ایستاده بر نعش جنگنده‌های دشمن

به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس، «رضا جهانفر» نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس در مقالهای به بررسی عملکرد پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی پرداخته است. در ادامه قسمت سوم این مقاله را که وی در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده است، میخوانید:

تجدید سازمانهای مکرر نیروی هوایی عراق

ضربات شدید وارده از سوی نیروی هوایی، پدافندهوایی و هوانیروز ایران منجر به تجدید سازمانهای مکرر نیروی هوایی و ناوگان هلی کوپتری عراق در دفعات مکرر شد، به گونهای که در سالهای پایانی جنگ، عراق 600 هواپیما و 400 هلی کوپتر در اختیار داشت. در خصوص تقویت نیروی هوایی و پدافندهوایی عراق در مراحل مختلف جنگ با ایران، کشورهای شوروی سابق، فرانسه، آمریکا، اردن، مصر و... با روشهای مختلف به تجدید ساختار ارتش عراق اقدام نمودند.

به عنوان مثال بنا بر اسناد و مدارک به دست آمده مصر در هنگام جنگ ایران و عراق، چهل لانچر و موشک سام 6 و قطعات مربوطه با قیمت 800 میلیون دلار در اختیار عراق قرار داد. فرانسه نیزعلاوه بر سامانه پدافندهوایی رولاند پیشرفتهترین هواپیماهای جنگی نظیر میراژ و سوپراتاندارد را در دفعات مکرر در اختیار عراق قرار داد. علی رغم اینکه شوروی سابق در عملی خیانتکارانه از ابتدای جنگ انواع سلاحهای آفندی و پدافندی را در اختیار عراقیها قرار میدهد، از هر فرصتی نیز برای تکمیل جنایت خود در برابر مردم مظلوم ایران استفاده میکند. چنانکه پس از پیروزی غرورآفرین ایرانیها در عملیات کربلای 5 در سال 1365 مقامات شوروی سابق به بغداد رفته و طی مذاکراتی عراق را به جنگندههای رهگیر میگ 29 و جنگنده میگ 27 مجهز میکنند. عراقیها در طول مدت جنگ با ایران بیش از 84 میلیارد دلار هزینه خرید تسلیحات جدید خریداری شده از کشورهای غربی و شرقی نمودند. این در حالیست که بنا بر اسناد و مدارک بیش از 70 درصد هزینه فوق از سوی کشورهای عربی منطقه و یا کشورهای همسو با عراق تامین شده است.

جنگنده منهدم شده عراقی

اعترافات

در طول جنگ، نیروی هوایی عراق از خلبانان زبده فرانسوی، روسی، مصری و... بهره میبرد و از پشتیبانی اطلاعاتی روسها، آمریکاییها و اعراب سود میبردند. سرتیپ حسن فرمانده سابق نیروی هوایی عراق در سپتامبر 2004 در مصاحبه با ساندی تایمز از حضور خلبانان با تجربه مصری، کارشناسان روسی (تا رده ژنرال، پشتیبانی اطلاعاتی آواکسهای عربستانی و ماهوارههای آمریکایی و روسی و استفاده از این اطلاعات حتی در بمباران دقیق مواضع ایرانی خبر داد. جنگ ایران وعراق 2887 روز به طول انجامید و بنا بر نظر نویسنده «صد جنگ بزرگ تاریخ» 371 فروند هواپیمای عراقی ساقط شد البته آمارها از مورد اصابت قرار گرفتن حدود 600 فروند هواگرد عراقی خبر میدهد.

جنگ افزارهای غنیمتی پدافندهوایی

در هر یک از عملیاتهای انجام شده توسط رزمندگان اسلام که تجهیزات و ابزار پدافندهوایی دشمن غنیمت گرفته میشد، کارکنان پدافندهوایی ارتش به دلیل مهارت و دانایی مناسب در به کارگیری تجهیزات مختلف پدافندهوایی، اقدام به مرمت، بازسازی و عملیاتی نمودن مجدد جنگ افزارهای غنیمتی مینمودند که گاه جنگ افزارهای فوق توسط رزمندگان سایر نیروها و یا حتی ارگانهای نظامی به کار گرفته میشد. در میان تسلیحات غنیمتی از بعثیها میتوان به توپهای ضدهوایی در کالیبرهای مختلف، سامانههای موشکی سام 6، دوش پرتابها و... اشاره نمود. از جمله عملیاتهایی که جنگ افزارهای عراقی به غنیمت گرفته شده میتوان به موشکهای دوش پرتاب سام 7(20قبضه در عملیات والفجر4)، دهها عراده توپ ضدهوایی (170عراده در عملیات والفجر8، 20عراده در عملیات کربلای 5، دهها عراده در عملیات خیبر و...) میتوان اشاره نمود.

