به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، آیین رونمایی از 15 عنوان کتاب ترجمه شده دفتر ترجمه حوزه هنری که محصول فعالیت یک ساله این دفتر بود، شامگاه 25 فروردین 1395 با حضور سعیده حسینجانی، مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری و برخی نویسندگان و مترجمان این آثار در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد.
بخت خوب دفتر ترجمه حوزه هنری
در ابتدای این برنامه، مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری با اشاره به اینکه آثار منتشر شده حاصل یک سال فعالیت مرکز ترجمهاند، گفت: در این مرکز میکوشیم محتوایی فاخر و پیراسته تولید کنیم. آثار ترجمه شده در حوزههای شعر، رمان، داستان کوتاه، آنتولوژی و نقد و نظر است و در آثار منتشر شده، از هر شاعر و نویسندهای دو یا سه اثر آمده است.
حسینجانی یکی از بختهای دفتر ترجمه حوزه هنری را شاعر بودن مترجمان آثار دانست و افزود: دغدغه این بود ترجمهای را انتخاب کنیم که بتواند از حیثیت ادبی خود دفاع کند. ما در این راه امیدوارانه پیش میرویم. مترجمان نهایت کوشش خود را در این باره انجام دادند. همچنین در ویراستاری، چاپ و توزیع کتابها نیز از خود مترجمان استفاده کردیم.
کتابهایی که به آیین رونمایی نرسیدند
علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینشهای ادبی حوزه هنری نیز در این مراسم از وجود کتابهای بیشتری برای رونمایی در این مراسم خبر داد و گفت: در واقع این جلسه برای رونمایی از 17 اثر برگزار میشود. حاصل کار بسیار بیش از این بود و بسیاری از آثار در دست انتشار هستند. ترجمههای اسپانیایی، ارمنی، استانبولی و کردی نیز در حال آماده سازی است.
قزوه با تاکید بر اینکه ادبیات کشور ما چیزی از ادبیات کشورهای سطح اول جهان کم ندارد، تصریح کرد: یک میلیارد جمعیت به زبان اردو صحبت میکنند اما در ترجمه آثار به زبان اردو غفلت داشته و نتوانستهایم در این سالها با همسایههای خود ارتباط بگیریم. متاسفانه هیچ قدمی در این زمینه برنداشتهایم. البته نویسندگانی چون رضا امیرخانی و محمدرضا سرشار در این زمینه تلاشهایی کردند اما تا یک سال پیش، هیچ مرکز منسجمی برای ارائه ترجمه به زبان اردو نبوده است. مردم کشورهای همسایه ما از شعر شاعرانی چون سلمان هراتی، قیصر امینپور، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد استقبال خوبی داشتهاند.
وی گفت: ادبیات بالنده و رشید انقلاب حاصل تامل سه دهه کار است. ترجمه بخشی از فعالیتهایی است که باید انجام شود تا به مکتب و سبک ادبی انقلاب اسلامی دست یابیم. به نظرم اکنون به سبک انقلاب اسلامی در ادبیات دست یافتهایم و تنها نیازمند معرفی آن هستیم. ترجمه کتابهای «فرنگیس»، «دا» و «دختر شینا» به زبانهای دیگر نیز بسیار خواهان دارد.
شاعرانگی و بیماری گفتن از حقیقت
پروفسور «افتخار حسین عارف»نیز در این مراسم حضور داشت. وی در سخنانی اظهار کرد: شاعران نوعی بیماری دارند و آن اینکه نمیتوانند در برابر بدیها سکوت کنند. تمام عمرم را صرف شعر خواندن کردم. شعر کلاسیک ایران را به خوبی میشناسم اما آشنایی کمی با شعر معاصر ایران دارم زیرا بسیار کم ترجمه شده است.
رئیس موسسه فرهنگی اکو با اشاره به نگاه منفی کشورهای غربی به انقلاب اسلامی گفت: در کتابخانههای بزرگ کشورهای خارجی، کتابهای بسیاری علیه انقلاب اسلامی یافت میشد. وقتی به ایران آمدم، متوجه شدم علیرضا قزوه به این درک رسیده است که تا خودمان ادبیاتمان را به کشورهای دیگر معرفی نکنیم، امکان انتشار نمییابد.
