گروه بینالملل دفاع پرس؛ سید محمد علی حسینی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه طی یادداشتی که در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده؛ به بررسی ضرورتهای مرحله جدید روابط ایران و اتحادیه اروپا پرداخته است. این یادداشت را در ادامه میخوانیم.
سفر خانم فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه هفت کمیسیونر این اتحادیه به تهران و امضاء بیانیههای متعددی که با طرف های ایرانی به امضاء رسیده، گامی مهم و موثر در مسیر بهبود روابط اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران است که حوزه های متنوع و گسترده ای را برای همکاری متقابل مورد توجه قرار داده است. حوزه های انرژی، راه و ترابری، صنایع، محیط زیست، کمک های بشردوستانه، مدیریت بحران، همکاری های هستهای غیر نظامی، علمی و پژوهشی، همکاری های منطقه ای در قبال افراطی گری و تروریسم، از جمله زمینه های مورد علاقه طرفین برای رایزنی و توافق، اعلام گردیده است.
روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا طی چهار دهه گذشته، از فراز و نشیب بسیاری برخوردار بوده است. سیاست های غیر واقعبینانه و جانبدارانه اتحادیه اروپا از رژیم بعثی صدام در دوران جنگ تحمیلی علیه کشورمان، حمایتهای چند وجهی این اتحادیه نسبت به فرقه تروریستی منافقین که 17 هزار ترور را در پرونده قطور و سیاه خود دارد، رویکرد نامناسب و غیر منطقی این اتحادیه در گفتگوهای به اصطلاح انتقادی، مواضع ناعادلانه و تصمیم های غیر قانونی در قبال فعالیت های مسالمتآمیز هستهای و همراهی در اعمال تحریم های ظالمانه ازجمله اقداماتی بود که اتحادیه اروپا گاهی از روی استیصال و نیزچشمپوشی بر روی واقعیات و گاهی تحت تاثیر و فشارهای طرف های ثالث موجب گردید تا روابط این اتحادیه با تهران نتواند از یک روند عقلانی و روبه رشد و تکاملی برخوردار گردد. اینک اما با شکل گیری فضای سیاسی بینالمللی پس از برجام، اروپا فرصت این را یافته تا با عبرت از روند ناخوشایند گذشته و با همکاری موثر و سازنده طرف ایرانی، راهبرد دوره جدید روابط را مبتنی بر توازن، تعاون، منافع مشترک و احترام متقابل پایه ریزی نماید.
سفر هیات های عالی رتبه سیاسی اقتصادی کشورهای مختلف قاره سبز و مهم تر از آن، سفر جاری خانم فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ترکیب هیات بلندپایه همراه وی، که نخستین بار به تهران صورت می گیرد، چنین امیدی را در ضمیر هر تحلیل گر مسایل ،خارجی پدیدار می سازد.
خانم موگرینی از زمانی که عهده دار مسئولیت فعلی خود شد، رویکردی سازنده و تعاملی اعتماد ساز را در پیش گرفت و آن چنان که در اعلام مواضع و اظهارات خود و همچنین نوع تعاملات و کیفیت حضور در روند مذاکرات هسته ای نشان داده، درک بهتری نسبت به واقعیت ها و قابلیت های جمهوری اسلامی ایران و نقش تعیین کننده و سازنده کشورمان در تحولات منطقه ای و بین المللی دارد؛ امری که می تواند کمک موثری در تنظیم فصل جدید روابط راهبردی میان ایران و اتحادیه اروپا بنماید.
در همین راستا ایشان روز جمعه گذشته نیز با انتشار مقاله ای وزین در روزنامه آلمانی "هاندلز بلات" اعلام نمود "دولت های اتحادیه اروپا مصمم هستند تا مرحله جدیدی از روابط خود با ایران را آغاز نمایند". وی در این مقاله نکات مهمی را مورد اشاره قرارداده و زمینه های مناسبی را نیز برای تحقق دور جدید همکاری ها بیان نموده است. کلیدی ترین نکته ایشان اما این جمله است که "برای رشد این رابطه جدید، هر دو طرف نیازمند زمان،شجاعت و قاطعیت هستند"
در این باره چند نکته را یاد آورمی شوم:
یکم این که جمهوری اسلامی ایران، هم در روند مذاکرات هسته ای و هم قبل و بعد از توافق برجام نشان داده که فرصت ها و زمان مورد نیاز را پاس می دارد و از شجاعت و قاطعیت لازم در تبیین مواضع و همچنین پرهیز از بداخلاقی و نقض عهد واجرای صادقانه تعهدات خود، برخورداربوده است.
از این رو از کلیه طرف های اروپایی، دولتها، نهادها و بانک های اروپایی منسوب به آنها، نیز انتظار دارد که توصیه خانم موگرینی در این مقاله، مبنی بر این که " برای رشد رابطه جدید بین ایران و اتحادیه اروپا، هر دو طرف نیازمند زمان، شجاعت و قاطعیت هستند" را جدی بگیرند. چرا که با رعایت این سه اصل و تنها با اجرای صادقانه و تمام عیار تعهدات دو طرف، امکان بهره برداری از ظرفیت های بیشمار و بالقوه فعلی حاصل می گردد. در غیر این صورت، زمان سپری می گردد و ادامه مسیر ناصواب قبلی جز ضرر و زیان، ارمغانی به همراه نخواهد داشت.
دوم این که عامل مهم دیگری که زمان شناسی، هوشیاری، شجاعت و قاطعیت طرف های اروپایی را می طلبد، گرفتن فرصت دخالت از طرف های ثالث منطقه ای و فرامنطقه ای است که طی سال ها و بویژه ماه های اخیرنشان داده اند که مجموعه تلاش های مستمر و بدون وقفه آنان با هدف کارشکنی و مانع تراشی در مسیر شکل گیری دوران نوین مناسبات ایران و اروپا رقم خورده است.
سوم این که آمریکا به عنوان مهمترین "طرف ثالث " در طول چهار دهه گذشته، نقش بی بدیلی در رکود و تخریب روند مناسبات فیما بین ایران و اتحادیه داشته و استقلال سیاسی این اتحادیه و اعضاء آن را به چالش کشیده است. در شکل گیری مرحله جدید این روابط، اتخاذ سیاست های مستقل تر اروپا و اعمال آن و همچنین ممانعت از دخالت های واشنگتن نیز نقش حیاتی خواهد داشت.