سامانه موشکی سام 6 به غنیمت گرفته شده توسط ایرانیها

ابتکارات ایرانیها در پدافند هوایی

پدافند هوایی ایران در جنگ با عراقیها به منظور افزایش بهره وری ابتکارات خوبی داشت که مرور برخی از آنها جالب است:

الف) توپ 23م م در رینگ بیرونی: کارشناسان پدافند هوایی به خوبی میدانند که لایههای مختلف پدافند هوایی به ترتیب از نقطه آسیب پذیر و لایه درونی و با جنگ افزارهای توپخانهای ارتفاع پست و دوش پرتابها شروع شده، در لایههای میانی به سامانههای موشکی ارتفاع متوسط مجهز شده و در لایههای بیرونی، سامانههای موشکی ارتفاع بالا تکمیل کننده لایههای مختلف دفاع هوایی از نقطه یا منطقه آسیب پذیر میباشند.

اما این شیوه چینش سامانههای پدافند هوایی در برخی از مناطق جغرافیایی پاسخگوی نیازها در دفاع هوایی نخواهد بود. زیرا هواپیماهای جنگی دشمن میتوانند از هموار بودن سطح زمین و یا دریا استفاده کرده و با پرواز در سطح پایین به دور از دید راداری اقدام به حمله نمایند. ایرانیها در دفاع از برخی نقاط و مناطق فتح شده (به عنوان مثال فاو) اقدام به قرار دادن سامانههای ارتفاع پست نظیر توپ23م م در بیرونی ترین رینگ دفاع هوایی نموده تا بدین وسیله مانع از پرواز ارتفاع پایین هواپیماهای دشمن گشته و هواپیماهای فوق در دید راداری سامانههایی همچون هاوک قرار گیرد.

ب) انهدام موشکهای رها شده از هواپیماها و هلی کوپترهای عراقی: یکی از ابتکارات جالب کارکنان پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ که بر اثر مهارت و سطح آموزش بالای آنها حاصل شده بود انهدام موشکهای رها شده از هواپیماها و هلی کوپترهای عراقی به سمت مناطق و نقاط آسیب پذیر بود. این در حالی بود که ایران در زمان جنگ هرگز به سامانههای پدافند هوایی ضد موشک مجهز نبود. این ابتکار در مقابل موشکهای اسکاد عراقی نیز به کار گرفته شد و موفقیت آمیز بود یکی از فرماندهان پدافند هوایی در زمان جنگ، در مصاحبه خود با یکی از نشریات با بیان خاطراتی از این ابتکار، به بالا رفتن هزینه حمله عراقیها پس از دستیابی پدافند هوایی ایران به این ابتکار اشاره میکند.

ج) استفاده بهینه از شبکه دیده بان بصری: اگرچه سابقه استفاده از دیدهبانهای بصری به منظور پوشاندن خلاء دید راداری در مناطق مختلف به سالها قبل از جنگ ایران وعراق بر میگردد اما ابتکار شهید ستاری در ساماندهی شبکه دیده بانی و استفاده حداکثری از توان دیدهبانان بصری، نکتهای جالب توجه است که ثمرات ارزشمندی از خود به جا گذاشت.

د) سبک سازی سامانههای پدافند هوایی: از ابتکارات جالب شهید ستاری در عملیات والفجر8 سبک سازی سامانههای پدافند هوایی به منظور افزایش سرعت استفاده از سامانه و افزایش چالاکی و قابلیت جابجایی سامانه پدافند هوایی است.

این ابتکار منجر به افزایش کارایی و بهرهوری سامانههای پدافند هوایی ایران شد به گونهای که در عملیات فوق بیش از 70 فروند هواپیمای جنگنده و10 فروند هلی کوپتر توسط دلیرمردان پدافند هوایی ساقط شد.