وی «گزیده شعر معاصر ایران» به زبان هندی را نخستین اثر ترجمه شده در ایران پس از انقلاب دانست و گفت: این کتاب سرودههای شاعران از زمان نیما تا شعر معاصر را معرفی میکرد. در جهان به خوبی شعر شاعران بانوان ایرانی کمتر دیدم.
رئیس موسسه فرهنگی اکو افزود: مترجم باید به هر دو زبان تسلط کامل داشته باشد. زبان انگلیسی باید در اولویت ترجمه کتابها باشد زیرا در این صورت امکان ترجمه به عربی را نیز خواهد داشت. نباید از معرفی خود و ترجمه کتابهای دفاع مقدس ترسید. باید کتاب های بیشتری در حوزه دفاع مقدس ترجمه شود. با آنکه گفته می شد ترجمه کتاب «دا» ایرادهایی دارد اما ایرادی در آن ندیدم. این کتاب در شهرهای کوچک پاکستان نیز خوانده میشود.
در ادامه، سیدعلی موسوی گرمارودی یادآور شد: سعادت این را داشتم که از حدود 30 سال قبل کارهایم به زبان ایتالیایی و روسی و به خط سیرلیک ترجمه شدهاند. خودم این افتخار را دارم که مترجم قرآن، صحیفه سجادیه و نهج البلاغه بودم.
تفاوتهایی که ادبیات ایران را جذاب میکند
نجمه شبیری، مترجم زبان اسپانیایی و استاد دانشگاه نیز در این مراسم با اشاره به اینکه به شدت ادبیات ایران را باور دارم، به سابقه حضور خود در کشورهای دیگر اشاره کرد و گفت: معتقدم به دلیل تفاوتهایی که با دیگران داشتم، پیشرفت کردم. اگر به شیوه خودمان لباس بپوشیم و حرف بزنیم، پیشرفت میکنیم. به ایرانی بودنم افتخار میکنم و فکر میکنم نیازمند معرفی ایران هستیم. ادبیات ایران به ادبیات دنیا خدمت کرده است و نباید از ترجمه آثارمان هراس داشته باشیم.
خدمت بیشتر ادبیات برای نزدیک شدن انسانها
منیژه آرمین، مدرس و عضو هیئت علمی دانشگاه نیز در سخنانی گفت: اهمیت ترجمه در جهانی شدن ادبیات است. هنر و ادبیات بسیار بیشتر از سیاست میتواند انسانها را به یکدیگر نزدیک کند.
وی به دوران کودکی خود اشاره کرد و گفت: نخستین رمانی که خواندم، اثری ترجمه شده بود و پیش از آن فقط داستان کودکانه میخواندم و گمان میکردم تمام دنیا، در اطرافیانم و کوچه و خیابان شهرم خلاصه میشود.
آرمین ادامه داد: ادبیات کهن ما بسیار غنی است و بهترین داستانهای منظوم را در ادبیات داریم اما با تمام علاقهای که به متون کهن دارم، باید پذیرفت که ادبیات داستانی به معنای امروزی بعد از مشروطه و با ترجمه آثار ادبی غربی به وجود آمد. ما فقط در حوزه ترجمه ادبیات داستانی هزارویکشب را داشتیم که از عربی به فارسی ترجمه شده بود.
آرمین اظهار کرد: برخی میگویند طوری بنویسید که زبانمان بینالمللی باشد اما معتقدم که برعکس است. باید نگارش ما به شیوه فرهنگ بومی خودمان باشد تا به ادبیات جهانی نفوذ کنیم. باید در ادبیات داستانی شخصیتهای ما ایرانی باشد و شخصیت ها را باید در شرایط خود قرار دهیم تا جهانی شود.
