گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: ۱۵ مرداد ۱۳۶۶ جنگنده اف-۵ حامل «عباس بابایی» فرمانده وقت عملیات نیروی هوایی ارتش هنگام بازگشت از ماموریت، مورد اصابت گلوله پدافند هوایی قرار گرفت و به شهادت رسید. او اسطوره‌ای در نیروی هوایی بود که آثار خدمات و فعالیت‌هایش همچنان در این نیرو دیده می‌شود. آموزش خلبانان اف ۱۴ با دستورالعمل ایرانی و طراحی و ساماندهی قرارگاه پدافند هوایی «رعد» همراه با شهید «منصور ستاری» از جمله خدمات ماندگار شهید عباس بابایی است.
«امیرحسین خلیلی» از همرزمان شهید بابایی در نیروی هوایی ارتش در خصوص ابتکار آموزش خلبان‌های اف ۱۴ در ایران توسط شهید عباس بابایی اظهار داشت: من خودم یکی از افرادی هستم که در اولین دوره آموزش عملیاتی اف ۱۴ که توسط شهید بابایی برگزار شد، شرکت کردم و کار با این جنگنده منحصر‌به‌فرد را یاد گرفتم. در دوره طاغوت چند نفر از خلبان‌های ایرانی آموزش پرواز با اف-۱۴ را در آمریکا پشت سرگذاشته بودند، اما آموزش خلبانی با این جنگنده در ایران و با دستورالعمل اساتید ایرانی، ابتکار عمل شهید بابایی بود.
خلیلی در خصوص چرایی ورود شهید بابایی به آموزش عملیاتی جنگنده اف-۱۴ در ایران گفت: «وقتی که شهید بابایی تصمیم به انجام چنین کاری گرفت، این سوال پیش آمد که ما خلبان اف-۱۴ کم نداریم. عرض کردم که زمان شاه تعدادی از خلبان‌های جنگنده اف-۵ که شهید بابایی هم جزو آنها بود، آموزش کار با این جنگنده را توسط اساتید آمریکایی دیده بودند لذا کمبودی در این خصوص احساس نمی‌شد. از طرفی، چون قبل از انقلاب دو سانحه مربوط به آموزش این جنگنده‌ها به وجود آمده بود، برخی از همرزمان و دوستان می‌گفتند آموزش اف -۱۴ حساس و خطرناک است و با توجه به کمبود این جنگنده‌ها در ایران، نباید آموزش خلبانی این جنگنده در داخل کشور صورت گیرد؛ اما ایشان روی حرف خود ایستاد و گذشت زمان نیز باعث شد متوجه شویم که کارشان بسیار درست و منطقی بوده است.»
ابتکار تربیت خلبان‌های جوان
وی افزود: «ما آن زمان از حیث خلبان احساس کمبود نمی‌کردیم. ولی با گذشت زمان که خلبان‌های موجود بازنشسته می‌شدند، جنگنده‌های اف-۱۴ باقی مانده پس از هشت سال دفاع مقدس، چون خلبان نداشتند، بدون استفاده می‌ماندند. در واقع شهید بابایی وقتی که تصمیم گرفت با دستورالعمل ایرانی، خلبان این جنگنده را تربیت کند، نگاهش به آینده بود و قانع به این نبود که فعلا خلبان کم نداریم و در آینده خدا کریم است! ایشان گفت الان که خلبان ماهر و اساتید توانمند داریم، باید برویم با دستورالعلمی که در داخل کشور تهیه شده، تا می‌توانیم خلبان آموزش دهیم و خود این خلبان‌ها بعد‌ها تبدیل به اساتیدی می‌شوند که خلبان‌های دیگر را آموزش می‌دهند.»
همرزم شهید بابایی ادامه داد: «ماحصل دوره‌های آموزشی که شهید بابایی سنگ بنایش را گذاشت، تربیت خلبان‌های توانمندی بود که برخی از آنها در همان زمان جنگ وارد عملیات شدند و با به پرواز درآوردن جنگنده‌های اف- ۱۴، ضربات سختی به دشمن وارد کردند. خود من به همراه ستوان دوم «مصطفی قیاسی» که ایشان هم در داخل کشور آموزش دیده بود، توانستیم با تامکت‌های ایرانی (اف-۱۴) سه فروند از هواپیمای دشمن را ساقط کنیم؛ اینها همه از ثمرات آموزش‌های شهید بابایی بود. در سال‌های میانی جنگ که عراق با خرید جنگنده‌های پیشرفته‌تر نظیر «میراژ اف-۱» رفته رفته برتری هوایی را در دست گرفت، و در پی آن کمبود پدافند هوایی در ایران بیشتر احساس شد. در این شرایط سیستم پدافند موشکی «هاگ» نمی‌توانست به تنهایی پاسخگوی حملات هوایی دشمن شود. به همین خاطر شهید بابایی و شهید ستاری تصمیم گرفتند تحولاتی را در پدافند هوایی ایران ایجاد کنند که تشکیل قرارگاه «رعد» یکی از آن اقدامات بود.»
سرهنگ «رشید قشقایی» نیز در این خصوص اظهار کرد: «سال ۶۲ وقتی قرار شد عملیات «خیبر» در منطقه «هور» انجام شود، پیش‌بینی می‌شد که جنگنده‌های نیروی هوایی صدام مزاحمت زیادی برای رزمندگان ایجاد کنند؛ لذا باید پدافند هوایی به مصاف دشمن می‌رفت. شهیدان «عباس بابایی»، «منصور ستاری» و «محمود خضرایی» اولین افسرانی بودند که طرح تشکیل قرارگاه رعد را ارائه دادند و اولین جلسات با حضور این سه شهید برگزار شد. بعد از تشکیل قرارگاه رعد، بخش پدافندی آن برعهده شهید ستاری گذاشته شد. آفندی را هم شهید بابایی که خودش خلبان بود، برعهده گرفت. بعد‌ها قرارگاه رعد توانست در عملیات‌های بزرگ کشورمان نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند. عملیات والفجر ۸ و سرنگون کردن تعداد قابل توجهی از جنگنده‌های دشمن، نتیجه تشکیل قرارگاه رعد و تجربیات حاصل از آن بود.»
