جهاد سازندگی خراسان در دفاع مقدس
گروه استان‌های دفاع‌پرس - سرهنگ پاسدار «جواد قاصد نظامیان» مدیر دانشنامه و مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار دفاع مقدس خراسان رضوی؛ به پاس قدردانی از جهادگران و مجاهدان سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی و به مناسبت ۲۷ خرداد روز جهاد کشاورزی دانشنامه دفاع مقدس استان قسمتی از نقش و عملکرد این نهاد ارزشمند و انقلابی را برای اولین بار منتشر می‌کند و بر خود فرض می‌داند تا جهت آشنایی نسل جوان از عملکرد این عزیزان در دوران دفاع مقدس تمام سعی و توان خود را به همراه همکاران و اساتید گروه‌های دانشنامه به انجام رساند.
جهاد سازندگی نهادی انقلابی در خرداد ۱۳۵۸ با هدف ارائه خدمات به مناطق محروم کشور تأسیس و در آذر ۱۳۶۲ به وزارت جهاد سازندگی ارتقأ پیدا کرد. این وزارتخانه در دی ۱۳۷۹ با وزارت کشاورزی ادغام شد و از آن پس، وزارت جهاد کشاورزی نام گرفت. در استان به نام سازمان جهاد کشاورزی و در سال ۱۳۸۳ با تفکیک استان خراسان به سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تغییر نام یافت.
به دنبال پیام امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل جهاد سازندگی در ۲۷ خرداد این نهاد در خراسان با نام «ستاد جهاد سازندگی روستاها» در محل پیشاهنگی سابق شهر مشهد (خیابان جهاد فعلی) به صورت شورایی تشکیل شد. با توجه به مسائل فرهنگی و تبیین اصول انقلاب، کمیته‌های فرهنگی، بهداشت، امور شورا‌های اسلامی روستایی، کشاورزی، عمران، آبرسانی، برق‌رسانی، صنایع روستایی، آموزش روستایی و عشایری براساس نیاز‌های جامعه شکل گرفت و خدمات متنوعی از زمان تشکیل جهاد سازندگی تا آغاز دفاع مقدس و همزمان با هشت سال جنگ تحمیلی و بعد از آن در روستاها انجام شد.
جهاد سازندگی خراسان در دفاع مقدس: با شروع جنگ تحمیلی، در استان خراسان ستاد پشتیبانی مهندسی جنگ جهاد سازندگی تشکیل؛ و به سرعت در جهت رفع نیاز‌های پشتیبانی و مهندسی‌جبهه‌ها وارد عمل شد. بطور اختصار تشکیلات و عملکرد واحد‌های این ستاد در ۸ سال دفاع مقدس به شرح ذیل بوده است:
واحد تأمین و اعزام نیرو: این واحد با شناسایی نیروی انسانی در شهرستان‌ها و روستاها در جهت آموزش، اعزام و سازماندهی نیرو‌های عملیاتی (تخصصی مهندسی) اقدام کرد. ضرورت سازمان بخشیدن به تأمین نیروی انسانی گردان‌ها و قرارگاه‌ها باعث شد، در این واحد گروه‌های مختلف جذب و سازماندهی، اعزام نیرو، گزینش و ارزشیابی، پرسنلی و انصارالمجاهدین تشکیل شود.
از مجموع شهدای جهاد سازندگی خراسان رضوی ۵۳ تن از فرماندهان و ۴۷ تن از رانندگان لودر و بلدوزر و ۸ تن از فرمانده‌هان رزمنده جهادگر که دارای سابقه جانبازی و آزادگی و فرماندهی در جنگ را داشته‌اند بعنوان رزمنده شاخص می‌باشند. «محمد طرحچی» بنیانگذار و فرمانده ستاد پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد سازندگی (۱۲/۶/ ۱۳۶۰)، «هاشم ساجدی» فرمانده پشتیبانی و مهندسی جنگ قرارگاه نجف اشرف (۵/۸/ ۱۳۶۳)، ««سید محمد تقی رضوی» فرمانده مهندسی جنگ جهاد سازندگی (۳/۳/ ۱۳۶۳) از جمله شهدای شاخص استان خراسان رضوی به شمار می‌روند.
