انقلاب سینما/۴

جنگ هشت ساله، یک تاریخ است

امام خامنه‌ای در خصوص اهمیت تاریخ جنگ تحمیلی فرمودند: «نگذارید آن روح جهادی‌ای که در دوران جنگ تحمیلی بر صداوسیما حاکم بود، از بین برود. البته نمی‌گویم گزارش جنگی بدهیم؛ جنگ هشت‌ساله فقط همان هشت سال نبود؛ جنگ هشت ساله، یک تاریخ است.»
کد خبر: ۷۷۷۷۹۵
تاریخ انتشار: ۰۳ مهر ۱۴۰۴ - ۰۵:۳۲ - 25September 2025

به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ توانست جنبشی عظیم در ارکان فرهنگی کشور که بواسطه افراد ناکارآمد در مسیر انحطاط قرار گرفته بود ایجاد کند. در این میان سینما بیش از هر رسانه دیگری از این انحطاط آسیب دید. در دوره رژیم پهلوی سینما نه تنها رنگی از جامعه اسلامی نداشت که در بسیاری از موارد علیه جامعه دینی بود طبعا چنین سینمایی به مذاق مردم عادی خوش نمی‌آمد، به همین دلیل سینمای فارسی در سال ۱۳۵۶ به ورشکستگی افتاد. این انقلاب اسلامی بود که توانست به سینمای ایران را احیا کند.

جنگ هشت ساله، یک تاریخ است

در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی رژیم بعث عراق با حمایت از اربابان غربی و شرقی خود حمله گسترده‌ای علیه ایران اسلامی انجام داد تا به این واسطه در انقلاب مردمی و اسلامی ایران را از بین ببرد که چنین هدفی محقق نشد. جنگ تحمیلی علیه ایران که با عنوان دفاع مقدس از آن یاد می‌شود در ابعاد وسیعی اثرگذار بود، سینما در کنار سایر گونه‌های هنری از واقعه دفاع مقدس تاثیر فراوان گرفت و سینمای دفاع مقدس به عنوان اولین و تنها ژانر بومی ایران متولد شد؛ که از سوی مردم و هنرمندان مورد استقبال قرار گرفت.

این سینما برای رسیدن به قله رفیعی که انتظار داریم فاصله بسیار دارد و باید در این مسیر شتاب بیشتری به خود دهد، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه هنر سینما می‌تواند اصحاب سینما را در طی این مرحله یاری رسان باشد. به مناسبت هفته دفاع مقدس نگاهی داریم به فرمایشات امام خامنه‌ای در حوزه سینمای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که قسمت چهارم آن را در ادامه می‌خوانید:

هنرمندان باید بدانند جنگ هشت ساله ما یک تاریخ است

«من یک چیز دیگر را هم که به نظر می‌رسد مهم است، عرض می‌کنم. نگذارید آن روح جهادی‌ای که در دوران جنگ تحمیلی بر صداوسیما حاکم بود، از بین برود. آن روحیه، چیز بسیار مثبتی است. البته نمی‌گویم که مارش جنگ بزنید. جنگ نداریم که مارش جنگ بزنیم، یا گزارش جنگی بدهیم؛ اما جنگ هشت‌ساله که فقط همان هشت سال نبود؛ جنگ هشت ساله، یک تاریخ است.

شما به ادبیات فرانسه نگاه کنید؛ مطمئناً بخشی از این ادبیات، مصروف به قهرمانی‌های دوران جنگ است. چهار سال جنگ بوده که فرانسوی‌ها دو، سه سال آن را دچار فشار بودند و شکست خوردند؛ اما انواع مختلف قهرمانی‌ها را، هم در میدان جنگ، هم در مبارزات مردمی داخل پاریس، هم در روابط انسانی و نظایر آن، نشان دادند. شما ببینید که اینها در رمان‌های فرانسوی چقدر تکرار می‌شود. هر چند من با شعر آنها آشنا نیستم؛ اما بعضی از رمان‌های فرانسوی را که به فارسی ترجمه شده است، خوانده‌ام. اصلاً در بهترین رمان‌ها و در عالی‌ترین اثرها، نشانه‌ی آن روز‌ها باقی می‌ماند. شما ببینید درباره‌ی انقلاب روسیه، چقدر کتاب نوشته شده و چه حجمی از تفاخر وجود دارد و برای دیگران باقی گذاشته‌اند. اینها چیز‌هایی نیست که تمام بشود؛ اینها باید باقی بماند.

در سال‌های گذشته، سریالی تحت عنوان «روایت فتح» توسط جهاد منتشر شد که انصافاً چیز خیلی خوبی بود. مثلاً اینها را نگهدارید. روایت فتح که تمام نمی‌شود. «روایت فتح»، روایت فتح و شرح حال رزمندگان بود. برای هشت سال حادثه، اقلاً هشت سال روایت وجود دارد. درعین‌حال، هفته‌ای یک‌شب، یک ساعت می‌گذاشتند. این نوع کار‌ها را باید ادامه بدهید و اصلاً در سیاست‌ها بیاورید.»

