سومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد/ دادخواهی ۴۰۰ هزار ایرانی علیه آمریکا

سومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد با حضور جمعی از حقوقدانان در مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران در حال برگزاری است.
کد خبر: ۷۷۱۲۴۳
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ - ۰۹:۵۰ - 19August 2025

به گزارش خبرنگار جامعه دفاع‌پرس، سومین جلسه دادگاه کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ با دادخواهی بیش از ۴۰۰ هزار نفر صبح امروز (سه‌شنبه) در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل مستقر در مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران در حال برگزاری است.

سومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد برگزار شد

قاضی در ابتدای این دادگاه با اشاره به اینکه این دادگاه به طرفیت بیش از ۴۰۰ هزار نفر ناشی از ارتکاب کودتای ۲۸ مرداد علیه اتباع ایرانی تشکیل شده است، اظهار داشت: در پرونده حاضر از استان‌های مختلف دادخواست‌های مختلفی تحویل دادگاه شده است. 

وی با بیان اینکه این سومین دادگاه در خصوص ۲۸ مرداد است، افزود: این دادگاه در راستای اقدامات متقابل ناشی از رفتار نقض مصونیت است و دولت ایالات متحده آمریکا بارها مصونیت ما را نقض کرده است. 

نقش مستقیم آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد

در ادامه «ابوطالب ایاز» وکیل دادگستری نیز گفت: آمریکایی‌ها از ابتدای حضور در ایران فعالیت خود را بر محور به دست گرفتن قدرت سیاسی آغاز کردند و از این رو بود که با یک کودتا و بعد‌ها با ایجاد یک سازمان اطلاعاتی - امنیتی وابسته به نام ساواک تلاش کردند بر حکومت پهلوی و منابع ایران به طور کامل مسلط شوند. 

 وی افزود: کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت قانونی وقت و استقرار دولت دست نشانده آمریکا و استبداد بی‌سابقه بعد از آن تأسیس ساواک که ماحصل تشریک مساعی مشترک سازمان سیا و موساد برای سرکوب مردم ایران و پیشبرد اهداف نظام سلطه آمریکایی بود. 

این وکیل دادگستری عنوان کرد: حادثه ۱۶ آذر و قربانی کردن سه دانشجوی معترض در پای ریچارد نیکسون معاون وقت رئیس جمهور آمریکا، بخشی از سیاهه‌ای است که قدمت و عمق دشمنی آمریکا با ملت و موجودیت ایران را نشان می‌دهد.

ایاز تاکید کرد: یکی از نقاط تاریک در کارنامه امپریالیستی آمریکا ایفای نقش در کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت ملی محمد مصدق بود. نقش این کشور در طراحی و اجرای این کودتا به قدری واضح بود که در اسناد منتشر شده در آمریکا و سخنان سیاستمدار آن و دولتمردان آمریکایی به آن اذعان شده است.

وی بیان کرد: در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سال ۱۳۹۲ آرشیو امنیت ملی آمریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادن نقش سازمان سیا در رهبری اقدام فوق آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی آمریکا به شمار آورد. در ژوئن ۲۰۱۷ سازمان سیا ضمن تأیید نقش خود در کودتا اسنادی در این زمینه منتشر کرد. 

ایاز افزود: در اسنادی که از طبقه بندی محرمانه خارج شده‌اند ارجاعاتی به رمز آژاکس، وجود دارد. این اسناد از جمله شامل پرونده‌های کاری کرمیت روزولت است که مامور اصلی سازمان سیا در اجرای طرح کودتا بوده و در روز‌های منتهی به کودتا در تهران به سر می‌برد، این اسناد که در آرشیو آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا و نیز مجله فارن پالیسی منتشر شدند بر اساس قانون دسترسی آزادی به اطلاعات در ایالات متحده آمریکا در اختیار همگان قرار گرفت. 

وی عنوان کرد: این اسناد بخشی از یک مجموعه سند و گزارش بزرگتر به نام «نبرد ایران» هستند که توسط تاریخ نگاران سازمان سیا و صرفاً برای مصرف داخلی در اواسط دهه هفتاد میلادی تدوین شده‌اند.

این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: سیا در مقدمه یکی از سند‌های متعلق به سال ۱۹۵۴ است می‌نویسد در پایان ۱۹۵۲ روشن بود که دولت مصدق نمی‌تواند با کشور‌های غربی که منافعی در ایران دارند به توافقی نفتی برسد.» هدف عملیات آژاکس سرنگونی دولت محمد مصدق بازسازی منزلت و قدرت شاه و جایگزینی دولت مصدق با دولتی بود که ایران را با سیاست‌هایی سازنده مد نظر آمریکایی‌ها اداره کند. 

وی گفت: بنا به این سند همچنین هدف کودتا این بوده که دولتی بر سر کار بیاید که دولت‌های غربی بتوانند درباره بازار نفت با آن به توافق برسند.