واحد اعزام کمپرسی: این واحد از ۱۳۶۲ با فرستادن ماشین آلات مردمی برای جاده‌سازی، سنگرسازی، احداث خاکریز قرارگاه‌ها و مقر‌های پشتیبانی در برنامه کار جهاد سازندگی خراسان قرار گرفت. در این گروه علاوه بر کمپرسی‌های بیش از پنج تن همچنین از کامیون، کفی، جرثقیل، تانکر آب وسوخت، غلتک، لودر، گریدر، بلدوزر هم استفاده می‌شد؛ اما، چون بیشترین نیاز به خود رو کمپرسی بود، واحد مذکور واحد اعزام کمپرسی نامیده شد.
واحد شورا‌های اسلامی روستاها: شورا‌های اسلامی و آموزش و اعزام آنها به مناطق جنگی به عنوان یک واحد در تشکیلات پشتیبانی جنگ جهاد خراسان قرار داشت. برای شورا‌های استان خراسان ۱۱۷ دوره در اردوگا‌های فلاح و هجرت در مناطق جنگی برگزار شد. افراد اعزامی به این اردو‌ها به هفت هزار و ۵۱۰ تن اعلام شده است.
واحد انصار المجاهدین: ضرورت حمایت‌های فرهنگی تبلیغی از رزمندگان و ایثارگران و خانوادهایشان و ارائه خدمات به آنها، باعث شد، در پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی خراسان واحد انصارالمجاهدین ایجاد شود.
واحد اقشار و اصناف: جهاد سازندگی خراسان با همکاری قشر‌های مختلف مردم، اصناف وکارخانجات، فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌داد که برخی از آنها به این شرح است؛ استقرار رابط در تمامی اتحادیه‌ها وکارخانجات و ادارات استان؛ تأمین مواد خام وکالا‌های مراکز تولیدی؛ سفارش تولید و تأمین اقلام مورد نیاز خوراکی (کمپوت و کنسرو)؛ تأمین نیرو‌های خدماتی، فنی و اقلام مصرفی ایستگاه‌های صلواتی شهری و مناطق عملیاتی؛ ساماندهی و اعزام بازاریان و مدیران اصناف و ادارات برای بازدید از مناطق جنگی در جهت آشنایی با نیاز‌های رزمندگان؛ هماهنگی در جهت خرید ماشین‌آلات سنگین و سبک؛ تأمین خدمات فنی و ارسال لوازم یدکی مورد نیاز به مناطق جنگی؛ (سازمان... ص ۹). همکاری اتحادیه و صنف تعمیرآلات وسایل صوتی در استان با ایجاد تعمیرگاه دستگاه‌های سمعی و بصری.
واحد فرهنگی و تبلیغات: گروه‌های مختلف واحد فرهنگی و تبلیغی جهاد سازندگی خراسان در یگان‌های رزمی مهندسی جبهه و پشت جبهه برای تقویت روحی و معنوی رزمندگان، فعالیت می‌کرد. اهم این فعالیت‌ها به شرح ذیل است:
۱- توزیع نشریات در کلیه پایگاه‌ها و ستاد‌ها و بعضاً خطوط مقدم؛ توزیع جزوات آموزشی؛ چاپ و توزیع پاکت نامه برای رزمندگان؛ توزیع نامه و کارت تبریک دانش‌آموزان به رزمندگان و ارسال پاسخ رزمندگان به مدارس مربوطه؛ تهیه و توزیع تراکت‌ها و جزوه‌های کوچک جیبی حاوی ادعیه کمیل، توسل و ...).
۲- تولید و نصب تابلو‌های تبلیغاتی در جاده‌ها، پایگاه‌ها و خطوط مقدم؛ چاپ وصیت ٬نامه و تصاویر شهدا؛ تهیه وتوزیع کتیبه، پارچه و پوستر برای ایام محرم.
