران میدانی دقیق و زبده داریم تا بدون آسیب به سمت جلو پیش رویم.
گفتنی است؛ برنامه «امواج شبهه» گفت‌وگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
منبع: رادیو گفت‌وگو
انتهای پیام/ ۱۳۴
