ایران اولین کشوری بود که به ندای ملّت سوریه لبیک گفت

متن این سخنرانی رئیس جمهور بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای پوتین، رئیس‌جمهور محترم فدراسیون روسیه، جناب آقای اردوغان، رئیس جمهور محترم ترکیه، خانم‌ها و آقایان

در ابتدا مایلم از جناب آقای پوتین به مناسبت برگزاری این اجلاس مهم در شهر زیبای سوچی صمیمانه قدردانی نمایم. جای بسی خشنودی است که کمتر از یک سال پس از آغاز فرایند آستانه توسط سه کشور جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه، تلاش‌های گسترده در زمینه رویارویی با تروریسم و افراط‌گرایی و فراهم‌سازی مقدمات حل سیاسی بحران سوریه به ثمر نشسته و چشم‌انداز نوینی برای پایان بحران سوریه گشوده شده است. بسیار خرسندیم که سه کشور ضمن تاکید بر تمامیت ارضی، حاکمیت، استقلال و وحدت کشور سوریه، متعهدند  در جهت ایجاد صلح و ثبات در سوریه از نزدیک همکاری کنند.

بحران سوریه از ابتدا با دخالت مستقیم خارجی، از جمله از طریق استقرار، تجهیز و تسلیح و حمایت همه جانبه از جنگ طلبانی همراه بود که متعاقبا بدنه داعش و النصره را تشکیل داده و در جهت توسعه آتش تروریسم و افراط‌گرایی در آن دمیدند و همین خود به مهم‌ترین عامل طولانی شدن بحران تبدیل شد. خوشبختانه اکنون در شرایطی هستیم که پایه‌های داعش فرو ریخته و بقیه گروه‌های تروریستی نیز در سراشیبی فروپاشی قرار گرفته‌اند.

این پیروزی بی‌شک مرهون رشادت‌ها و فداکاری‌های مردم عراق و سوریه و داوطلبان، سربازان و جوانان دلیری است که دژهای اهریمنی تروریسم را در هم کوبیدند و شراره‌های شرارت را خاموش کردند. آنها پیشگامان جامعه جهانی در ستیز با بربریت نفرت‌انگیزی هستند که به تهدید تمدن بشری برخاسته بود.

ضروری است تداوم مبارزه با تروریسم تا ریشه کنی آخرین هسته‌های تروریست‌های تکفیری در سوریه تداوم یافته و تمهیداتی مد نظر قرار گیرد تا مردم سوریه دیگر هیچگاه تحت سلطه تروریسم و عملیات تروریستی قرار نگیرند. 

اگر ملت‌ها و کشورهای منطقه امروز می‌بایست درسی از بحران ساختگی سوریه بگیرند، درسی که متاسفانه میلیون‌ها سوری بی‌گناه بهای آن را با جان و مال خود پرداخته اند، این است که بدانند بعضی از قدرت‌های مدعی مردم‌سالاری و حقوق بشر برای نیل به اهداف کوته‌بینانه سیاسی و اقتصادی خود در منطقه ما از هیچ اقدامی، حتی استفاده گسترده و ابزاری از تروریسم و خشونت، فروگذار نمی‌کنند. درسی که این قدرت‌ها نگرفته‌اند این است که آثار و تبعات حمایت از تروریسم و افراطی‌گری در یک منطقه محصور نمی‌ماند و در صورت عدم برخورد قاطع با تروریسم، اقصی نقاط جهان از این پدیده شوم در امان نخواهد بود.

اینک منطقه در آستانه شرایط جدیدی از خشونت‌افزایی قرار دارد و پرورندگان تروریسم با نگرانی و هراس از شکست داعش و انتقال افراطی گری خشن به داخل کشور خود می‌کوشند با بحران آفرینی و ابهام افزایی نسبت به تلاش‌های ثبات‌زای ایران، با اقدامات نیروهای مقاومت و از جمله جمهوری اسلامی ایران مقابله نمایند.

مردم سوریه در طول بیش از شش سال گذشته با تروریسم کور تکفیری که با حمایت وسیع مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی بیگانگان ابعاد گسترده ملی و فرا ملی یافته بود مواجه بوده و در این مصاف نا برابر نیازمند حمایت دولت ها و ملت‌های دوست برای جلوگیری از سلطه ترورسیت ها و حامیانشان بر سرزمین عربی و اسلامی خود بوده اند. 

جمهوری اسلامی ایران اولین دولتی بود که به ندای ملت و دولت سوریه برای کمک به رویارویی با تروریست‌ها پاسخ مثبت داد و با دعوت دولت قانونی سوریه و با هدف مقابله و نابودی تروریست‌های تکفیری و جلوگیری از تکرار الگوی بی‌ثبات ساختن کشورهای مسلمان با حملات خارجی و حمایت از آشوب داخلی، نظیر آن چه در افغانستان و عراق شروع شد، کمک‌های خود را به مردم سوریه برای بازگشت به زندگی همراه با کرامت و اعاده صلح و امنیت به کشورشان آغاز کرد.

ایران پیش از این هم در افغانستان و عراق هر چه در توان داشت برای تامین امنیت و بازسازی این دو کشور و مبارزه با تروریسم انجام داده و در این کار با نمایندگان قانونی و دولت این کشورها همکاری کرده است.  ما در مبارزه با تروریسم بین‌المللی جدی هستیم و آماده‌ایم در صورت درخواست دیگر کشورهای منطقه، به آنها نیز در این مسیر کمک کنیم.

