اهمیت و الزامات پژوهش

گروه استان‌های دفاع‌پرس- حجت‌الاسلام‌‌و‌المسلمین «موسی سلیمانی» جانشین نمایندگی ولی فقیه در سپاه امام رضا علیه‌السلام؛ به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز ۲۵ ‌ آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی کشور» به‌نام روز پژوهش نامگذاری شده است. وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ چهارمین هفته آذرماه را به‌نام هفته پژوهش نامگذاری کرد و از سال ‌۱۳۸۴‌ این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت.

 

 

ارج نهادن به مقام پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشکلات و چالش‌های پیش‌روی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در کشور از جمله برنامه‌های این هفته در سازمان.ها و نهادها است.

به همین مناسبت به اهمیت پژوهش در آیات و روایات و سیره بزرگان و یکی از الزامات پژوهش می‌پردازیم.

 

 

۱.﴿فَبَشِّرْ عِبَادِی الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ﴾؛ به آن محققان و پژوهشگرانی بشارت بده که مکتب ‌های گوناگون را می‌شنوند، مطالعه می‌‌کنند، ارزیابی می ‌کنند و بهترینِ آن‌ها را می‌‌پذیرند.

 

۲.﴿قل انظروا ماذا فی السموات والأرض و ما تغنی الآیات و النذر عن قوم لا یؤمنون﴾؛ «بنگرید آنچه را که -از آیات خدا و نشانه‌های توحید- در آسمان‌ها و زمین است، امّا این آیات و انذارها به حال کسانی که ایمان نمی‌آورند، سودمند نخواهد بود».

 

در این آيات، قرآن مجید، جامعۀ اسلامی را به تحقیق و پژوهش، دعوت می‌کند.

 

۳. در دعای هشتم صحیفه سجادیه امام سجاد علیه‌السلام می‌فرماید: «أَوْ نَقُولَ فِي الْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْمٍ»؛ یا بدون آگاهی در امور علمی، سخن گوییم

 در این فقره از دعا، دستور حضرت، مشی عالمانه در همه جوانب زندگی است. دستور وجود مبارک امام سجاد علیه‌السلام این است كه ما هرگز سخن غیرعالمانه نگوییم؛ نه سخن غیرعالمانه را گوش بدهیم نه سخن غیرعالمانه را بر زبان جاری كنیم. به ما آموخت كه به خدا پناه ببریم از اینكه حرف غیرعالمانه بزنیم حرف غیرعلمی بزنیم حرف غیرتحقیقی بزنیم. 

 

 

الف. شیخ طوسی که به شیخ الطائفه معروف است. شب‌ها به تحقیق می‌پرداخت و صبحگاهان آنچنان غرق لذّت بود که این جمله را می‌گفت: «أین الملوک و أبناء الملوک من هذه اللّذه؟!» یعنی این لذتی که من الآن پس از کشف حقیقت، احساس می‌کنم، شاهان و فرزندان آنان، از این لذّت بی‌بهره‌اند.

 

ب.مرحوم آیت‌اللّه بروجردی می‌فرمود: «من در دوران جوانی در مدرسۀ صدر اصفهان مشغول تحصیل بودم. یک شب پس از نماز مغرب و عشا، مشغول تحقیق در مسألۀ «ترتّب» شدم، چیز می‌نوشتم، بعد پاک می‌کردم، چیز دیگر می‌نوشتم، ناگهان صدای مؤذن مسجد را شنیدم که مردم را به نماز صبح می‌خواند.

 

من از سرشب به آن لحظه آن چنان غرق در کار بودم که گذشت زمان را درک نکرده بودم.

 

ج. تاریخ پایانی تفسیر گرانسنگ المیزان شاهد خوبی بر پژوهش است. مرحوم علاّمه طباطبایی در آخر جلد بیستم می‌نویسد من از نگارش این کتاب در شب بیست و سوم ماه رمضان سال ۱۲۹۳ فارغ شدم یعنی شب احیا او را از کار علمی باز نداشت.

 

 

پژوهش الزامات متعددی دارد. در ابیاتی معروف و منسوب به حضرت علی علیه‌السلام به یکی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است.

 

بِقدر الکدِّ تُکتَسَبُ المَعالِی

و مَن طَلب العُلی سَهِر الّلیالِی

 

يروم العز كيف ينام ليلا

 يغوص البحر من طلب اللآلی

 

و من رام العلی من غير كدٍّ

 أضاع العمر فی طلب المحال

 

مفاد ابیات این است که به اندازۀ تلاش، ترقی و پیشرفت به دست می‌آید. آن کس که خواهان دانش بدون رنج است، توگویی محالی را از محالی می‌طلبد.

 

انتهای پیام/