ساجد : کتاب «سونامی در جهان عرب» نوشته یاسر قزوینی حائری توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.
در مقدمه کتاب آمده است:
آنچه در جهان عرب رخ داده و میدهد بیش از آنکه فراچنگ تحلیلگران آید، ایشان را مبهوت خود کرده است، بطوری که همه منتظرند تا اتفاقات شگفت بعدی را شاهد باشند. در چنین فضایی نوشتن پیرامون اوضاع نوعی ریسک محسوب میشود، چرا که سرعت حوادث چنان است که به سختی میتوان روندی ثابت برای آن تعریف کرد.
در این بین پرسشهای فراوانی پیرامون سرشت تحولات جهان عرب فراروی جستاگران قرار دارد؛ اینکه جنس این تحولات عربی است یا جهانی؟ وضعیت اقتصادی چه تاثیری در بروز انقلابهای عربی داشته است؟ سیاست و فرهنگ چطور؟ نسبت این تحولات با تحولات دیگر جهان از جمله بیداری اسلامی، انقلابهای مخملی و رکود اقتصادی چگونه است؟
این کتاب تنها نگاهی است به برخی از زوایای انقلابهای عربی که با توجه به سرعت تحولات امکان دارد چندی بعد نقض شود. اما آنچه نگارنده را واداشت که در این باره دست به قلم ببرد جدای از انگیزه بسیار برای نوشتن اتفاقات اخیر جهان عرب، به فرهنگ کتاب و کتابخوانی در کشور بازمیگردد.
این کتاب در سه فصل تهیه و تنظیم شده است؛
فصل اول با عنوان «معمای بینی کلئوپاترا و سیلی خانم مأمور» به آغاز شگفت جنبشهای عربی از منطقه سیدی بوزید تونس و تحلیل فلسفه تاریخی این حادثه اختصاص دارد، در ادامه این فصل نیز برخی از مهمترین علل جنبشهای عربی به اختصار بررسی شدهاند. خرده ستمهای دیوان سالاری به عنوان علت آغازگر جنبش و یکی از مهمترین علل در ابتدا آمده، پس از آن به بحران اقتصادی جهانی به عنوان یک علت تسریع کننده اشاره شده است.
نویسنده در بخشی از فصل اول درباره مقوله تصادف در تاریخ و معناداری حوادث تاریخی و حرکت تکاملی از قول استاد شهید مطهری چنین میگوید: «اگر تاریخ از طبیعتی جهت‌دار برخوردار باشد، نقش حوادث جزئی ناچیز خواهد بود، یعنی حوادث جزیی هرچند مهرهها را عوض میکند، در مسیر کلی تاریخ تأثیری ندارد، حداکثر این است که جریان را تند یا کند میکند. اما اگر تاریخ فاقد طبیعت و شخصیت و راه تعیین شده از ناحیه آن طبیعت و شخصیت باشد، البته تاریخ مسیر معین و مشخص نخواهد داشت و فاقد کلیت نخواهد بود و غیر قابل پیش بینی».
«پدر سالاران» عنوان بخش دوم کتاب است که به علت‌العلل انقلابات اخیر، یعنی خود دیکتاتورها، میپردازد. یاسر قزوینی در این بخش پس از مقدماتی پیرامون اوضاع کلی کشورهای مورد بحث یعنی تونس، مصر و لیبی و اشاره به تاریخ معاصر این کشورها به فساد حاکمان و خانوادههای ایشان در این سه کشور میپردازد. نگاه نویسنده در این بخش بیش از آنکه توجه به مشکلات اقتصادی باشد، توجه به خدشه‌دار شدن کرامت انسانی در مناطق دستخوش تحول در شمال افریقا بوده است.
نگارنده در ادامه فصل به فساد خاندانهای مرتبط با زین‌العابدین بن علی دیکتاتور مخلوع تونس پرداخته است، و بعد از آن به فساد مبارک و خانواده او و هیئت حاکمهاش میپردازد، در این بخش فرایند تحقیر ملت مصر از دوره بروز رژیم صهیونیستی تا به امروز بررسی شده است.
اما در ادامه نیز به جزئیاتی جالب پیرامون دیکتاتور لیبی سرهنگ معمر القذافی و خانواده و فرزندان او پرداخته شده، و در پایان فصل دیکتاتورهای ساقط شده و یا در حال سقوط با همتایانشان مقایسه شدهاند، و بخشی نیز به گردش اطلاعات به عنوان مهمترین عامل گسترش اعتراضات و روزهای پایانی این نظامها پرداخته شده است.
در فصل سوم با عنوان «بحث نظری» برخی مباحث نظری پیرامون انقلابهای عربی مطرح شده است. نویسنده در ابتدا نظریه منحنی جی درباره انقلابهای عربی را بررسی کرده است و در بخش بعد تفسیری گفتمانی از انقلاب های عربی مطرح شده است. در قسمت‌های دیگر این فصل نگارنده نسبت اسلام‌گرایی با انقلابهای عربی، بررسی تحلیلهای وطنی پیرامون این انقلاب‌ها و نسبت انقلابهای مخملی با انقلابهای عربی را بررسی میکند.
در پایان کتاب نیز گفت‌وگوی نگارنده با استاد حجت‌الله جودکی رایزن سابق فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مصر و پژوهشگر تونسی دکتر سید منصف حامدی پیرامون تحولات مصر و تونس صورت گرفته است.
انتشارات امیرکبیر این کتاب را در 196 صفحه با قیمت 2500 تومان و 2500 شمارگان منتشر کرده است.
علاقه مندان برای تهیه کتاب می‌توانند با شماره 33900751 تماس بگیرند.