۳- تهیه فیلم و عکس و گزارش با عنوان اطلاعات و اخبار ستاد در مرکز استان؛ تهیه گزارش‌های مصور از آغاز و انجام پروژه‌های مهم مهندسی؛ چاپ بولتن و جزوه‌های گزارشی سالانه؛ تهیه فیلم‌های سینمایی و ارسال به مناطق جنگی؛ تهیه عکس و خبر و گزارش از مسابقات هنری و ورزشی و پرورشی رزمندگان؛
۴- تشکیل کلاسهای عقیدتی و آموزشی در پایگاه‌های مهندسی ویژه جهادگران؛ برگزاری کلاسهای تخصصی آموزش نظامی‌در سطح عموم رزمندگان جهادگر مانند اسلحه‌شناسی و آشنایی به فنون نظامی، امدادگری، آشنایی با ش. م. ر و چگونگی استفاده از وسایل اولیه دفع بمب‌های شیمیایی؛ تدوین و انتشار جزوات اخلاقی، اعتقادی و آموزشی و موضوعات مهندسی؛ اجرای مسابقات شامل: قرآن، احکام، عقاید و سیاسی در مأموریت‌های ۴۵ روزه واهدا جوایز؛ راه‌اندازی کلاسهای درسی با هماهنگی نهضت سوادآموزی برای بی‌سوادان و کم‌سوادان و برای مقاطع راهنمایی و متوسطه از طریق آموزش و پرورش. برگزاری کلاسهای پیش‌کنکور از اواخر سال ۱۳۶۴ تا پایان جنگ تحمیلی و بصورت گروهی در منطقه.
۵- نمایش فیلم و اجرای نمایشنامه و سرود در پایگاه‌ها و خطوط مقدم.
۶- فعالیت روحانیون در مناطق جنگی شامل: اجرای مراسم نماز جمعه و جماعت؛ برگزاری جلسات سخنرانی نیایش و توسل؛ برگزاری کلاسهای آموزشی.
۷- برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در مناطق جنگی و در کنار ایستگاه صلواتی؛ نصب چادر گروهی جهت نمایش فیلم‌های سینمایی؛ فروش کتاب‌های موجود در نمایشگاه با قیمت ارزان؛ تحویل کتاب به صورت امانی به رزمندگان، اهدا ۲۴ هزار و ۹۵۵ جلد انواع کتب مذهبی و قرآن، ایجاد ۱۵۰ کتابخانه ۵۰۰ جلدی در پایگاه‌ها، برگزاری ۷۸ نمایشگاه کتاب در منطقه، برگزاری ۵۱ مسابقه علمی و مقاله نویسی. (مجموعه عملکرد تقریبی... ص ۵، ۹، ۱۱).
واحد روحانیون جهادگر: این واحد افزون بر فعالیت‌های فرهنگی و کمک‌رسانی در شهر‌های مختلف استان خراسان در مناطق عملیاتی مستقر می‌شدند و با راهنمایی و هدایت رزمندگان در انجام فرائض دینی، برپایی نماز جماعت و مشارکت در برگزاری مراسمات ملی مذهبی و همچنین همراهی جهادگران و رزمندگان موجبات تقویت روحیه استقامت و ایثار را فراهم می‌آوردند.
ترویج فرهنگ دفاع مقدس در جامعه، ترویج فرهنگ دفاع در نمازجمعه، رساندن پیام و اهداف دفاع مقدس به روستاها، رساندن پیام امام و انقلاب به مردم از طریق مساجد و ثبت نام، سازماندهی و اعزام نیرو‌های مردمی، آگاه‌سازی دانش‌آموزان و دانشجویان در مدارس و دانشگاه‌ها، برگزاری مراسم مذهبی و ملی، تبلیغ و اشاعه فرهنگ جهاد و شهادت در مطبوعات و صدا و سیما، برگزاری کلاسهای عقیدتی برای جهادگران با هدف تعمیق فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، از فعالیت‌های روحانیت جهاد سازندگی خراسان در دفاع مقدس می‌باشد. (سلمانی لطف آبادی، گوهران شب چراغ، ص ۲۴-۴۸).
ستاد بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده جهاد سازندگی خراسان: پس از پیروزی رزمندگان در عملیات بیت المقدس و دور شدن شهر‌ها و روستا‌های دشت آزادگان از تیررس دشمنان، امام خمینی (ره) فرمان بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده را اعلام کردند و ستاد بازسازی و نوسازی کشور در خرداد ۱۳۶۱ تأسیس و کلیه اختیارات به شورایی مرکب از نخست وزیر، وزیر کشور، نماینده امام تفویض شد. ستاد جهاد سازندگی مرکزی با مشخص کردن استان‌های معین، استان خراسان را برای بازسازی و نوسازی شهر سوسنگرد و روستا‌های تابعه اعلام کرد. مسئولیت این ستاد در استان خراسان با آقای کوهپایه‌ای استاندارخراسان، آیت‌الله شیرازی امام جمعه مشهد و آقای سید هاشم بنی‌هاشمی از شورای مرکزی جهاد سازندگی خراسان بود. برای باسازی و نوسازی این شهرستان ادارات و نهاد‌های مختلف از جمله بنیاد مسکن برای ساخت مسکن در سوسنگرد و روستاها و آستان قدس رضوی مسئولیت بازسازی شهر هویزه را برعهده گرفت.