مطابق ابتکار شهید ستاری در سامانه هاوک، در مرحله اول برخی از واحدهای سامانه هاوک همچون رادار تجسس(PAR)، رادار تجسس ارتفاع پایین (ICWAR) و واحدهای مقابله با جنگ الکترونیک(ROR) را حذف نمود و وظیفه رادار تجسس(PAR) را به رادارهای مادر و کنترل شکاری واگذار نمود. بدین ترتیب که ابتدا رادارهای مادر پس از شناسایی موقعیت هدف(از نظر سمت، بر دو ارتفاع) اطلاعات فوق را به سایت هاوک ارسال کرده و سامانه هاوک بلافاصله روشن شده ودر همان سمت، بر دو ارتفاع دریافتی بر روی هدف لاک (قفل راداری) نموده و موشک را به سوی هدف شلیک میکند و بلافاصله پس از آن مجددا جهت مصون ماندن از حمله موشکهای ضد رادار، خاموش میشد.

البته خارج نمودن رادارهایی نظیر PAR از جمع سایت هاوک، خود ابتکار جالبی بود که منجر به مصون ماندن رادارهای فوق از گزند موشکهای ضد رادار شد. زیرا موشکهای ضدرادار سوار بر امواج cwخود را به رادار میرساند و آن را منهدم میکنند.

پدافندهوایی و جنگ روانی

در عصری که نبرد هوا-زمینی و نبرد فضایی به عنوان استراتژی نبرد قدرتهای بزرگ تعیین شده است پدافند هوایی به عنوان اولین مانع در برابر تجاوزات دشمن شناخته میشود لذا برنامه ریزی دشمنان نیز جهت نابودی قدرت آتش پدافند هوایی و کاهش توانمندی سامانههای پدافند هوایی در صدر طرحهای عملیاتی دشمن قرار میگیرد. از جمله طرحهای عملیاتی دشمنان در مقابله با پدافند هوایی ایران طرحهای عملیات روانی و تلاش جهت کاهش انگیزه پرسنل پدافند هوایی و افزایش انگیزه نیروهای دشمن و در نتیجه کاهش کارایی پدافند است. در طول هشت سال دفاع مقدس کارایی بالای پدافند هوایی همیشه هوشیار جمهوری اسلامی ایران منجر به حفظ بخش اعظمی از نقاط و مناطق حساس و حیاتی کشور از گزند حملات نیروی هوایی عراق شده بود و این مسئله سد راه تجاوزات مکرر و دائمی نیروی هوایی ارتش بعث عراق به آسمان مقدس کشورمان بود. عراقیها بارها و بارها سعی نمودند که ایستادگی ومقاومت دلیرمردان پدافند هوایی را تحت الشعاع قرارداده و یا اعتقاد مردم را نسبت به قدرت پدافند هوایی سلب نماید.

در این مطالب سعی بر این است که چند ترفند به کاررفته توسط دشمنان در حوزه عملیات روانی و جنگ روانی تاکتیکی آنها جهت تضعیف روحیه دلیرمردان پدافند هوایی و اقدامات متقابل پدافند هوایی ایران و نتایج آنها بیان شود.

نمونههایی از عملیات روانی دشمن در سالهای جنگ در برابر دلیرمردان پدافندهوایی

سوپراتاندارد و جزیره خارک

جزیره خارک که ترمینال اصلی فروش نفت ایران در زمان جنگ محسوب و روزی 2میلیون بشکه نفت از آنجا صادر میشد و بدین طریق 90% نیازهای ارزی ایران را تامین میکرد به صورت مکرر در معرض گزند و آسیب عراقیها قرار داشت اما پدافند هوایی قوی ایران مانعی در برابر آسیب دیدگی کامل این جزیره در برابر عراقیها و متحدان پشت پردهاش بود.

در بهمن ماه 1361 خبرگزاریهای جهان از تقاضای عراق از فرانسویها مبنی بر دریافت هواپیماهای دریایی سوپراتاندارد خبر دادند. سوپراتانداردها هواپیمای مناسب عملیاتهای هوا به دریا و دارای سرعتی معادل 1200 کیلومتر در ساعت میباشند. این هواپیما قادر به طی مسافت 7200 کیلومتری در عملیات است و با توجه به تجهیز این هواپیما به رادارهای مخصوص چند کاره قادر به ردیابی و شلیک به کشتیها تا فاصله 130 کیلومتری است.