متاسفانه برخی کشورها در منطقه ما به تاسی از آمریکا و رژیم صهیونیستی در پی ایجاد اختلاف و دودستگی بین ملت‌های منطقه بوده و منافعشان اقتضا می‌کند مسئولیت نتایج سیاست‌های بدخواهانه خود از جمله در زمینه گستراندن فرقه‌گرایی و قوم‌گرایی را متوجه دیگران کنند. 

سیاست‌های ایران، که حضور فعال در فرایند آستانه یکی از جلوه‌های آن است، در نقطه مقابل تفرقه‌افکنان و آشوب‌طلبان است. راهبرد ایران در منطقه پیرامونی اش بر اساس همکاری نه رقابت، هماهنگی نه تقابل، همراهی با اراده ملت‌ها نه پیروی از دولت‌های بیگانه و صلح‌طلبی نه جنگ‌افروزی بنا نهاده شده است.

من در اینجا اعلام می‌کنم که تمامی تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران  منطبق بر اصول و موازین بین‌المللی و منشور ملل متحد بوده و از طریق توسعه همکاری‌های مشروع غیر فرقه ای، غیر قومی و در جهت حمایت از منطقه باثبات سامان گرفته است. تعاملات ما در این اجلاس نیز نشان داد که چگونه سه کشور با تعامل و دوستی و همکاری، جرثومه فساد ترور و وحشت را از خاک سوریه برانداخته و سایه گسترده داعش را از این کشور زدودند و چشم انداز آینده روشنی را برای منطقه به تصویر کشیدند.

در شرایط کنونی رسالت بزرگ ما نه تنها مبارزه با تروریسم، بلکه تلاشی سترگ برای ریشه‌کنی اشکال تبعیض، فقر و خشونت در سراسر منطقه است. از همین روست که باید ارتباطات و نهادسازی‌های منطقه ای را تعمیق بخشیده و تقویت کرد. با این رویکرد می‌توان به توسعه مشترک منطقه اندیشید و به شکل‌گیری منطقه قوی‌تر و بهره‌بردن از برکات آن امید بیشتری بست.

اکنون که در آستانه برگزاری کنگره گفتوگوی سوری – سوری قرار داریم لازم می‌دانم بر نکات زیر به عنوان راهکارهای اساسی در حل بحران سوریه تاکید نمایم:

جنگ با تروریسم هنوز ‍پایان نیافته است. به‌ هیچ ‌وجه نباید پیروزی اخیر علیه داعش ما را از تداوم خطر تروریست‌های تکفیری در سوریه و منطقه غافل نماید. لذا ضروری است به مردم سوریه کمک کنیم تا با انسجام لازم تا شکست کامل تروریسم در کشور خود به مبارزه خود با این پدیده شوم ادامه دهند در این مبارزه احترام به حاکمیت ملی سوریه غیرقابل خدشه است. و اکنون هیچ بهانه‌ای برای حضور نظامی بیگانگان در خاک سوریه بدون توافق دولت مشروع آن کشور وجود ندارد.

بعد از سال‌ها مبارزه با تروریست‌ها و حامیان آنها، مردم سوریه در وضعیتی قرار دارند که با بهره‌گیری از شرایط جدید می‌توانند آینده خود که در آن آزادی های اساسی تضمین شده، تنوع قومی مورد احترام قرار گرفته و مردم‌سالاری تثبیت شود را بسازند. مردم سوریه به بیگانگان اجازه دخالت در امور داخلی خود را نمی‌دهند و با هر اقدامی که به تمامیت ارضی، حاکمیت ملی کامل؛ وحدت و استقلال آن کشورخدشه وارد کند مقابله خواهند کرد.

نقش جامعه بین‌المللی در آینده سوریه باید معطوف به کمک به مردم این کشور در جهت دستیابی به ثبات؛ رفع آلام انسانی و بازسازی این کشور بوده و بدنبال مداخله و یا تحمیل دیدگاه‌های خود بر مردم سوریه که بار اصلی مقابله با تروریسم تکفیری حمایت شده از خارج را با موفقیت بدوش کشیده‌اند نباشند.  در این مسیر اقدامات فراگیر انسان‌دوستانه بدون ملاحظات و دستور کار سیاسی و صرفا به منظور کاهش آلام مردم سوریه باید در صدر اولویت‌ها قرار گیرد.  ایجاد محیط امن برای بازگشت داوطلبانه آوارگان و پناهندگان به موطن خود ضرورت فوری دیگری است که همکاری کشورها و سازمان‌های بین‌المللی را می‌طلبد.  بازسازی سوریه و توسعه اقتصادی آن کشور نیازمند مشارکت فعال و همه جانبه جامعه جهانی با توجه ویژه به بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده و احیای ظرفیت‌های تولیدی سوریه از طریق مشارکت منطقه‌ای است.

جلسه امروز ما آغاز این مرحله نوین است. تلاش مشترک ما در 11 ماه گذشته نشان داد که تنها با همکاری و هماهنگی سیاسی و میدانی در مسیر انجام توافقات توانسته‌ایم به توفیقات قابل توجهی برای توقف درگیری ها در سوریه نایل آییم. مرحله جدید تسهیل گفتگوی ملی نیز همانند روند موفق آستانه نیازمند تداوم مشورت‌ها؛ هماهنگی ها و همکاری ها میان سه کشور در سطوح خواهد بود.

در پایان از ملت و دولت قزاقستان برای میزبانی نشست‌های آستانه، از دولت ترکیه و از دولت روسیه و رئیس‌جمهور پوتین بخاطر همکاری و همراهی در چارچوب روند آستانه صمیمانه تشکر می‌کنم. امیدوارم ادامه این همکاری سه جانبه و سازنده، زمینه حل هر چه سریعتر بحران سوریه و پایان این منازعه فرساینده را فراهم کند.