واحد جمع‌آوری، بسته‌بندی و ارسال کمک‌های مردمی به جبهه: جمع‌آوری کمک‌های مردمی و ارسال به مناطق جنگی از نقش‌های مهم جهاد سازندگی خراسان در طول دفاع مقدس بود. کمیته امور شورا‌ها و بسیج کمیته آموزش روستایی و کمیته امور جهادگران بر وظایف و عملکرد این واحد نظارت داشتند. هدایای مردمی و نیرو‌های مورد نیاز جنگ از طریق رابطین روستاها و اعضای شورا‌های اسلامی تأمین می‌شد. تأمین منابع مالی در ستاد پشتیبانی جنگ خراسان ازسوی امت حزب‌الله به جبهه‌ها به دو شکل غیر نقدی و نقدی بود.
واحد خواهران حزب الله: در هشت سال دفاع مقدس، بانوان جهادگر نقش موثری در پیشبرد اهداف انقلاب در پشت خطوط جبهه و مراکز شهر‌ها با خدمات مختلف مورد نیاز جبهه‌ها داشتند. آنها علاوه بر آانکه بر آن که در ترغیب و تشویق رزمندگان برای حضور در جبهه‌ها موثر بودند و در غیاب همسر مدیریت خانه و فرزندان را برعهده داشتند، در ستاد‌های پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی خراسان طیف وسیعی از فعالیت٬های امداد رسانی به جبهه‌ها و رفع مایحتاج رزمندگان را انجام می‌دادند.
خواهران جهادی در تمام شهر‌ها و روستا‌های خراسان و از جمله در سه پایگاه مهم: انبار‌های کربلا، نجف اشرف و انبار نجف در بخش‌های مختلف تهیه مواد خوراکی، تولید پوشاک و تولید مواد بهداشتی خدمات وصف‌ناپذیر و فعالیت‌های ارزنده‌ای در طول هشت سال دفاع مقدس انجام دادند.
فعالیت‌های فنی و تخصصی ستاد پشتیبانی جنگ جهادسازندگی خراسان در طول هشت سال دفاع مقدس، در قالب ستاد‌های پشتیبانی، گروه‌ها، گردان‌ها و تیپ مهندسی رزمی ثامن‌الائمه و فعالیت‌های آنان به مداخل جغرافیایی و نظامی دانشنامه استان خراسان ارجاع داده می‌شود. از فعالیت‌های تشکیلاتی فنی و خدمات جهادسازندگی خراسان در هشت سال دفاع مقدس می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.
تشکیل گروه‌های رزمی جهادگران، گروه اخلاص، ستاد پشتیبانی مهندسی رامهرمز، ستاد پشتیبانی بهشت‌آباد اهواز، ستاد پشتیبانی مهندسی سوسنگرد، ستاد پشتیبانی مهندسی سومار، اردوگاه آموزشی (تربیتی نظامی) فلاح، اردوگاه آموزشی (تربیتی نظامی) هجرت، اردوگاه آموزشی دوچاهی سبزوار، پادگان آموزشی مهندسی سلمان فارسی، گروه‌های مهندسی جزیره هنگام، گروه‌های مهندسی طرح محرم، گروهان مستقل مهندسی پمپاژ آب حضرت ابوالفضل (ع)، گردان مهندسی پل٬سازی بعثت، تیپ مهندسی ثامن الائمه علیه‌السلام، گروهان (یگان) دریایی، گردان مهندسی رزمی موسی ابن جعفر (ع)، گردان مهندسی رزمی امام رضا (ع)، گردان مهندسی رزمی امام جواد الائمه (ع). از جمله تشکیلات مهندسی رزمی جهاد سازندگی خراسان است که در هشت سال دفاع مقدس به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/