رویای کودکی تجار
تجار نیز در این آیین به رویاهای کودکی خود اشاره کرد و گفت: اکنون رویاهای کودکی من با «واژهها» به حقیقت پیوسته است. حسینجانی سال پیش از «ترجمان مهر» صحبت کرد و از من خواست که کارهایی را انتخاب کنم تا ترجمه شود. معتقدم زنان بعد از انقلاب تا اندازه زیادی جسارت پیدا کردند. امروزه 90 درصد حاضران در کلاس داستانام بانواناند.
ترجمه امروز، نشان مظلومیت ادب فارسی
عبدالجبار کاکایی شاعر انقلاب با بیان اینکه تلاشها کنونی دفتر ترجمه حوزه هنری، نشانه مظلومیت ادب فارسی است، گفت: امیدوارم نهضت ترجمه در کشورهای همجوار ما به وجود آید. وی در ادامه این سروده خود را خواند: این روزها به هرچه گذشتم کبود بود/ هر سایهای که دست تکان داد، دود بود/ این روزها ادامه ی نان و پنیر و چای/ اخبار منفجر شده صبح زود بود/ جز مرگ پشت مرگ خبرهای تازه نیست/ محبوب من چقدر جهان بیوجود بود
ترجمه راهی برای یافتن میراث بومی
فرزانه لطفی، عضو هیئت علمی زبان اردو و عضو شورای ترجمه نیز در این مراسم حضور داشت. وی گفت: ترجمه، ابزاری است که میتواند فرهنگ غنی ایران را منتقل کند. اول باید ماهیت فرهنگ خودمان را بشناسیم و بعد اقدام به ترجمه کنیم. متأسفانه برخی از بزرگان فرهنگ ما هنوز کشورمان را نمیشناسند در حالی که مردم اردو شیفته زبان فارسی هستند.
وی پیشنهاد تشکیل کارگروهی برای ترجمه با مشارکت حوزه هنری و دانشگاه علامه طباطبایی را ارائه کرد و گفت: باید به صورت گروهی درباره فرهنگهای از بین رفته صحبت کنند. ترجمه بهترین ابزار برای یافتن خودمان است. نیازمند بازبینی در این زمینه هستیم تا بدانیم در کجا قرار داریم.
گفتم از قصه عشقت گرهی باز کنم
سپس، فاضل نظری، شاعر و معاون هنری حوزه هنری بر ضرورت ترجمه فرهنگ ایران اسلامی به زبانهای دیگر تاکید کرد و گفت: وقتی با نام ایران مواجه می شویم، علاقهمندیم در یک منظومه معرفتی ایران را بشناسیم. به یقین نمیخواهیم ایرانی را معرفی کنیم که صاحب منابع گازی و نفتی فراوان است ما پیشینه هزاران ساله فرهنگی داریم و میخواهیم با سرمایه فرهنگی خود را معرفی کنیم.
وی در ادامه یکی از سرودههایش را چنین خواند: هرچه آیینه به توصیف کند نشد/ آه، تصویر تو هرگز به تو مانند نشد/ گفتم از قصه عشقت گرهی باز کنم/ به پریشانی گیسوی تو سوگند نشد
هنوز فرصت بازنگری باقی است
فریبا یوسفی، شاعر نیز در ادامه این مراسم گفت: آثار ترجمه شده معرف شعر سرزمینمان به جهان است که در حال حاضر ماکتها آماده شده است. هنوز برای بازنگری شعرهایمان فرصت هست و من آمادهام تا دوباره آنها را بازنگری کنم زیرا به واسطه این شعرها به دنیا معرفی میشوم.
در خلال این برنامه با حضور علیرضا قزوه، محمدرضا سرشار، راضیه تجار و سیمین دخت وحیدی از پروفسور «افتخار عارف» به دلیل تلاش برای گسترش ادبیات فارسی و توسعه اشتراکات بین کشورهای همسایه قدردانی و در پایان از 15 محصول مرکز ترجمه حوزه هنری که فعلا در قالب ماکت ارائه شده بود، رونمایی شد.