لذا این هواپیماها جهت انهدام هدف نیاز به نزدیک شدن به هدف ندارد. چند ماه بعد از پخش خبر فوق، خبرگزاریها خبر موافقت فرانسه نسبت به تحویل 5 فروند جنگنده سوپراتاندارد مجهز به موشکهای اگزوسه به عراق را اعلام کردند البته بعدها تحویل 5 فروند سوپراتاندارد به اجاره یا قرض دادن 5 فروند سوپراتاندارد تغییر یافت. همزمان جنگ رسانهای خبرگزاریهای غربی و عراقیها آغاز شد، آنها در تبلیغات خود بیان داشتند که «عملکرد هواپیماهای سوپراتاندارد و موشکهای اگزوسه مناسب بوده و کارایی خود را در جنگ فالکلند به اثبات رساندهاند» و یا «دفاع ضد هوایی ایران در مقابله با هواپیماهای سوپراتاندارد ناتوان است» و اینکه «سوپراتانداردهای فرانسوی برای منهدم کردن جزیره خارک به عراق تحویل داده میشود» چندی بعد رسانههای خبری جهان خبر از تحویل هواپیماهای میراژ F1با توانایی شلیک موشک اگزوسه به عراق تا پایان سال مسیحی را دادند.» همچنین در همین ایام خبر تقاضای دولت عراق از فرانسه جهت افزایش تعداد موشکهای اگزوسه (دریافتی در هر ماه) به 2 برابر پخش شد.

این هجمه تبلیغاتی توسط خبرگزاریهای آلمان غربی، خبرگزاری بی بی سی و... و رادیوهای رژیم صهیونستی، عراق، سوئیس، آمریکا و... روزنامههای وال استریت ژورنال، لوس آنجلس تایمز کریستین ساینس مانیتور و... انجام میشد.

البته فرمایشات امیدبخش رهبر کبیر انقلاب اسلامی، ایمان قوی، سد آتش مستحکم پدافند هوایی در خارک، استقرار سامانههای پدافند هوایی بر روی کشتیها، انهدام چندین فروند میراژ، ابتکار عمل ساخت گویهای فلزی و استفاده از کشتیهای غرق شده جهت انحراف موشکهای اگزوسه در اطراف جزیره خارک و سایر اقدامات انجام شده در کم اثر نمودن جنگ روانی دشمن در ارتباط با سوپراتاندارد کاملا موثر بود به گونهای که شعار کودکان ایرانی این بود که «سوپراتاندارد را دود هوا میکنیم...».

کشتی غرق شده در اطراف جزیره خارک که به عنوان طعمه برای انحراف موشکهای اگزوسه استفاده میشد

پس از شکست پروژه فوق لیبراسیون در گزارشی مینویسد که تحویل سوپراتانداردها [به عراق] یک سلاح جنگ روانی است زیرا این هواپیما قادر به انهدام ترمینال نفتی خارک نیست و..." در واقع عراق پیش بینی کرده بود که در کوتاه ترین مدت میتواند ایران را از منبع اصلی درآمد نفتی محروم سازد و با بمباران جزیره خارک و سایر تاسیسات نفتی ایران شریان حیاتی اقتصادی ایران را قطع کند، اما درعمل پیش بینی صدام محقق نشد زیرا نیروی هوایی عراق در نابودی و وارد نمودن ضربات اساسی به تاسیسات نفتی ایران در خارک ناتوان بود. بنا به ادعای عراقیها در 6 ماهه اول 1364 بیش از 800 پرواز جنگی به قصد انهدام تاسیسات نفتی خارک انجام شد. در همین ایام(24/5/64) صدام مدعی یکسان شدن جزیره خارک با خاک میشود که با توجه به ادعاهای قبلی صدام در خصوص انهدام کامل جزیره خارک، این مسئله از سوی امام امت به سخره گرفته میشود و امام(ره) در این خصوص می فرمایند: «مگر صدام قبلا نگفته بود که جزیره خارک را نابود کرده است چیزی که نابود شده که دیگر نیازی به نابودی مجدد ندارد ...».

در این میان آنچه که غیر قابل انکار است عملکرد خوب پدافندهوایی و نیروی هوایی جهت دفاع از جزیره خارک است.

انتهای پیام/ 241