به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، فیلم "در میان طالبان" مستند تحسین شده ای است که موفق به دریافت تندیس شهید آوینی، دیپلم افتخار و مبلغ 80 میلیون ریال برای کارگردانی، دریافت کرد.
این فیلم مستند جسورانه ای است که سعی در شناخت "طالبان" دارد. گروهی که در هاله ای از رمز و راز فرو رفته است. این راز گونگی از جهاتی قابل بررسی است که نمی خواهیم به آن بپردازیم. قدر مسلم اینکه از این عدم شناخت به رسانه برمی گردد که یا طالبان را بایکوت کرده و حرفی از آن نمی زند یا آن را وارونه نشان داده است.
"در میان طالبان" سعی دارد بدون داوری و با همه محدودیتهای که فیلمساز داشته است چهرهای بدون دا.ری که تا حدی موفق بوده. متن زیر گقتگویی کوتاه با محسن اسلامزاده کارگردان "در میان طالبان" است.
دفاع پرس: لطفا کمی راجع به روند کار از ایده تا اجرا توضیح دهید.
اسلام زاده:همانطور که در مصاحبه های قبلی گفتم آشنایی من با طالبان برمی گردد به سال 77 که دیپلماتهای ما به شهادت رسیدند. این زمانی کم کم برای من تبدیل به دغدغه شد. حدود 13 سال بعد قرار شد فیلمی با محوریت شهادت دیپلماتها با محوریت شهید ناصری برای روایت فتح بسازیم برای همین با آقای جعفریان و شاهسون تنها بازمانده حادثه تروریستی سفارت ایران به مزار شریف رفتیم. در آنجا دیدم صحبتهای متفاوتی درباره طالبان وجود دارد. به ذهنم آمد که یک مقدار بیشتری روی این موضوع تمرکز کنم و شروع کردم ارتباط گرفتن با طالبان که 1/5 سال بعد توانستم بروم افغنستان به امید دیدار با طالبان که میسر نشد و خروجی این سفر مستندی شد به نام "سفر به دیار پشتونها" که طالبان متعلق به همین منطقه هستند.
این مستند از شبکه 4 سیما پخش شد. در تلاشهای بعدی برای ارتباط گرفتن با آنها توانستم این مستند و مستندهای دیگر مثل اهل سنت ایران، اسرار زندان ابوسلیم که در لیبی ساخته شد را برای طالبان بفرستم. آنها از فیلم خوششان آمد و در نهایت موفق شدم سال گذشته میان طالبان بروم و مدتی را با آنها زندگی کنم.
دفاع پرس: چه تحقیقاتی در این زمینه داشتید؟
اسلام زاده: تحقیقاتم را از دی ماه 92 شروع کردم. کتابهایی را که در این زمینه بود مطالعه کردم. کتاب "نامههای کابل" نوشته "سرشرارد کوپرکولز" سفیرانگلیس در افغانستان کتاب "طالبان" احمد رسول، کتاب "غوغایی بر بام جهان" نوشته مصطفی حامد و مقاله هایی که در این زمینه وجود داشت.
اسلام زاده: احساس می کنم طالبان مرا به عنوان یک فرصت میدید که بین آنها بروم و از مناطق تحت سلطه شان تصویر بگیرم و با بعضی از آنها دیداری داشته باشم. طالبان برای بیان نظراتش ابایی ندارد. حداقل با من راحت برخورد کرد.
اسلام زاده: هر فیلمی نیاز به یک درام دارد. فیلم ما می بایست چطور می بود. ما نرفته بودیم یک فیلم تبلیغاتی بسازیم. من به عنوان کسی که دغدغه ذهنی اش طالبان بود برای این فیلم اقدام کردم. این فیلم زاویه دید من به طالبان است.
اسلام زاده: من سعی کردم در این 15 روز چیزی که می بینم و برایم اتفاق افتاده را به تصویر بکشم و مستند نگاری کنم. من نمی توانم وارد قضاوت بشوم. نقاط ضعف و قوت طالبان را با هم در این فیلم می بینیم. مثلا شما در سکانس بازار می بینید که مردم از امنیت راضی هستند اما از خدمات اجتماعی می نالند. طالبان سلاح در دست گرفته چون آمریکا مناطقشان را بمباران کرده است. برای همین مردم از طالبان امنیت را برقرارکند.
اسلام زاده: از اول قرار بود من در فیلم باشم و نباشم به تعبیری هم راوی هستم هم نه. باید بگویم "در میان طالبان" P.O.V من است. اینطور نبود که یک تصویربردار همراه من باشد و این سفر را برای من ضبط کند. در واقع زحمت اصلی را آقای علیزاده موقع تدوین کشیدند.
اسلام زاده: من داشتم در طول کار مین می کاشتم تا بعد برداشت داشته باشم. می خواستم مخاطب بداند من در سوال پرسیدنم آزاد نیستم. همان اتفاقی که در آخر فیلم افتاد، من نمی توانستم آنها را به چالش بکشانم. موفق شدم که به نفر بزرگ آنها برسم و سوالهایم را بپرسم ولی آنها خیلی دیپلماتیک جواب می دادند. این فیلم، فیلم ظریفی است. ما روی لبه تیغ حرکت کردیم. سوالی که در آخر فیلم پرسیدم نه فقط از طالبان بلکه از همه گروههای درگیر در افغانستان بود اینکه بیشتر از 4 دهه است که در افغانستان جنگ است. چه کاری می خواهید بکنید که جنگ تمام شود؟
طالبان پاسخ دادند باید اول آمریکا برود و بعد از آن حقوق دیگر اقوام را به رسمیت می شناسیم.
دفاع پرس: شما قصد نداشتید در فیلمتان چهره طالبان را تطهیر کنید؟
اسلام زاده:من چرا باید چهره کسی را تطهیر کنم یا نکنم. من مستند سازم و وظیفه دارم آن چیزی که می بینم و اتفاق افتاده را روایت کنم. من آنجا رفتم و نشان دادم دراین مناطق شیعیان هم زندگی می کنند. در مقابل طالبان هم مرا جایی می بردند که همه چیز مثبت است. در واقع من در یک حصر نامرئی بودم.
ما تا واقعیت یک پدیده را نبینیم نمی توانیم با آن برخورد مناسبی داشته باشیم. من هم اولین کسی نیستم که راجع به طالبان کار کرده است. استاد جعفریان و محققان اروپایی روی این مسئله کار کرده اند و من نظرم را با نظرشان منطبق می بینم.
دفاع پرس: فیلم شما خوش ساخت بود که بیننده را خسته نمی کند و از این بابت باید تبریک گفت سوال آخر این است که "در میان طالبان" اولین حضور جشنواره ای اش بود.
اسلام زاده:بله. من به این فیلم امیدوارم و به نظرم می تواند جای خودش را باز کند.