این وکیل دادگستری تصریح کرد: سلطه آمریکایی بعد از کودتای ۲۸ مرداد با انواع توطئه‌های سخت و نرم علیه کشور و ملت ایران که منجر به ورود خسارات مادی و معنوی فراوان شده به شرح ذیل همراه بوده است:

۱ بر گرداندن شاه مستبد فراری حمایت و تحکیم پایه‌های حکومت استبدادی او

۲- تحمیل قانون استعماری کاپیتولاسیون و تحقیر ملت بزرگ ایران

۳- ایجاد ساواک و سرکوب جنبش‌های آزادی خواهی جوانان روحانیت دانشجویان و.) شکنجه و قتل،

۴- دستگیری و تبعید امام ره و جنایات و کشتار ۱۵ خرداد

۵- تخریب فرهنگ اسلامی ایرانی و ترویج ابتذال فرهنگ غرب در ایران

۶- تسلط بر ارتش و در خدمت گرفتن ارتش ایران با حضور مستشاران و تبدیل حکومت شاه به ژاندارم منطقه

۷- فراهم کردن زمینه جدایی بحرین از ایران توسط انگلیس و ورود خسارت مادی و معنوی ناشی از آن

۸- توسعه فساد اداری و چپاول اموال ایران توسط عمال خاندان پهلوی

۹- تحقیر، توسعه فحشا و خیانت به زن ایرانی

۱۰- غارت نفت ایران

۱۱ سرکوب مطبوعات و سانسور

۱۲ - تحمیل فقر و از هم پاشیدن اقتصاد خودکفایی ایرانی

۱۳ - عقب ماندن ایران از توسعه همه جانبه همسان کشور‌های بزرگ

۱۴ بی سوادی اکثریت ملت ایران

این وکیل دادگستری ادامه داد: هر کدام از این اقدامات خصمانه در برهه‌های زمانی مختلف خسارات مادی و معنوی فراوانی را به کشور و ملت تحمیل کرده است؛ لذا ضرورت دارد با ارجاع هر کدام از جنایات و اقدامات خصمانه فوق الذکر به کارشناسان ذیربط و تعیین دقیق خسارات در سطوح و حوزه‌های مختلف نسبت به تقویم نهایی خسارات در حوزه‌های مادی معنوی و تنبیهی بازدارنده به صورت تجمیعی اقدام مقتضی حقوقی صورت گیرد.

جعفر ایمانی: در ابتدای دستگیری ۹ ماه آفتاب را ندیدم

در ادامه این دادگاه «جعفر ایمانی» از شاهدین کودتای ۲۸ مرداد با بیان اینکه این کودتا موجب رنج جامعه ایران شد، گفت: من در سن ۱۷ سالگی توسط ساواک دستگیر شدم و بار‌ها شکنجه شدم.

وی گفت: تنها جرم من داشتن کتاب و دستگاه تایپ بود؛ در ابتدای دستگیری ۹ ماه نور آفتاب را ندیدم و در روز اول دستگیری چهار ساعت با بدن کاملا برهنه در بیابان‌های قم مرا با کابل شکنجه کردند.

سومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد/ دادخواهی ۴۰۰ هزار ایرانی علیه آمریکا

ایمانی افزود: بعد از گذشت ۵۱ سال هنوز جای ضربات کابل در بدن من مانده است.

این شاهد کودتای ۲۸ مرداد خاطرنشان کرد: ساواک در آن زمان جهنمی برای ما ایجاد کرد که هیچ فیلم سازی نمی‌تواند به آن بپردازد و هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند آن را ترسیم کند. 

ایمانی با بیان اینکه وحشتی که در آن زمان داشتم همچنان همراه من است، گفت: با این ترس هنوز شب‌ها کابوس می‌بینم و هر شب ساعت ۳ تا پنج بامداد بیدار می‌شوم.

پورصفر: کودتای ۲۸ مرداد برای سیطره مالی امپریالیسم در ایران بود 

علی پورصفر شاهد عینی در جایگاه حاضر شد و گفت: آنچه که ما گزارش می‌دهیم مشهودات ما است شرح شکنجه ساواک بسیار سخت است. زمانی که من شکنجه می‌شدم به تمام ائمه اطهار متوسل می‌شدم هر آنچه که می‌شنوید گزارش ساده‌ای است، چون آن لحظه را کسی نمی‌تواند درک کند.

وی ادامه داد: یک شکنجه‌گر داشتیم که به خود آمپول اعصاب تزریق می‌کرد یعنی اگر چنانچه ذره‌ای هم در این دسته به اصطلاح آدم‌ها انسانیت وجود داشت با این اقدامات دچار چنین بحران‌های روحی می‌شدند و آسیب می‌دیدند، شما حتی یک لحظه از شکنجه را تجربه نکردید.

این شاهد عینی اظهار داشت: شکنجه یکی از کثیف‌ترین اقداماتی است که یک دولت می‌تواند انجام دهد دولتی که شکنجه می‌کند برقرار نمی‌ماند. کودتای ۲۸ مرداد در راستای سیطری امپریالیسم مالی در ایران بود. انقلاب ایران صنعت نفت ایران را ملی کرد.