امیر خلیلی نیز در خصوص ابتکار عمل شهید بابایی در عملیات خیبر تصریح کرد: «شهید بابایی در عملیات خیبر، تعدادی از جنگنده‌ها را برای کمک به روند عملیات، به آسمان منطقه فرستاد. آنجا به خاطر وجود منطقه هور و عمق عملیاتی زیادی که وجود داشت، رادار‌ها نمی‌توانستند مستقر شوند. از طرفی، چون خلبان اف ۱۴ فقط می‌تواند جلوی خودش را ببیند، امکان ضربه‌زدن دشمن به این جنگنده از پشت‌سر زیاد بود؛ بنابراین در نبود رادار، ما باید از طریق بیسیم خلبان را هدایت و او را متوجه خطرات پیرامونش می‌کردیم. به همین خاطر انتقال جنگنده‌ها به آسمان منطقه عملیاتی خیبر کار بسیار حساسی بود که شهید بابایی انجام داد. در این عملیات هرچند در سطح زمین و همین طور جنگ در هور ناکامی‌هایی پیش آمد، اما آسمان منطقه از حیث دور راندن جنگنده‌های دشمن امن بود.»
پدافند هوایی متحرک
یکی از تحولات عمده‌ای که در خصوص پدافند هوایی در طول دوران دفاع مقدس رخ داد، چابکسازی و تحرک آن بود. شهید بابایی و شهید ستاری طرح‌های ابتکاری جالبی ارائه دادند که پدافند هوایی متحرک یکی از این طرح‌ها بود. این طرح حتی توانست نظر فرماندهان ارشد جنگ در قرارگاه مشترک خاتم الانبیا (ص) را نیز جلب کند.
یکی از افسران پدافند هوایی ارتش در این خصوص گفته است: «با توجه به ناکامی‌هایی که در عملیات خیبر و بدر رخ داد، تصمیم گرفتیم در عملیات بزرگ بعدی که والفجر ۸ بود، امکانی ایجاد کنیم تا سیستم هاگ را از شب تا صبح جابه‌جا کنیم. آن زمان شهید ستاری معاون طرح و برنامه نیروی هوایی بود که برای جبران نواقص پدافند هوایی جلساتی تشکیل داد و تصمیم گرفتیم سیستم هاگ را در کمترین زمان جابه‌جا کنیم. برای این کار که قبلاً نظیرش انجام نگرفته بود، باید تمرین‌های زیادی را پشت سر می‌گذاشتیم. ابتدا به نظر می‌رسید جابه‌جایی هاگ در چنین زمان کمی امکان‌پذیر نباشد، اما با تمرین و تلاش توانستیم این کار را انجام دهیم و در عملیات والفجر ۸ ضربات سختی به نیروی هوایی دشمن بزنیم.»
شهادت در عید قربان
مرداد سال ۶۶ که عباس بابایی به شهادت رسید، مصادف شده بود با ایام حج تمتع، در آن زمان همسر شهید بابایی به سفر معنوی حج مشرف شده و تعدادی از امرای ارتش مثل شهید صیاد شیرازی هم به حج رفته بودند. بابایی هم می‌بایست کمی بعد به آنها محلق می‌شد، اما او تصمیم گرفت در ایران بماند و با توجه به دغدغه‌هایی که داشت، به سرکشی پایگاه‌های شکاری بپردازد.
امیر خلیلی در این‌باره گفته است: «ایشان به عنوان معاون عملیات نیروی هوایی مرتب به این شهر و آن شهر و این پایگاه به آن پایگاه می‌رفت. تقریباً دو هفته قبل از شهادتش به بوشهر آمد و من در این پایگاه بودم. کمی در بوشهر ماند و بعد سریع به امیدیه و سپس دزفول رفت. از دزفول هم به تبریز رفت و در همین مأموریت ساعت ۱۲ ظهر روز ۱۵ مرداد ۱۳۶۶ مصادف با عید قربان بر اثر اصابت گلوله پدافند هوایی در حالی که کابین عقب جنگنده اف ۵ نشسته بود و کابین جلو هم آقای نادری حضور داشت، به شهادت رسید.»
امیرخلبان «علی‌محمد نادری» که در لحظه شهادت عباس بابایی در کابین جلوی اف-۵ حضور داشت، بعد‌ها بیان کرد که در ماموریت آخر، عباس بابایی ابیاتی را از تعزیه حضرت مسلم (ع) می‌خواند. دقایقی بعد او و بابایی ماموریت خود را در داخل خاک دشمن انجام داده و بمب‌هایشان را روی اهداف نظامی می‌اندازند. در مسیر بازگشت از ماموریت، حال معنوی بابایی به اوج رسیده بود و به گفته امیر نادری، مرتب تکبیر می‌گفت اما در همین لحظه گلوله پدافند هوایی به کابین عقب می‌خورد و بابایی را به شهادت می‌رساند. بدون آنکه آسیب جدی به جنگنده وارد کند. انگار این گلوله مامور به شهادت رساندن عباس بابایی بود. بعد از شهادت بابایی، رهبر معظم انقلاب اسلامی در رسای او فرموده بودند: «ایشان ثمره انقلاب در ارتش بودند».
گزارش از «علیرضا محمدی»
انتهای پیام/ 112