آثاری که رونمایی شدند
فهرست آثاری که با حضور فاضل نظری، علیرضا قزوه، پروفسور افتخار عارف، عبدالجبار کاکایی، راضیه تجار، محمدرضا سرشار، منیژه آرمین، نجمه شبیری، سعیده حسین جانی، مصطفی علی پور رونمایی شده در ادامه میآید:
1ـ نقشهای رنگرنگ، ترجمه گزیده شعر شاعران معاصر ایران به زبان اردو (انتخاب: دکتر علیرضا قزوه، مصطفی علیپور، محمّدجواد آسمان، ترجمه: احمد شهریار) به دو صورت دوزبانه و تکزبانه.
2ـ آنتولوژی شعر معاصر ایران، ترجمه گزیده شعر شاعران معاصر ایران به زبان فرانسه (انتخاب: دکتر علیرضا قزوه، مصطفی علیپور، محمّدجواد آسمان، ترجمه: فریده مهدوی دامغانی)
3ـ شعر مدرن ایران، ترجمه گزیده شعر شاعران معاصر ایران به زبان انگلیسی (انتخاب: دکتر علیرضا قزوه، مصطفی علیپور، محمّدجواد آسمان، ترجمه: دکتر عزیز مهدی)
4ـ قرار ما نزد این شعر، ترجمه گزیده شعر شاعران معاصر ایران به زبان عربی (انتخاب: دکتر علیرضا قزوه، مصطفی علیپور، محمّدجواد آسمان، ترجمه: موسی بیدج)
5ـ دریایی به گستره زندگی، ترجمه گزیده شعر شاعران معاصر ایران به زبان ترکی آذری (انتخاب: دکتر علیرضا قزوه، مصطفی علیپور، محمّدجواد آسمان، ترجمه: وحید طلعت) با دو رسمالخط تبریز و باکو.
6ـ دختران حوّا، ترجمه گزیده شعر زنان شاعر معاصر ایران به زبان اردو (انتخاب: فریبا یوسفی، ترجمه: احمد شهریار)
7ـ فانوس یادها، ترجمه گزیده داستانهای کوتاه زنان نویسنده معاصر ایران به زبان عربی (انتخاب: راضیه تجّار، ترجمه: حوراء میلانی)
8ـ من او، ترجمه رمان «منِ او» به زبان عربی (نوشته: رضا امیرخانی، ترجمه: محمّدجواد علی، عقیل خورشا)
9ـ قصّههای سبلان، ترجمه دو داستان نوجوان «کوه مرا صدا زد» و بر لبه پرتگاه» در یک مجلّد به زبان عربی (نوشته: محمّدرضا بایرامی، ترجمه: أمل إبراهیم)
10ـ فرنگیس، ترجمه «خاطرات فرنگیس حیدرپور» به زبان انگلیسی (خاطرهنگار: مهناز فتاحی، ترجمه: مهدی محمّدی)
11ـ اگر بابا بمیرد، ترجمه داستان نوجوان «اگر بابا بمیرد» به زبان روسی (نوشته: محمّدرضا سرشار؛ رضا رهگذر، ترجمه: دکتر آنا برزینا)
12ـ اگر بابا بمیرد، ترجمه داستان نوجوان «اگر بابا بمیرد» به زبان اسپانیایی (نوشته: محمّدرضا سرشار؛ رضا رهگذر، ترجمه: دکتر نجمه شبیری)
13ـ اگر بابا بمیرد، ترجمه داستان نوجوان «اگر بابا بمیرد» به زبان هندی (نوشته: محمّدرضا سرشار؛ رضا رهگذر، ترجمه: دکتر عزیز مهدی)
14ـ اگر بابا بمیرد، ترجمه داستان نوجوان «اگر بابا بمیرد» به زبان انگلیسی (نوشته: محمّدرضا سرشار؛ رضا رهگذر، ترجمه: دکتر عزیز مهدی)
15ـ اگر بابا بمیرد، ترجمه داستان نوجوان «اگر بابا بمیرد» به زبان اردو (نوشته: محمّدرضا سرشار؛ رضا رهگذر، ترجمه: احمد شهریار).