محمود فیض: شکنجه زندانیان با دستگاه آپولو

محمود فیض، شاهد دیگر گفت: به جرم نگهداری کتاب و پخش کتاب ولایت فقیه امام راحل دستگیر و ۶ ماه در کمیته خرابکاری آن زمان نگهداری و شکنجه شدم.

وی افزود: یکی از دستگاه‌هایی که با آن شکنجه شدم دستگاهی بود که در زیر زمین قرار داشت و ما نامش را دستگاه آپولو گذاشته بودیم، چراکه کلاهی فلزی سنگین بود که روی سر می‌گذاشتند و الکترود‌هایی را به بدن وصل می‌کردند و شوک می‌دادند، دو بار من را با آن شکنجه کردند.

فیض تاکید کرد: منوچهر وظیفه‌خواه بازجوی من بود که بعد‌ها در انگلیس فوت کرد و فرقش با دیگر بازجو‌ها این بود که خودش نیز شکنجه می‌کرد، هیکل ترسناکی داشت و معتاد به مواد مخدر بود و برای شکنجه نسخه نیز می‌نوشت.

وی گفت: گوش راستم از آن زمان شنوایی خود را از دست داد و استخوان شانه چپم شکست و ۳۵ درصد جانبازی را متحمل شدم. بنده برای سه سال محکوم به حبس شدم.

فیض گفت: بعد از شش ماه از زندان قصر به اوین برده شدم، در آنجا نامه‌ای را به ما دادند امضا کنیم که آزاد شدیم و اگر امضا نمی‌کردیم کتک می‌خوردیم، در نامه به دروغ ذکر می‌کردند که ما مجدد بخاطر اتهاماتی که خودشان جعل می‌کردند، دستگیر شدیم.

این شاهد گفت: در دوران گذران محکومیت در اوین با تغییر دولت از جمهوری خواه به دموکرات در آمریکا، گروهی از بازرسان حقوق بشری به زندان اوین فرستاده شدند و از ما درباره شکنجه‌ها پرسیدند.

در ادامه جلسه دادگاه آرین خنجری وکیل دادگستری اظهار داشت: امروز با گذشت بیش از ۷۲ سال از کودتای آمریکایی - انگلیسی در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت قانونی مرحوم مصدق و تحمیل بیش از ۲۵ سال غارت اموال و منافع نفتی کشور و ملت ایران، به رغم وجود ظرفیت‌های حقوقی و قانونی داخلی، اقدام موثری برای دادخواهی و مطالبه ضرر و زیان‌های ناشی از کودتای آمریکایی - انگلیسی و سلطه آمریکایی‌ها بر منابع نفتی و غارت آن، توسط مراجع ذیصلاح دولتی صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: لذا گروه جهادی حکیم به نمایندگی از صد‌ها هزار ایرانی مطالبه کننده و متضرر از سلطه نفتی دولت آمریکا در ایران قبل از انقلاب با ثبت دادخواست حقوقی، اقدام به طرح دعوای حقوقی جهت تادیه خسارات مادی، معنوی و تنبیهی بازدارنده از دولت سلطه‌گر آمریکا به دلیل غارت و چپاول منابع و منافع نفتی کشور کرده است.

این وکیل دادگستری گفت: آقای قاضی استدعا داریم به استناد قوانین موضوعه، محکومیت خواندگان مبنی بر پرداخت خسارات مادی و معنوی ناشی از غارت و چپاول ۲۵ ساله اموال و منابع نفتی کشور و خسارت تنبیهی موثر که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل خواندگان شود و همچنین کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله مورد استدعاست.

قاضی این دادگاه در پایان جلسه گفت: چند نکته مهم است، اول اصل وقوع کودتا، اشخاص و افراد پشتیبان آن هستند که به عنوان یک امر مهم باید مدنظر قرار گیرد و دوم که مهمتر است اثار ناشی از کودتا در ایران و نسبت به  اتباع ایرانی  است که در این رابطه وکیل باید نسبت به تبیین اثار کودتا اقدام کند. 

وی افزود: درباره به یغما رفتن نفت ایران، نقش ساواک در این خصوص مطالبی توسط وکیل تبیین و مستندات ان بررسی و تحویل دادگاه شود. 

قاضی خاطرنشان کرد: نکته دیگر اینکه  بر اساس گزارش مدیر دفتر دادگاه تمامی ابلاغیه های ارسالی جلسه حاضر دادگاه به دولت خوانده و سایر خواندگان مرتبط ارسال  و ابلاغ شده و نسخه ثانی هم برگشته و نامبردگان مطلع از جلسه حاضر هستند و طبق گزارش واصله هیچ دفاعیه ای به دادگاه ارسال نشده است. 

وی خاطرنشان کرد: دادگاه حاضر بعد از بررسی مستندات وکیل و اوراق پرونده  به شرط تشخیص کفایت دادرسی ها و تحقیقات رای مقتضی را صادر در غیر این صورت تصمیم بر تجدید جلسه صادر می شود. ختم جلسه را اعلام می کنم. 

انتهای پیام/ 241

نظر شما
پربیننده ها
آخرین اخبار