بیانات در دیدار اعضای شورای سیاست‌گذاری صدا و سیما/ ۱۴ اسفند ۱۳۶۹

حوادثی مانند جنگ هنر و ادبیات هر کشوری را شکوفا می‌کند

«عواملی که هنر و ادبیات را در هر کشوری به شکوفایی می‌رساند، حوادث سخت، از جمله جنگ است. زیباترین رمان‌ها، بهترین فیلم‌ها و شاید بلندترین شعرها، در جنگ‌ها و به مناسبت جنگ‌ها نوشته شده، به تصویر کشیده شده، سروده شده و به وجود آمده است. در جنگ ما هم همین‌طور بود.»

بیانات در جمع دانشجویان دانشگاه تهران‌/ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۷۷

باید مراقب آثار مغرضانه در حوزه دفاع مقدس بود

«امروز ما می‌بینیم وقتی‌که راجع به دفاع مقدس و جنگ هشت ساله و این عظمت مطلقی که ملت ایران آفرید، صحبت می‌شود ـ که مهم‌ترین موضوع هنری است و یک هنرمند درباره این‌گونه شکوه‌های ملی، خوب می‌تواند قلم‌فرسایی یا میدان‌داری کند ـ بعضی از آثار در گوشه‌وکنار پیدا می‌شود که نه فقط عظمت را نمی‌بینند؛ می‌گردند یک نقطه ضعفی، یا واقعی، یا حتی پنداری، پیدا می‌کنند و آن را مورد مداقه قرار می‌دهند! هدف از این کار‌ها چیست؟ چرا باید ما این فرآورده‌ی عظیم ملت ایران را ندیده بگیریم؟! این خدمت به ملت ایران است که در تهاجمی که به مرز‌های او، به شخصیت او، به عزت او، به تاریخ او، به هویت ملی او شده است ـ این‌گونه مردانه ایستاده و این‌طور شجاعانه دفاع کرده ـ ما بیاییم آن را زیر سؤال ببریم؛ آن هم با زبان هنر؟! این کار‌ها را می‌کنند. اینها به نظر من تصادفی هم نیست؛ یعنی نمی‌شود گفت حالا یک هنرمند به این فکر افتاده که می‌شود این‌گونه عمل کرد؛ نه. به نظر من غیرعادی می‌آید. البته تقصیر از مسئولان سردمداران مسائل هنری و فرهنگی کشور است؛ آنها هم باید سازمان‌دهی کنند؛ باید کار کنند.»

بیانات در دیدار جمعی از مدیران و فعالان فرهنگی دفاع مقدس/ ۶ مهر ۱۳۷۹

آنچه در مقابل گنجینه عظیم دفاع هشت ساله انجام گرفته چیز کمی است

«این هشت سال دوره دفاع مقدس، شامل هزاران هزار حادثه است. من می‌خواهم این را از جامعه فرهنگی و هنری کشور مطالبه کنم که از این هزاران هزار حادثه، لااقل یک فهرست تهیه کنند. بنشینند فکر کنند و در حوادث جنگ، دقت نظر هنرمندانه به خرج دهند؛ یک فهرست از این حوادث به وجود آورند؛ بعد این را بگذارند در قبال کار‌های هنری‌ای که تا امروز درباره‌ی جنگ شده است ـ که البته بسیار هم ارزشمند است ـ ببینند که چقدر از این فهرست را ما پر کرده‌ایم. من اعتقادم این است که اگر این کار صورت گیرد، خواهیم فهمید که ما یک هزارم آنچه را که درباره این جنگ می‌باید تبیین کرد و می‌توان تبیین و موشکافی کرد، هنوز بیان نکرده‌ایم!

من غالب آثار هنری جنگ را یا دیدم یا شنیدم؛ البته در این سال‌های اخیر کم‌تر. در دوره جنگ و سال‌های اوایل بعد از جنگ، غالب این نوشته‌ها و روایت‌های تصویری و روایت‌های سینمایی و ... را غالباً یا دیدم یا گزارشی از آنها به دست آوردم. قطعاً آثار باارزشی در بین اینها وجود دارد؛ لیکن همه اینها در مقابل آن گنجینه عظیمی که در این دفاع هشت ساله به وسیله ملت ایران به وجود آمد، چیز کمی است.

همه جنگ، داخل جبهه‌ها نیست. بسیاری از مسائل جنگ، داخل خانه‌هاست؛ در راه‌هاست؛ داخل دل‌هاست؛ در مجموعه‌های تصمیم‌گیری است؛ در مجامع بین‌المللی است. ببینید؛ ما در دوره جنگ، از طرف مجامعی که ادعا می‌کردند در مسائل جهانی بی‌طرفند، در مقابل یک اعمال غرض واضحی قرار گرفتیم. ادعا‌های بسیار بزرگی هم می‌کردند. کسانی که امروز شما می‌بینید درباره سلاح‌های کشتارجمعی و سلاح‌های شیمیایی و میکروبی و از این حرف‌ها داد سخن می‌دهند و جزو مسائل واضح می‌شمرند، اینها به رژیم عراق و ارتش عراق سلاح شیمیایی دادند؛ برایش ساختند و یا امکان ساخت آن را برایش فراهم کردند. دو قطب بزرگ دنیای آن روز ـ یعنی قطب آمریکا و قطب شوروی سابق ـ مشترکاً با همه سازوبرگشان به کمک عراق آمدند. اینها کجا و در کدام‌یک از این آثار هنری ما درست تبیین و تشریح شده است؟»

بیانات در دیدار جمعی از مدیران و فعالان فرهنگی دفاع مقدس‌/ ۶ مهر ۱۳۷۹

انتهای پیام/ 161

نظر شما
پربیننده ها